Theo Liên hiệp các Tổ chức Hữu nghị tỉnh Tây Ninh, Việt Nam và Cuba thiết lập quan hệ ngoại giao vào ngày 2.12.1960. Mối quan hệ ngoại giao Việt Nam và Cuba là mối quan hệ đặc biệt. Ngay sau khi Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hoà miền Nam Việt Nam được thành lập, Cộng hoà Cuba là nước đầu tiên và duy nhất cử Đại sứ sang và trình Quốc thư lên Chính phủ.​

Đồng chí Fidel Castro Ruz chụp ảnh lưu niệm cùng cố Bí thư Tỉnh uỷ Nguyễn Văn Rốp và nguyên Bí thư Tỉnh uỷ Nguyễn Thị Minh. Ảnh: tư liệu BTN

Theo đó, ngày 4.3.1969, Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Cộng hoà Cuba Raul Valdes Vivo trình Quốc thư lên Chủ tịch Uỷ ban Trung ương Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam Nguyễn Hữu Thọ.​ Ngày 6.6.1969, Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hoà miền Nam Việt Nam chính thức được thành lập.​

Nơi làm việc của Đại sứ Cuba Raul Valdes Vivo đặt ngay tại Căn cứ Chính phủ Cách mạng lâm thời. Cũng như những căn nhà làm việc của các vị lãnh đạo, Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hoà miền Nam Việt Nam, căn nhà làm việc của Đại sứ Cuba lợp bằng lá trung quân- một loại lá cây có độ bền cao, sinh sống nhiều trong các khu rừng của tỉnh Tây Ninh.

Phía dưới căn nhà có một đường hầm dẫn ra ngoài cánh rừng để phòng tránh đạn bom của kẻ thù. Ngày nay, nhà làm việc của Đại sứ Cuba đã được tỉnh Tây Ninh phục dựng lại đúng nơi làm việc của Đại sứ Cuba 55 năm trước.​ Bên trong căn nhà hiện còn lưu giữ một số tư liệu hình ảnh quý về buổi làm việc, giao lưu thân mật giữa Đại sứ Cuba Raul Valdes Vivo với Quân giải phóng.​

Đồng chí Fidel Castro Ruz trong chuyến thăm Tây Ninh tháng 12.1995. Ảnh: tư liệu BTN

Nói về tình hữu nghị bền chặt giữa 2 dân tộc, bà Ariadne Feo Labra- Tổng Lãnh sự Cộng hoà Cuba tại Thành phố Hồ Chí Minh cho biết, sự kiện thành lập Đại sứ quán Cuba cách đây 55 năm tại vùng giải phóng miền Nam Việt Nam, thuộc tỉnh Tây Ninh đã thể hiện sự chân thành của tinh thần ủng hộ, tình anh em trong chiến trận giữa Việt Nam - Cuba.

Ngoài ra, dấu ấn ngoại giao Việt Nam - Cuba tại Tây Ninh càng được sâu sắc hơn khi năm 1988, Chính phủ Cuba xây tặng nhà máy đường ở xã Tân Hội, huyện Tân Châu.​

Theo Liên hiệp các Tổ chức Hữu nghị tỉnh Tây Ninh, tháng 4.1988, Nhà máy đường Nước Trong (người dân thường quen gọi Nhà máy đường Cuba) được khởi công tại xã Tân Hội, huyện Tân Châu và khánh thành vào ngày 24.12.1992, công suất 500 tấn mía cây/ngày.

Sau đó, theo đề nghị của Việt Nam, các chuyên gia Cuba đã giúp nâng công suất nhà máy lên 1.000 tấn mía cây/ngày. Đến năm 1995, Chủ tịch Fidel Castro đến thăm Tây Ninh, thăm Nhà máy đường Nước Trong trong sự chào đón hân hoan của người dân và thiếu nhi tỉnh Tây Ninh.

Đây là món quà ý nghĩa của nhân dân Cuba dành tặng cho Việt Nam nói chung và nhân dân Tây Ninh nói riêng, đã giúp cho người dân Tây Ninh trong sản xuất nông nghiệp và đặc biệt là ngành sản xuất mía đường.​

Những công trình này, hiện trở thành “địa chỉ đỏ” trong mối quan hệ giao lưu hữu nghị, giáo dục truyền thống thế hệ trẻ giữa các đoàn công tác Cuba và Việt Nam trên mảnh đất vùng biên Tây Ninh. Đồng thời cũng là minh chứng cho tình hữu nghị, đoàn kết, sự hỗ trợ giữa nhân dân và Chính phủ Cuba dành cho Việt Nam.​

Đoàn công tác thăm nơi ở và làm việc của Đại sứ Cộng hoà Cuba tại Khu di tích Căn cứ Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hoà miền Nam Việt Nam.

Ngược dòng lịch sử về dấu ấn tình đoàn kết, gắn bó 2 dân tộc Việt Nam - Cuba, ông Trần Văn Chiến- Phó Chủ tịch UBND tỉnh Tây Ninh nhấn mạnh, trong những năm tháng chiến tranh, vượt qua khoảng cách xa xôi về địa lý, hoàn cảnh còn nhiều khó khăn, Cuba luôn sát cánh, hỗ trợ Việt Nam với tinh thần một người bạn chân thành, đồng chí tin cậy.

Cuba luôn là biểu tượng và đi đầu trong phong trào nhân dân thế giới đoàn kết, ủng hộ sự nghiệp đấu tranh chính nghĩa của Việt Nam. Trong trái tim mỗi người dân Việt Nam, nhân dân Cuba mãi mãi là người bạn chung thuỷ, sắt son cần trân trọng giữ gìn và thắt chặt.​

Tổng Lãnh sự quán Cộng hoà Cuba tại Thành phố Hồ Chí Minh Ariadne Feo Labra cũng chia sẻ: “Tôi mong muốn tình hữu nghị giữa Cuba và Việt Nam, đặc biệt là giữa Tây Ninh và Cuba ngày càng bền chặt và rộng mở hơn”.

Tường Linh