Theo Viện KSND tỉnh, từ ngày 1.1.2023 đến 30.4.2025, tội phạm tập trung nhiều nhất là nhóm tội phạm kinh tế, sở hữu, môi trường 1.241 vụ/1.489 bị can (chiếm 41,7% số vụ, 25,9% số bị can); tội phạm trật tự xã hội 982 vụ/2.928 bị can (chiếm 33% số vụ, 50,8% số bị can); tội phạm ma tuý 741 vụ/1.283 bị can (chiếm 24,9% số vụ, 22,3% số bị can).

Nguyên nhân phát sinh tội phạm do khó khăn về kinh tế, một bộ phận người dân không có việc làm ổn định, thiếu hiểu biết pháp luật nên dễ bị lợi dụng, lôi kéo thực hiện hành vi vi phạm và tội phạm trên không gian mạng. Ngoài ra, một số đối tượng dưới 18 tuổi thiếu sự quan tâm, quản lý giáo dục của gia đình nên hạn chế nhận thức, hành vi thiếu kiểm soát; công tác vận động, tuyên truyền, giáo dục pháp luật chưa thật sự hiệu quả.

Trong quá trình tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố, Viện KSND hai cấp đã phát hiện một số sai phạm của cơ quan điều tra như: tin báo tạm dừng đã đủ điều kiện ra quyết định không khởi tố nhưng cơ quan điều tra chưa giải quyết; tin báo tạm đình chỉ đã được Viện KSND kiến nghị nhưng cơ quan điều tra chưa phục hồi giải quyết; ban hành quyết định trưng cầu giám định và yêu cầu định giá tài sản nhưng không ghi thời hạn thực hiện…

Trong kỳ, đã kiểm sát việc tiếp nhận, giải quyết 4.821 tố giác, tin báo về tội phạm. Trong đó, đã giải quyết 4.349 tin (chiếm 90,21%), gồm khởi tố 3.117 tin, không khởi tố 968 tin, tạm đình chỉ 264 tin. Qua kiểm sát, đã kịp thời phát hiện, yêu cầu và trực tiếp ra quyết định huỷ bỏ 6 quyết định khởi tố vụ án, 1 quyết định thay đổi, bổ sung quyết định khởi tố vụ án và 5 quyết định khởi tố bị can; ban hành 197 yêu cầu đều được cơ quan điều tra chấp nhận.

Viện KSND hai cấp đã kiểm sát điều tra 3.523 vụ/6.704 bị can (mới 3.113 vụ/5.979 bị can); kiểm sát việc giải quyết 3.157 vụ/6.173 bị can; đang giải quyết 366 vụ/531 bị can trong thời hạn luật định. Trong giai đoạn truy tố, Viện KSND hai cấp đã kiểm tra lại các chứng cứ, tài liệu trong hồ sơ vụ án, đánh giá chính xác, khách quan cả chứng cứ buộc tội và chứng cứ gỡ tội.

Trước khi quyết định việc truy tố, nếu cần thiết, Viện KSND hai cấp trực tiếp hỏi cung bị can, ghi lời khai người làm chứng, người bị hại, trực tiếp xem xét các dấu vết, vật chứng, nâng cao chất lượng bản cáo trạng, bảo đảm việc truy tố bị can phải đúng người, đúng tội danh, đúng tính chất mức độ hành vi phạm tội và đúng thời hạn luật định.

Trong kỳ, Viện KSND đã kiểm sát 3.217 bản án, quyết định sơ thẩm, phúc thẩm. Qua kiểm sát, Viện KSND hai cấp đã ban hành 40 kháng nghị phúc thẩm (ngang cấp 21, trên cấp 19). Tỷ lệ kháng nghị phúc thẩm được Toà án nhân dân (TAND) chấp nhận đạt 80,6%. Chất lượng các kiến nghị yêu cầu TAND khắc phục vi phạm trong hoạt động xét xử được bảo đảm đầy đủ căn cứ pháp lý và được TAND tiếp thu, chấp nhận.

Bên cạnh kết quả đạt được, việc tổ chức triển khai công tác thực hành quyền công tố và kiểm soát điều tra, xét xử vụ án hình sự còn một số tồn tại như: Viện KSND còn để xảy ra tình trạng bỏ lọt tội phạm dẫn bị khởi tố tội không truy cứu trách nhiệm hình sự người có tội; tình trạng quá hạn việc yêu cầu cơ quan điều tra khởi tố vụ án, khởi tố bị can, bổ sung hành vi phạm tội vẫn còn diễn ra ở một đơn vị cấp huyện, làm hạn chế kết quả công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm.

Công tác kiểm sát việc giải quyết các loại án chưa triệt để; vẫn còn xảy ra tình trạng án quá hạn, án tạm đình chỉ nhiều năm nhưng chưa đôn đốc, theo dõi, chưa có biện pháp thích hợp để đưa vụ án ra giải quyết kịp thời. Chất lượng kiểm sát điều tra một số vụ án chưa cao; việc trả hồ sơ để điều tra bổ sung giữa các cơ quan tiến hành tố tụng chưa được khắc phục, một số vụ việc trả hồ sơ có yếu tố lỗi chủ quan của kiểm sát viên…

Thông qua công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát việc giải quyết các vụ án hình sự, Viện KSND hai cấp nhận thấy một số loại tội phạm trên địa bàn tỉnh tăng so với cùng kỳ, nhất là tội tổ chức sử dụng trái phép chất ma tuý, tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Do đó, Viện KSND hai cấp kiến nghị các cơ quan hữu quan tăng cường công tác phòng ngừa, có giải pháp kéo giảm tình hình vi phạm; đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho người dân, góp phần giữ vững tình hình trật tự xã hội ở địa phương...

Thiên Di