- Chào quý ông, hôm nay có đề tài gì mà Bàn Dân vừa bước vào bàn cà phê đã nghe các ông trao đổi sôi nổi thế?

- Chào nhà báo, chúng tôi vẫn bàn chuyện cả nước “vừa chạy vừa xếp hàng” từ đầu năm đến nay thôi, nhưng hôm nay có mặt hai ông thạc sĩ trưởng, phó phòng ở tỉnh, ở thành phố thuộc tỉnh vừa đăng ký về xã nhận công tác nên câu chuyện có rôm rả hơn mọi khi.  

- À, hay quá, chẳng còn bao lâu nữa, khi Quốc hội bế mạc kỳ họp cuối tháng này, bước sang đầu tháng tới thì cuộc cải cách thể chế lịch sử, chuyển đổi mô hình chính quyền địa phương từ 3 cấp sang 2 cấp trở thành hiện thực rồi.

Ði đôi với đó là sự phân cấp, phân quyền, trao quyền mạnh mẽ cho địa phương theo hướng “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”. Trong khi cấp xã là cấp cơ sở, trực tiếp “cọ xát” với nhân dân, thực hiện mọi nhiệm vụ liên quan đến dân nên phải tăng cường cán bộ, công chức có đầy đủ năng lực mới được chứ!

- Ðúng rồi, tôi có đọc tin, tại phiên họp Uỷ ban Thường vụ Quốc hội thông qua phương án Chính phủ trình, Chủ tịch Quốc hội cho biết “sẽ có tới hơn 1.000 nhiệm vụ cấp tỉnh, huyện chuyển về xã, nhất là phát triển kinh tế xã hội, đảm bảo quốc phòng - an ninh, xây dựng chính quyền”, do vậy mà vấn đề cán bộ ở cấp xã là chuyện phải hết sức quan tâm… Ông nhà báo chắc có biết đến khối lượng công việc ấy, có thể nói cụ thể chút cho anh em nắm được không?

- Uý trời, hơn một ngàn nhiệm vụ Bàn Dân biết hết, nói hết sao được?! Thôi thì thế này nhé, sẵn có mặt mấy ông thạc sĩ trưởng, phó phòng cấp tỉnh, cấp huyện vừa mạnh dạn đăng ký về xã nhận nhiệm vụ ở đây, Bàn Dân nhờ mấy ông nói giúp nhé. Mấy ông tự nguyện về công tác ở xã, chắc có nghiên cứu kỹ để chuẩn bị nhận nhiệm vụ mới ở địa phương, ông vui lòng nói khái quát anh em nghe đi?

- Báo cáo các bác, ở đây tuy rằng tụi em có bằng cấp hơi cao, nhưng tuổi đời chắc kém xa các bác, kinh nghiệm công tác cũng không có bề dày, chiều sâu như các bác, nên…

- Thôi mà, ông này tuy kém tuổi bọn già chúng tôi, nhưng nay chắc cũng “u năm mươi” rồi, thời gian công tác cũng hàng chục năm, lại được đào tạo bài bản nên chắc chắn là trình độ, năng lực phải hơn chúng tôi. Ông khiêm tốn là tốt, nhưng ông còn trẻ khoẻ phải năng nổ mới được chớ, sắp tới còn phải nhận lãnh trách nhiệm nặng nề nữa mà!

- Dạ cám ơn bác nhắc nhở. Thôi thì để em cố gắng tiếp cận thông tin được chuyện gì thì nói lại các bác nghe chuyện ấy. Số là em có tham khảo các chuyên trang nghiên cứu, thông tin pháp luật thì được biết, theo Quyết định số 759/QÐ-TTg ngày 14.4.2025 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Ðề án sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, chính quyền địa phương cấp xã (xã, phường, đặc khu) thực hiện các chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn liên quan trực tiếp đến người dân, tổ chức, doanh nghiệp trên địa bàn hiện đang được quy định cho chính quyền địa phương cấp xã và chính quyền địa phương cấp huyện.

Theo đó, các nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương cấp huyện hiện nay được chuyển toàn bộ về cho chính quyền địa phương cấp xã thực hiện. Cụ thể là có 7 nhóm nhiệm vụ, quyền hạn cơ bản sau đây:

Một là, tổ chức thi hành Hiến pháp, pháp luật và văn bản của cơ quan cấp trên ở địa bàn. Hai là, quyết định về tài chính, ngân sách của cấp mình trên địa bàn cấp xã (trừ các nội dung thuộc thẩm quyền cấp tỉnh); được ban hành văn bản quy phạm pháp luật; được hỗ trợ nguồn tài chính, ngân sách từ Trung ương và cấp tỉnh để bảo đảm cho các hoạt động công ích.

Ba là, thực hiện các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, phát triển nông nghiệp, phát triển cộng đồng, hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ, thúc đẩy ngành du lịch, dịch vụ. Bốn là, quản lý tài sản, cơ sở hạ tầng phục vụ người dân trên địa bàn; quản lý các cơ sở giáo dục mầm non, tiểu học, trung học cơ sở, trạm y tế, chăm sóc người cao tuổi, bảo vệ trẻ em, phúc lợi xã hội; duy trì truyền thống văn hoá ở địa phương, quản lý các cơ sở văn hoá, thể thao và giải trí.

Năm là, cung ứng các dịch vụ công thiết yếu phục vụ người dân như cấp nước, xử lý nước thải, rác thải, vệ sinh môi trường, phòng chống cháy nổ trên địa bàn. Sáu là, giải quyết các thủ tục hành chính và cung ứng các dịch vụ công trực tiếp đến người dân trên địa bàn. Bảy là, thực hiện các chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn được chính quyền địa phương cấp tỉnh phân cấp, uỷ quyền.

Ðối với chính quyền địa phương ở phường (đô thị) thì ngoài việc thực hiện 7 nhóm nhiệm vụ chung của chính quyền địa phương cấp xã nêu trên, còn thực hiện một số nhiệm vụ, quyền hạn riêng có của chính quyền đô thị.

- Rõ ràng, giao nhiệm vụ cho địa phương như thế, cuộc cải cách thể chế thực sự là cuộc cải cách lịch sử 80 năm mới có. Và có thực hiện cải cách thành công đất nước ta mới nhanh chóng tiến đến “kỷ nguyên vươn mình” trở thành đất nước phát triển, có thu nhập cao trên thế giới.  

Bàn Dân