Từ lâu, vỏ trái bầu khô được người dân ở nhiều nơi sử dụng chế ra các đồ vật dùng trong sinh hoạt hằng ngày như đựng rượu, làm gáo múc nước. Bằng đôi bàn tay khéo léo, sự sáng tạo, ông Trần Công Vinh, sinh năm 1963, ngụ tại ấp Bàu Tép, xã Tiên Thuận, huyện Bến Cầu đã tạo ra những sản phẩm thủ công mỹ nghệ vô cùng độc đáo từ trái bầu hồ lô, được nhiều người yêu thích.

Các sản phẩm từ trái bầu hồ lô được ông Vinh trưng bày tại lễ hội bánh tráng phơi sương Trảng Bàng.

Nói về cơ duyên đưa đẩy mình đến với nghề này, ông Vinh cho biết, trong một lần lên mạng đọc báo, ông tình cờ thấy một nông dân ở Đồng Nai chế tác các sản phẩm đèn trang trí bằng những trái bầu hồ lô vô cùng thú vị. Vốn là người yêu thích cây cảnh, các sản phẩm thủ công, nên khi thấy những sản phẩm lạ mắt từ trái bầu hồ lô, ông Vinh rất thích thú. Từ chỗ tò mò, càng tìm hiểu, ông Vinh càng cảm thấy hứng thú. Niềm đam mê thôi thúc, thế là ông quyết định bắt tay vào làm thử.

Ở chỗ ông không có sẵn trái bầu hồ lô khô, ông phải lặn lội lên thành phố Hồ Chí Minh tìm mua về làm thử. Rồi ông tự mày mò, nghiên cứu để làm những sản phẩm từ trái bầu hô lô. Do không có kinh nghiệm, cũng như kỹ thuật điêu khắc nên ông gặp khó khăn, nhiều lần thất bại. Không nản chí, ông chịu khó lên mạng học hỏi, cần mẫn luyện vẽ, tập tành điêu khắc. Cuối cùng, ông Vinh cũng đã chế tác được nhiều đồ vật đơn giản như bình hồ lô, đèn bầu hồ lô... Điều này làm ông Vinh cảm thấy phấn khởi, muốn tạo thêm nhiều sản phẩm mới.

Với thành công bước đầu, ông nảy sinh ý tưởng tự gieo trồng bầu hồ lô để có thể chủ động được nguồn nguyên liệu phục vụ cho công việc chế tác. Thế là ông Vinh lại bỏ công đi tìm hạt giống, rồi gieo trồng bầu hồ lô khắp sân nhà. Để có được trái bầu khô phải mất nhiều công sức, kỹ lưỡng từ khâu chọn giống, chăm sóc, thu hái, xử lý ruột đến phơi khô.

Theo ông Vinh, trong một giàn bầu nhiều trái, chỉ tuyển chọn ra những trái có chất lượng để già. Trái phải có hình dáng đẹp, có eo trên dưới cân đối, không bị vênh méo, trầy xước, sâu bọ ăn. Khi bầu đã già hẳn, khô tự nhiên trên giàn, chuyển sang màu trắng đục mới hái xuống, vì lúc đó bầu mới đủ lượng gỗ, cứng cáp, để chế tác. Bầu được hái xuống sẽ đem đi xử lý ruột, rồi được phơi nắng trực tiếp tầm 4 lần.

Ông Vinh "bật mí" thêm, trước khi phơi nắng phải xử lý vỏ bầu bằng cách cạo nhẹ một lớp vỏ rất mỏng ở bên ngoài, giúp trái bầu khô từ trong ra ngoài, không để lại mùi hăng. Nhờ ảnh hưởng từ độ già và quá trình phơi, trái bầu sau khi được phơi khô sẽ cho ra nhiều màu gỗ khác nhau, từ đậm đến lợt, làm tăng sự phong phú về màu sắc tự nhiên của sản phẩm.

Ông Vinh giới thiệu sản phẩm của mình tại lễ hội bánh tráng phơi sương Trảng Bàng.

Quá trình chế tác ra một sản phẩm từ trái bầu hồ lô cũng rất kỳ công. Tuỳ theo kiểu dáng, mục đích sử dụng mà người thợ chế tác sản phẩm. Ông Vinh nhiệt tình chia sẻ kinh nghiệm, trái bầu có vỏ mỏng, nên khi chế tác, khắc hoạ tiết phải thật khéo léo, tỉ mỉ, nếu không, các nét khắc sẽ bị gãy, dễ đứt đoạn, không tạo nên các hoạ tiết như ý muốn. Để dễ dàng cho việc điêu khắc, trước khi khắc hoạ tiết, ông Vinh thường vẽ mẫu phác thảo bằng viết chì trên trái bầu, rồi theo đường nét ấy mà khắc.

Cứ thế, càng làm ông càng say mê, không ngừng sáng tạo ra những sản phẩm mới với mẫu mã, kiểu dáng đa dạng. Ông Vinh luôn dành hết tâm huyết, thổi hồn vào từng sản phẩm. Các sản phẩm của ông Vinh làm ra trông khá đẹp mắt, dễ thương. Có trò chuyện với ông, tận mắt thấy các sản phẩm của ông, mới cảm nhận hết tâm huyết của ông đối với từng sản phẩm. Những sản phẩm người tuyết do ông chế tác nhân dịp Giáng sinh được chăm chút từng chi tiết, tạo nên hình dáng vui vẻ, cực đáng yêu, nếu không hỏi qua có lẽ không ai biết nó được làm từ những trái bầu hồ lô.

Hơn 2 năm miệt mài chế tác, ông Vinh đã tạo ra nhiều tác phẩm mỹ nghệ độc đáo như đèn bàn, đèn ngủ, đèn treo tường, bình hoa, bình đựng rượu, vật trang trí, đồ lưu niệm... Các sản phẩm có giá từ 70.000- 300.000 đồng, tuỳ theo kiểu dáng, sự công phu.

Ban đầu, ông Vinh làm chỉ để thoả đam mê, rồi tặng bạn bè, người thân. Ông đem những sản phẩm của mình khoe trên mạng xã hội cho bạn bè gần xa chiêm ngưỡng. Những sản phẩm độc đáo của ông đã tạo được sự quan tâm của mọi người, thu hút được khách hàng gần xa tìm đến mua và đặt hàng làm quà tặng, vật lưu niệm, trang trí. Theo ông Vinh, hình ảnh trái bầu tượng trưng cho sự sung mãn, no đủ, được nhiều người lựa chọn để trang trí theo phong thuỷ, lại đẹp mắt.

Ông Vinh tỉ mỉ chế tác sản phẩm từ trái bầu hồ lô.

Vừa qua, ông Vinh tự tin đưa sản phẩm từ trái bầu hồ lô của mình góp mặt vào gian hàng của địa phương trưng bày tại lễ hội “Tuần lễ văn hoá, du lịch Nghề làm bánh tráng phơi sương Trảng Bàng lần II, năm 2018”. Tại lễ hội, các sản phẩm độc đáo của ông Vinh đã "níu chân" nhiều du khách đến tham quan, tìm hiểu và mua sản phẩm, nhận được nhiều lời khen ngợi.

Ông tâm sự: “Các sản phẩm của tôi mới chỉ bán được với số lượng ít, vì chưa tìm được đầu ra ổn định. Qua lễ hội này, tôi mong muốn giới thiệu sản phẩm đến du khách, tìm được nguồn tiêu thụ ổn định  để các sản phẩm độc đáo này đến gần hơn với những người yêu thích đồ thủ công”. 

Châu Pha - Nguyễn Thiện