Trước thềm lễ Quốc khánh 2.9 năm nay, các báo điện tử và mạng xã hội trên internet xuất hiện thông tin lạ lẫm với nhiều lời bàn tán xôn xao về một cuộc hội thảo khoa học tổ chức tại thành phố Đà Nẵng hôm 31.8.2018 có chủ đề là “Đà Nẵng chống liên quân Pháp - Tây Ban Nha: Quá khứ và hiện tại”. 

Nghe đâu hội thảo này có sự tham dự của cả trăm “học giả, nhà nghiên cứu” trong và ngoài nước. Đề tài trên cũng không phải mới được tổ chức hội thảo, toạ đàm lần đầu tiên mà đã tổ chức tới bốn lần rồi. Có điều lần này lại có những “ý tưởng” rất xa lạ với những gì đã ghi trong sử sách.

Đáng chú ý nhất là ý kiến tham luận của một nhà sử học nổi tiếng trong nước. Chẳng biết dựa trên căn cứ nào mà nhà sử học này cho rằng: “Liên quân Pháp - Tây Ban Nha mượn cớ triều đình nhà Nguyễn cấm đạo để nổ súng xâm lược nhưng mục tiêu không phải để chiếm Việt Nam mà là để tìm đường vào Trung Quốc. Bằng chứng là khi không chiếm được Đà Nẵng ngay, quân Pháp đã đưa quân vào chiếm Gia Định và sau đó đánh ra Bắc để tiếp cận tỉnh Vân Nam, chứ không nhằm vào Huế”.

Đọc đoạn văn trên trong bản tin về cuộc hội thảo đăng trên báo điện tử vnexpress.net ngày 1.9.2018, Bàn Dân hết sức “hoang mang”, hổng biết nhà sử học mình đã nghe danh từ lâu này nói đúng hay không, nên vội vã truy cập mạng, tra “từ điển bách khoa mở Wikipedia” thì được biết quân Pháp đã có tô giới ở Trung Hoa từ trước khi “Tây lại cửa Hàn” đổ bộ lên Đà Nẵng.

Về khái niệm “tô giới”, Wikipedia định nghĩa: “Theo luật quốc tế, một tô giới là một phần đất nằm trong một quốc gia có chủ quyền nhưng bị một thực thể khác quản lý, thường thường là một cường quốc thực dân…”. Cụ thể hơn, ở Trung Hoa, thực dân Pháp đã lập tô giới tại Thượng Hải từ năm 1849, tại Thiên Tân từ năm 1860, tại Sa Diện, Quảng Châu từ năm 1861…

Như vậy, theo trang từ điển bách khoa mà dân mạng khắp thế giới đều tra cứu thì thực dân Pháp cùng nhiều nước phương Tây khác đã xâu xé đất nước Trung Hoa từ trước, chứ đâu cần phải “mượn đường” Đà Nẵng, rồi chạy vô Gia Định mới đánh ra Bắc để “tiếp cận tỉnh Vân Nam” như nhà sử học hiện đại nổi tiếng ấy nói.

Bàn Dân chẳng rõ nhà sử học kia đặt ra “giả thuyết mới lạ” ấy để làm gì, phục vụ lợi ích gì, lợi ích của ai… trong thời đại ngày nay? Nhưng rõ ràng, dù muốn dù không, Bàn Dân cũng không thể không có “cảm giác” là cái “giả thuyết” ấy đã cố “biện minh” cho quân thực dân xâm lược nước ta. Mà cái kiểu nhân danh khoa học để đưa ra những luận điểm xa lạ, trái ngược với lịch sử dân tộc ta thì chắc chắn sẽ không thuyết phục được ai, có khi còn tự phủ định uy tín, danh dự của “nhà sử học” trong lòng dân Việt.

BÀN DÂN