Dọc theo tuyến sông, nhiều khu dân cư, khu đô thị được hình thành, ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng nguồn nước và nguồn thuỷ sản trên sông.

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT), để giám sát và bảo vệ nguồn nước lưu vực sông Vàm Cỏ Đông, từ năm 2006 đến nay, tỉnh Tây Ninh đã đầu tư lắp đặt 6 trạm quan trắc nước mặt tự động tại cầu Thái Hoà, cầu Gò Chai, cầu Gò Dầu, rạch Trưởng Chừa, cầu Tha La, bến Vĩnh Thuận; 59 doanh nghiệp phải lắp đặt quan trắc tự động nước thải, truyền tải dữ liệu liên tục về Trung tâm điều hành thuộc Sở, Trung tâm Chuyển đổi số tỉnh, Bộ Nông nghiệp và Môi trường theo quy định.

Để bảo vệ chất lượng môi trường nước sông Vàm Cỏ Đông và nguồn thuỷ sản trên địa bàn tỉnh, Sở NN&MT tăng cường kiểm soát các tổ chức, cá nhân hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ có phát sinh nước thải xả ra lưu vực sông Vàm Cỏ Đông; triển khai các kế hoạch bảo vệ môi trường nguồn nước sông, suối, kênh, rạch trên địa bàn tỉnh; kiểm tra định kỳ, khảo sát khu vực sông và các nguồn thải, kiên quyết xử lý nghiêm, đình chỉ hoạt động đối với các cơ sở vi phạm quy định về xả thải gây ô nhiễm môi trường.

Đồng thời, xác định các vị trí thường xuyên xảy ra ô nhiễm trên lưu vực để kịp thời lên phương án sử dụng nguồn nước từ hệ thống thuỷ lợi, thực hiện bổ sung và rửa trôi nước tại các khu vực ô nhiễm khi cần thiết.

Song song đó, theo dõi, giám sát chặt chẽ các dự án, cơ sở có nguy cơ cao gây ô nhiễm; triển khai các cuộc thanh tra, kiểm tra theo kế hoạch năm 2025 đã được UBND tỉnh phê duyệt; xây dựng mạng lưới cộng tác viên giám sát hoạt động xả thải của doanh nghiệp nhằm phát hiện, xử lý kịp thời các hành vi vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường.

Sở NN&MT yêu cầu, các chủ nguồn thải có công trình xử lý nước thải có lưu lượng thiết kế từ 500 m³/ngày đêm trở lên phải lắp đặt hệ thống quan trắc tự động, liên tục truyền dữ liệu về Sở NN&MT để theo dõi, quản lý; duy trì thực hiện chương trình quan trắc hiện trạng môi trường nước mặt tại các sông, suối.

Mới đây, UBND tỉnh có văn bản yêu cầu Sở NN&MT chủ trì, phối hợp các đơn vị liên quan tăng cường công tác kiểm soát các tổ chức, cá nhân hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ có phát sinh nước thải xả thải vào lưu vực sông Vàm Cỏ Đông.

Theo đó, yêu cầu Sở Xây dựng nghiên cứu phương án nạo vét bùn đáy sông Vàm Cỏ Đông theo Quy hoạch tỉnh đã được phê duyệt tại Quyết định số 1736/QĐ-TTg, ngày 29.12.2023 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy hoạch tỉnh Tây Ninh thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050; yêu cầu đơn vị thi công trục với lục bình trên sông Vàm Cỏ Đông đẩy nhanh tiến độ trục vớt, bảo đảm lưu thông dòng chảy, lục bình sau khi băm, cắt phải thu gom về điểm tập kết đúng quy định, tuyệt đối không xả trở lại sông, gây tái ô nhiễm.

Kiên quyết xử lý nghiêm và đình chỉ cơ sở gây ô nhiễm môi trường nếu phát hiện tình trạng tổ chức, cá nhân xả nước thải không đạt quy chuẩn theo quy định ra môi trường. Các hành vi sử dụng hoá chất, xung điện trong khai thác thuỷ sản, hành vi xả thải không đúng quy định gây ô nhiễm môi trường cũng phải được xử lý.

Đồng thời, tổ chức tuyên truyền, vận động người dân không bao che, tiếp tay cho các đối tượng có hành vi khai thác huỷ diệt nguồn lợi thuỷ sản; khuyến khích người dân cung cấp thông tin, kịp thời phản ánh các hành vi vi phạm để phối hợp xử lý, không tiếp tay hoặc bao che cho các đối tượng khai thác huỷ diệt thuỷ sản.

Theo ông Nguyễn Đình Xuân- Giám đốc Sở NN&MT, ước tính mỗi ngày có khoảng 50.000 m³ nước thải sinh hoạt từ các đô thị như: thị xã Hoà Thành, Trảng Bàng, thị trấn Gò Dầu, Châu Thành, thành phố Tây Ninh... được xả thẳng ra sông, kênh rạch; khoảng 8.000 m³ nước thải/ngày đêm của gần 2.977 cơ sở sản xuất, dịch vụ nhà hàng, khách sạn, garage... xả trực tiếp vào môi trường sông ngòi.

Trước đó, người dân phản ánh nước sông Vàm Cỏ Đông chuyển màu đen bất thường, lục bình dày đặc, ngăn dòng chảy tự nhiên. Việc truy tìm nguyên nhân gây ô nhiễm là yêu cầu cấp thiết trong bảo vệ tài nguyên nước.

Tâm Giang