Nghịch lý ở chỗ, thịt lợn hơi trên thị trường nội địa thì dư thừa và giá bán buôn giảm mạnh, nhưng giá bán lẻ lại không giảm tương ứng và khâu chế biến không đáp ứng được nhu cầu thị trường nước ngoài về thịt đã pha chế, cấp đông và xuất khẩu chính ngạch…

Các nguyên nhân được những nhà quản lý phân tích khá cặn kẽ và các giải pháp thích ứng đã được đề xuất khá đồng bộ. Theo đó, cách thức chăn nuôi được các hộ nông dân áp dụng vẫn là chủ yếu theo kiểu truyền thống, phân tán, phụ thuộc nhiều vào thị trường nhập ngoại cả về giống, thức ăn, thuốc thú y, cũng như lối hành xử của các tiểu thương vốn không coi trọng chữ tín, hoặc không có hợp đồng bao tiêu và cả giấy phép xuất khẩu chính ngạch. Người dân thường đua nhau tăng đàn một cách cảm tính mỗi khi giá thịt hơi tăng, hoặc có “hợp đồng miệng” với thương lái. Đồng thời, họ lại vội vã bán tháo khi giá hạ do vốn mỏng và không có công cụ phòng ngừa rủi ro. Các doanh nghiệp chế biến trong nước cũng còn nhiều hạn chế cả về năng lực giết mổ, cấp đông và chế biến đa dạng hóa sản phẩm thịt lợn, trong khi thị trường nước ngoài tăng cường giám sát chất lượng và hạn chế nhập khẩu lợn sống tiểu ngạch.

Đặc biệt, nguyên nhân quan trọng nhất là sự lỏng lẻo, bỏ trống, thiếu hụt nhiều công đoạn, nhất là công đoạn chế biến tiêu thụ, bảo quản và vận chuyển trong chuỗi liên kết chăn nuôi. Quan hệ giữa các hộ chăn nuôi với doanh nghiệp khá mờ nhạt; vai trò của hiệp hội và các cơ quan quản lý nhà nước, địa phương  còn nhiều hạn chế, bất cập.

Để ngăn sự xuống giá của thịt lợn hơi, Chính phủ đã chỉ đạo trước mắt cần ưu tiên đẩy mạnh tiêu thụ, sử dụng sản phẩm thịt trong nước; tăng cường kiểm tra, kiểm soát tạm nhập tái xuất thịt lợn và phụ phẩm thịt lợn; chống buôn lậu gian lận thương mại; tăng năng lực dự trữ, cấp đông thịt lợn trong các tháng mùa hè sắp tới; rà soát chi phí trong các khâu nhằm giảm chi phí trung gian, giảm sự chênh lệch giữa giá thu mua và giá bán lẻ; xem xét giãn nợ, miễn hoặc giảm lãi đối với các khoản vốn đã vay; tiếp tục cho vay mới đối với những hộ gia đình, cá nhân, tổ chức có nhu cầu vay cho phát triển chăn nuôi và sản xuất…

Về lâu dài, cần chuyển sang phát triển chăn nuôi gắn với dự báo và yêu cầu của thị trường tiêu thụ sản phẩm; tăng cường áp dụng công nghệ tiên tiến, tiết kiệm chi phí, giảm giá thành, giá bán các sản phẩm đầu vào của ngành chăn nuôi, nhất là giống, thức ăn, thuốc thú y, nâng cao năng suất, chất lượng, hạ giá thành và chế biến sâu các sản phẩm chăn nuôi. Chủ động rà soát, điều chỉnh về quy mô và cơ cấu đàn lợn, chú trọng chất lượng đàn giống, phương thức chăn nuôi phù hợp với từng phân khúc thị trường; tổ chức tốt các chương trình kết nối, ký kết các hợp đồng thu mua chế biến, cấp đông, với giá cả hợp lý, ổn định giữa doanh nghiệp và vùng sản xuất, hợp tác xã và các trang trại, hộ chăn nuôi. Các cơ quan chức năng cần tăng cường năng lực, trách nhiệm và linh hoạt đẩy nhanh tiến trình đàm phán tìm thị trường mới; hợp lý hóa các khâu thủ tục giấy tờ và tạo điều kiện tối đa cho việc xuất khẩu thịt lợn thông qua các hộ tiêu thụ lớn; hỗ trợ phát triển hệ thống phân phối đáp ứng sức mua trong nước và mở rộng xuất khẩu chính ngạch có bảo hiểm sang các thị trường tiềm năng.

Thực tế đã, đang và sẽ còn cho thấy, chăn nuôi lợn và nhiều sản phẩm nông nghiệp khác chỉ bảo đảm sự bền vững và hiệu quả khi được tổ chức thành chuỗi liên kết khép kín và hiện đại, từ sản xuất thức ăn, con giống, tới thu mua, vận chuyển và chế biến, đa dạng hóa và cung ứng sản phẩm; tăng cường liên kết nội vùng và liên vùng, nội ngành và liên ngành theo quy hoạch tổng thể phù hợp với lợi thế từng địa phương, vùng miền, cơ sở hạ tầng; được dẫn dắt theo các hợp đồng bao tiêu của doanh nghiệp, hiệp hội và hợp tác xã nhằm hài hòa lợi ích và kiểm soát tốt hơn về chất lượng, an toàn thực phẩm và có thể truy xuất nguồn gốc, xây dựng thương hiệu, đáp ứng yêu cầu tiêu chuẩn, quy chuẩn của các doanh nghiệp thu mua chế biến lớn trong nước và của các nước nhập khẩu…

Khép kín chuỗi liên kết trong nông nghiệp là khép lại quá khứ bấp bênh về giá cả và sản lượng của hàng loạt nông sản chủ lực và mở ra cách làm mới, tương lai mới tươi sáng hơn của hàng triệu hộ nông dân…!

Nguồn Báo Nhân dân