Ngày 27.10, TAND tỉnh đưa vụ án hành chính ra xét xử sơ thẩm, thay mặt HĐXX, thẩm phán Nguyễn Văn Tông tuyên huỷ Quyết định số 47/QĐ-UBND ngày 11.1.2019 của Chủ tịch UBND TP. Tây Ninh, Quyết định số 1533/QĐ-UBND ngày 16.8.2010, Quyết định số 2381/QĐ-UBND ngày 20.12.2010 của Chủ tịch UBND tỉnh về giải quyết tranh chấp đất đai và cưỡng chế thi hành quyết định hành chính do không đúng thẩm quyền.

Tại phiên toà, bà Đặng Thị Gấm (TP. Tây Ninh) giữ nguyên yêu cầu khởi kiện huỷ Quyết định 47, Quyết định số 1533 và Quyết định 2381 về giải quyết khiếu nại đất đai giữa cha bà là ông Đặng Minh Hai và bà Trần Thị Đỉnh.

Đại diện Chủ tịch UBND tỉnh, đại diện Chủ tịch UBND TP. Tây Ninh vẫn giữ quan điểm cho rằng, các quyết định nêu trên là có căn cứ, đúng quy định pháp luật. Bà Đỉnh yêu cầu giữ nguyên các quyết định của Chủ tịch UBND tỉnh, đồng thời có yêu cầu bổ sung đề nghị Toà án huỷ giấy CNQSDĐ cấp cho ông Hai, với lý do, giữa bà và ông Hai đang tranh chấp đất nên việc cấp giấy cho ông Hai là không đúng quy định pháp luật.

HĐXX nhận định nội dung vụ án như sau:

Sau khi mua 1 căn nhà lá của ông Đặng Văn Thân vào năm 1981, nhận chuyển nhượng đất của ông Đặng Văn Hoài vào năm 1986, ông Nguyễn Văn Hưng (chồng bà Đỉnh) và bà Đỉnh làm đơn xin hợp thức hoá nhà đất, được Sở Xây dựng cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà đất (CNQSHNĐ) ngày 23.6.1987 thì phát sinh tranh chấp đất.

Ngày 21.4.1988, UBND thị xã Tây Ninh ban hành Quyết định số 143/QĐ-UB công nhận bà Đỉnh được quyền sử dụng phần đất tranh chấp 25m², là phần đất trước nhà. Do có khiếu nại của các bên, ngày 18.12.1992, UBND tỉnh ban hành Quyết định số 370/QĐ-UB, công nhận Quyết định 143 là đúng pháp luật.

Ngày 12.8.2002, Chủ tịch UBND tỉnh ban hành Quyết định số 89/QĐ-CT giải quyết tranh chấp đất giữa ông Hai với bà Đỉnh, là quyết định giải quyết khiếu nại cuối cùng có hiệu lực thi hành. Ngày 4.5.2005, ông Hai được UBND Thị xã cấp giấy CNQSDĐ. Thời gian này, Quốc hội thông qua Luật Đất đai 2003, có hiệu lực từ ngày 1.7.2004.

Tại khoản 1 Điều 136 của Luật Đất đai năm 2003 quy định: "Tranh chấp về quyền sử dụng đất mà đương sự có giấy CNQSDĐ hoặc có một trong các loại giấy tờ quy định tại các khoản 1, 2 và 5 Điều 50 của Luật này và tranh chấp về tài sản gắn liền với đất thì do TAND giải quyết”.

HĐXX cho biết, tại thời điểm năm 2006, các bên đã được cấp các loại giấy tờ sau: ông Hưng, bà Đỉnh đã được Sở Xây dựng tỉnh cấp giấy CNQSHNĐ ngày 23.6.1987; ông Hưng và ông Hai đã được UBND Thị xã cấp giấy chứng nhận đăng ký ruộng đất vào ngày 4.8.1990. Các loại giấy tờ trên là các loại giấy tờ được quy định tại khoản 1, khoản 2 Điều 50 Luật Đất đai 2003.

Ông Hai được cấp giấy CNQSDĐ năm 2005, nhưng đến ngày 26.5.2006, Chủ tịch UBND tỉnh ban hành Quyết định số 35/QĐ-UBND tiếp tục giải quyết tranh chấp đất đai giữa hai bên.

HĐXX cho rằng, việc Chủ tịch UBND tỉnh tiếp tục ban hành Quyết định số 35 là không đúng thẩm quyền theo quy định tại khoản 1 Điều 136 của Luật Đất đai 2003. Đúng ra, năm 2006, UBND tỉnh ban hành quyết định thu hồi, huỷ bỏ các quyết định giải quyết tranh chấp trước, hướng dẫn đương sự khởi kiện ra toà án giải quyết theo thẩm quyền.

HĐXX nhận định rằng, ngày 13.6.2012, Chủ tịch UBND TP. Tây Ninh ban hành Quyết định 403/QĐ-UBND về áp dụng biện pháp cưỡng chế để thực hiện Quyết định 1533 và Quyết định 2381 của Chủ tịch UBND tỉnh buộc phá bỏ cây trái, vật kiến trúc trong phạm vi 6,3m² và buộc giao trả đất. Như vậy, trên đất thể hiện có cây trái, vật kiến trúc là tài sản trên đất nên việc tranh chấp đất đai này phải do Toà án giải quyết.

Tại Quyết định 47 ghi rõ biện pháp cưỡng chế là buộc gia đình bà Gấm tháo dỡ công trình kiến trúc, tường rào, mái che trong phạm vi diện tích 6,3m² đất theo đúng Trích lục bản đồ địa chính số 305/SĐ-TL/P1 để giao lại diện tích đất cho vợ chồng bà Đỉnh.

Bản án hành chính phúc thẩm số 542/2020/HC-PT của TAND cấp cao tại TP. Hồ Chí Minh nhận định: "Đúng ra, cơ quan có thẩm quyền hướng dẫn khởi kiện vụ án dân sự tranh chấp quyền sử dụng đất (ranh đất) thì mới giải quyết triệt để toàn diện vụ án".

Do đó, HĐXX cho rằng, việc giải quyết tranh chấp đất đai không đúng thẩm quyền nên các quyết định đã ban hành trước đây gồm: Quyết định 135, Quyết định 3096/QĐ-UBND, Quyết định 1533, Quyết định 2381, Quyết định 403, Quyết định 47 không có hiệu lực thi hành phải huỷ bỏ. Do Quyết định 403 bị huỷ bỏ nên biên bản ngày 28.8.2012 bàn giao đất, sau khi thực hiện cưỡng chế thi hành quyết định giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai cũng bị huỷ bỏ.

HĐXX cũng cho rằng, Quyết định 143, Quyết định 370 và Quyết định số 89 về giải quyết tranh chấp đất giữa ông Hai và bà Đỉnh là đúng thẩm quyền, nhưng các bên tranh chấp lại tiếp tục khiếu nại. Quyết định 143 ghi rằng, bà Đỉnh được quyền sử dụng 25m² là phần đất trước nhà theo giấy sang nhượng, được UBND phường 1 chứng nhận, nhưng quyết định này ghi không rõ ràng, không có tứ cận, diện tích nhà là bao nhiêu.

Trong khi đó, Quyết định 35 của Chủ tịch UBND tỉnh xác định rằng, các quyết định trên là có sai sót. Do đó, Toà án phải huỷ các quyết định này để các bên đương sự khởi kiện vụ án dân sự tranh chấp quyền sử dụng đất (ranh đất) thì mới giải quyết triệt để toàn diện vụ án.

Thẩm phán Nguyễn Văn Tông cho rằng, trường hợp bà Đỉnh và bà Gấm có tranh chấp quyền sử dụng đất (ranh đất) thì khởi kiện vụ án dân sự sẽ được giải quyết theo thủ tục tố tụng dân sự. Về yêu cầu của bà Đỉnh huỷ giấy CNQSDĐ đã cấp cho ông Hai, do yêu cầu này phát sinh tại phiên toà nên HĐXX không xem xét, bà Đỉnh có thể yêu cầu huỷ giấy CNQSDĐ cấp cho ông Hai khi khởi kiện vụ án dân sự.

Như vậy, vụ tranh chấp đất đai giữa gia đình bà Trần Thị Đỉnh và gia đình ông Đặng Minh Hai, từ năm 1987 đến nay, nhiều lần được chính quyền giải quyết, phải cưỡng chế thi hành, nhưng do giải quyết không đúng thẩm quyền, quyết định hành chính bị toà tuyên huỷ. Sau 34 năm tranh chấp, hai bên phải giải quyết lại từ đầu, bằng vụ án dân sự, do toà án xem xét.

Đức Tiến