Hợp tác xã mãng cầu Thạnh Tân vào vụ thu hoạch mùa nghịch (ảnh: Huỳnh Minh Đức).

ĐAU ĐẦU VỚI TRÁI MÃNG CẦU CHÍN SỚM

Ông Trần Trung Kiên, Tổ trưởng Tổ sản xuất mãng cầu ta Suối Đá, huyện Dương Minh Châu cho biết, do thời gian bảo quản mãng cầu không được lâu nên đối với các đơn hàng của đối tác, ông phải tính toán thật chi ly về độ dài chặng đường vận chuyển để sắp xếp thời gian thu hoạch, đóng gói cho hợp lý.

Chẳng hạn, đối với chặng đường xa, phải hái trái mãng cầu hơi xanh (hái ép) hơn một chút để bảo đảm trái không chín sớm, đồng thời còn phải sử dụng đến những bao nước đá để hạ nhiệt bao bì hãm thời gian trái chín. Thế nhưng, do bẻ sớm hơn một chút nên chất lượng trái mãng cầu không đạt như thu hoạch đúng ngày, võ trái không được căng, độ dày của cơm cũng kém hơn.

Ngoài ra, việc bảo quản mãng cầu bằng nước đá cũng dễ khiến trái bị đen, mẫu mã không đẹp. Do đó hiện nay, nhà vườn mãng cầu rất cần được chuyển giao kỹ thuật, phương pháp bảo quản trái mãng cầu sao cho thời gian chín lâu hơn, qua đó, sẽ giải quyết được những hạn chế trong quá trình thu hoạch, vận chuyển đến tay người tiêu dùng.

Theo ông Kiên, trái mãng cầu vùng núi Bà Đen thu hoạch vào dịp tết nguyên đán đem lại lợi nhuận khá cao cho nhà vườn, vì thời vụ này, trái mãng cầu Tây Ninh là “độc quyền” trên thị trường cả nước.

Thông thường, từ mùng 8 đến mùng 10 tháng Chạp, mãng cầu có giá từ 38.000 - 40.000 đồng/kg, có khi lên đến 45.000/kg; từ ngày 13 đến 16 tháng Chạp, giá mãng cầu tăng lên được từ 55.000 - 58.000 đồng/kg. Theo số liệu ông Kiên nắm được, chỉ riêng ở khu chợ Thủ Đức (TP. HCM) đã tiêu thụ khoảng 45 tấn (3.000 thùng) mãng cầu Tây Ninh trong ngày rằm hằng tháng, và vào dịp tết còn “hút” mạnh hơn nữa.

Nghĩa là vào thời điểm rằm, tết, mãng cầu Tây Ninh rất được giá, nhưng lắm khi bị hụt hàng, rất đáng tiếc. Nếu có phương pháp bảo quản trái mãng cầu được lâu hơn mà vẫn bảo đảm chất lượng, màu sắc, mẫu mã trái thì sẽ làm tăng giá trị của trái mãng cầu, nhà vườn sẽ được khuyến khích sản xuất mạnh mẽ hơn.

Anh Kiên kiểm tra mãng cầu đã thu hoạch.

Ông Huỳnh Biển Chiêu, ngụ ấp Tân Hội, xã Tân Hưng (huyện Tân Châu) chia sẻ, việc bảo quản mãng cầu sau thu hoạch là vấn đề ông hết sức quan tâm, trăn trở từ nhiều năm nay. Nếu trái mãng cầu chín rộ đồng loạt sẽ dẫn đến thị trường thừa hàng, cung vượt cầu ắt giá cả sẽ sụt giảm, nhà vườn bị thua lỗ. Do đó, nếu các nhà khoa học nghiên cứu sáng tạo được công nghệ bảo quản trái mãng cầu, quá trình sản xuất của nông dân sẽ thuận lợi hơn, giảm thiểu rủi ro.

Thời gian qua, ông Chiêu phối hợp cùng một doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh tiến hành nhiều cuộc thí nghiệm cách thức bảo quản, trong những điều kiện nhiệt độ khác nhau, như từ 18-20⁰C, 22-24⁰C, 24-26⁰C… với hy vọng tìm ra được phương thức bảo quản trái mãng cầu tối ưu nhưng đều không thành công.

Được biết, hiện nay, ngoài thị trường trong nước, ông Huỳnh Biển Chiêu còn cung cấp mãng cầu cho một công ty xuất khẩu nông sản. Mỗi tháng, ông cung cấp khoảng 1 tấn mãng cầu cho công ty này đưa ra thị trường nước ngoài như Dubai, Pháp, Canada...

Với những đơn hàng đi xa như vậy, ông thường phải thu hoạch mãng cầu sớm, kéo dài thời gian tới khi trái chín được khoảng 4 ngày. Tuy nhiên, chất lượng cũng giảm tương ứng khoảng 40% so với trái thu hoạch đúng thời điểm, nở gai bình thường.

Đồng thời, độ dai, độ dày cơm không được nhiều, độ đường chuyển hoá cũng chưa cao và làm sụt giảm sản lượng thu hoạch. Thông thường, sản lượng thu hoạch đúng vào khoảng 10 tấn/ha, nếu thu hoạch sớm thì sản lượng chỉ còn khoảng 7 tấn/ha, và chất lượng cũng giảm tới 40-50%.

LÀM SAO BẢO QUẢN MÃNG CẦU ĐẠT HIỆU QUẢ CAO?

Hiện nay, công nghệ xử lý và bảo quản cũng như cơ sở vật chất cho việc bảo quản trái cây sau thu hoạch còn thiếu và chưa quan tâm đúng mức. Trong đó có yếu tố người dân chưa chú trọng đến các biện pháp kỹ thuật canh tác nhằm kéo dài thời gian bảo quản.

Vừa qua, Trung tâm đã triển khai đề tài “Nghiên cứu ứng dụng một số biện pháp công nghệ sau thu hoạch để duy trì chất lượng và kéo dài thời gian bảo quản cho quả mãng cầu ta Tây Ninh” với mục đích xây dựng quy trình quản lý chất lượng sau thu hoạch cho trái mãng cầu ta, giúp nhà vườn mãng cầu giảm tổn thất sau thu hoạch, góp phần củng cố và mở rộng thị trường tiêu thụ.

Sau thời gian nghiên cứu, đề tài đã được nghiệm thu với 7 chuyên đề được đưa ra cho việc chăm sóc cây mãng cầu, bảo quản trái mãng cầu, mà qua thử nghiệm đã cho kết quả kéo dài thời gian bảo quản trái từ 6-8 ngày so với cách làm thông thường.

Theo đó, kết quả thực hiện đề tài sẽ được chuyển giao cho Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và Trung tâm Khuyến nông tỉnh. Trung tâm cũng đề nghị quy trình cần được làm mô hình thí điểm trước khi áp dụng đại trà.

Mãng cầu hút hàng đặc biệt vào những ngày rằm, dịp tết.

Một người trồng mãng cầu lâu năm ở xã Thạnh Tân, thành phố Tây Ninh cho rằng, nếu có thể bảo quản trái mãng cầu (như đề tài này đưa ra) thêm khoảng 3-4 ngày cũng đã tốt rồi. Tuy nhiên, điều làm ông băn khoăn là với quy trình như vậy, chất lượng trái mãng cầu sẽ ra sao? Nếu chất lượng không bảo đảm, không được người tiêu dùng đón nhận thì vẫn không có thị trường.

Nhà vườn này kiến nghị, phương pháp của Trung tâm Ứng dụng khoa học và công nghệ cần phải có thời gian thử nghiệm qua nhiều vụ để điều chỉnh, rút ra các thông số đối với từng loại phân bón, thuốc BVTV cần sử dụng để đạt hiệu quả. Và còn thêm một điều khiến nhà vườn mãng cầu chưa an tâm là việc áp dụng kỹ thuật này có làm ảnh hưởng đến sản lượng mãng cầu hay không ?

Hy vọng với đề án “Nghiên cứu ứng dụng một số biện pháp công nghệ sau thu hoạch để duy trì chất lượng, kéo dài thời gian bảo quản cho quả mãng cầu ta Tây Ninh” vừa được nghiệm thu, các ngành chuyên môn của tỉnh sẽ có những hỗ trợ thiết thực cho người trồng mãng cầu để khuyến khích áp dụng. Đồng thời, những băn khoăn của người trồng mãng cầu về việc áp dụng các quy trình trên sẽ được ngành chức năng giải đáp thoả đáng để trái mãng cầu Tây Ninh được nâng giá trị cao hơn.

THIÊN TÂM - GIANG HÀ