Chỉ huy phân đội triển khai nhiệm vụ chiến đấu trên bản đồ trong một đợt diễn tập cấp tiểu đoàn của Sư đoàn 5.

Chúng tôi đến Sư đoàn 5 đúng vào những ngày Sư đoàn tổ chức luyện tập phương án chiến đấu. Không khí tại sở chỉ huy và các cơ quan Sư đoàn nóng lên ngay từ buổi luyện tập đầu tiên. Theo đó, 7 giờ sáng, tình huống chiến đấu được phát ra, từ chỉ huy đến các cơ quan của Sư đoàn và trung đoàn bước vào trạng thái sẵn sàng chiến đấu. Từng cán bộ, sĩ quan trong bộ quân phục dã chiến khẩn trương chuẩn bị các văn kiện chiến đấu. Các đồng chí thông tin, trực ban liên tục thông báo tình hình địch, mệnh lệnh chiến đấu của chỉ huy. Những khẩu lệnh báo cáo ngắn gọn, dứt khoát về công tác chuẩn bị, tổ chức lực lượng, bảo đảm hậu cần, quân y và vũ khí, đạn dược, trang bị, phương tiện vang lên ở từng bộ phận. Tiếng chuông điện thoại reo liên tục từ phòng trực ban thông tin, tác chiến, phòng không. Tất cả các hoạt động tập trung vận hành chỉ huy cơ quan diễn ra đồng bộ, nhịp nhàng, sát thực tế chiến đấu.

Khác hẳn với không khí nhộn nhịp, khẩn trương của các cơ quan, tại phòng làm việc của các cán bộ Bản đồ, không khí hết sức yên lặng, cửa phòng lúc nào cũng đóng kín. Trong phòng, trên chiếc bàn rộng, tấm bản đồ khu vực tác chiến của Sư đoàn được bày ra từ các mảnh bản đồ nhỏ ghép lại. Một ống đựng đủ các loại- từ viết lông đến các cây cọ tự chế bằng các thanh tre vót dẹp một đầu, nhiều cỡ to, nhỏ khác nhau. Ba cán bộ Bản đồ chăm chú vẽ từng mũi cơ động, tiến công, trận địa của các đơn vị, khu vực bố trí kho hậu cần, kỹ thuật, quân y, trạm phẫu, vị trí của chỉ huy các cấp và sơ đồ bố trí trận địa của địch. Các cán bộ bản đồ tay thước, tay bút, thoăn thoắt vẽ từng nét thẳng, cong với rất nhiều ký hiệu một cách cần mẫn, điêu luyện, chuẩn xác. Trung tá Nguyễn Ðức Hùng- Trợ lý tác huấn Sư đoàn, vừa cung cấp các nội dung về tình hình địch do trinh sát báo về và ý định chiến đấu của cấp trên cho các cán bộ bản đồ vẽ, vừa nói với tôi: “Chỉ cần vẽ sai vài mm trên bản đồ có thể làm lệch vài km trên thực địa. Trong chiến đấu, việc này có thể gây hậu quả nghiêm trọng vì pháo quân ta bắn vào lưng quân mình, hoặc cơ động lực lượng đến sai vị trí”.

Hơn 10 giờ, các tình huống diễn tập liên tục được đưa ra như thay đổi, bổ sung đường cơ động, vị trí sơ tán lực lượng và hệ thống kho dự trữ các loại; tình hình hoạt động của địch và một số dự kiến tình huống chiến đấu. Mỗi lần nhận thông tin, ba cán bộ Bản đồ lại nhanh chóng bổ sung kế hoạch chiến đấu bằng các đường vẽ những ký hiệu quân sự trên tấm bản đồ.

11 giờ, nhận mệnh lệnh cắt tình huống luyện tập, các bộ phận nghỉ trưa. Ba cán bộ Bản đồ cũng ngừng tay và nở một nụ cười rất tươi, có lẽ các anh hài lòng với công việc vừa hoàn thành sau cả buổi sáng đứng quanh chiếc bàn để vẽ. Thiếu uý chuyên nghiệp Trần Phú- một trong hai cán bộ Bản đồ bộc bạch: “Làm công việc này đòi hỏi phải tỉ mỉ, tập trung tư tưởng cao trong điều kiện phải khẩn trương, đúng thời gian và chính xác. Toàn bộ kế hoạch của trận đánh đều được thể hiện trên bản đồ như: lực lượng, đường cơ động, hướng, mũi tiến công chính, dự bị, mốc thời gian, trận địa bố trí của ta và lực lượng, trận địa của địch. Chính vì thế, đường nét khi vẽ phải vừa chính xác vừa sắc nét, thể hiện rõ từng nội dung để cấp trên chỉ huy các bộ phận trong chiến đấu. Thông thường, khi vẽ có ba màu chủ đạo là đỏ, xanh và đen. Mỗi tình huống và mốc thời gian khác nhau phải pha các màu theo độ đậm, nhạt khác nhau, tất cả đều được vẽ trực tiếp bằng tay. Khó khăn nhất của công việc này là phải hoàn thành đúng thời gian. Do yêu cầu sát thực tế chiến đấu nên nhiều khi chúng tôi làm việc trong cả giờ nghỉ cũng như đêm khuya”.

Trong mỗi đợt luyện tập, tấm bản đồ không thể thiếu. Từng nét vẽ là việc bày binh, bố trận, hợp đồng tác chiến của người chỉ huy. Những cán bộ bản đồ Sư đoàn 5 đã và đang thầm lặng lập công, góp phần cùng đồng đội tô thắm trang sử vẻ vang của Sư đoàn 5 anh hùng.

Xuân Thu