Ông Marcos, trong chuyến thăm Nhà Trắng đầu tiên của một nhà lãnh đạo Philippines sau 10 năm, đã nhấn mạnh tầm quan trọng của Mỹ với tư cách là đồng minh hiệp ước duy nhất của đất nước ông trong một khu vực có "tình hình địa chính trị được cho là phức tạp nhất trên thế giới hiện nay".

Tổng thống Mỹ Joe Biden và Đệ nhất phu nhân Jill Biden chụp ảnh cùng Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr. và Đệ nhất phu nhân Louise Araneta-Marcos ở Nhà Trắng, Washington Mỹ vào ngày 1 tháng 5 năm 2023. Ảnh: Reuters

Chuyến đi đánh dấu một bước ngoặt lớn trong quan hệ Mỹ - Philippines khi cả hai nước đều có nhiều mối lo trong khu vực. Các quan chức Mỹ cho biết hai nhà lãnh đạo sẽ thống nhất các nguyên tắc mới về hợp tác quân sự mạnh mẽ hơn, cũng như đẩy mạnh hợp tác kinh tế. “Mỹ vẫn giữ cam kết bảo vệ Philippines, bao gồm cả Biển Đông”, ông Biden nói với ông Marcos tại Phòng Bầu dục.

Một tuyên bố chung cho biết điều này có nghĩa là bất kỳ cuộc tấn công vũ trang nào nhằm vào các lực lượng vũ trang, tàu thuyền hoặc máy bay của Philippines ở Thái Bình Dương, bao gồm cả ở Biển Đông, sẽ dẫn đến các cam kết phòng thủ chung của Mỹ theo Hiệp ước phòng thủ chung năm 1951.

Philippines gần đây đã đồng ý cho phép Mỹ tiếp cận thêm 4 căn cứ quân sự của mình theo Thỏa thuận hợp tác quốc phòng nâng cao, nhưng hai bên chưa cho biết những khí tài nào của Mỹ sẽ đóng quân tại những căn cứ đó.

Tuyên bố chung cho biết các nhà lãnh đạo "khẳng định tầm quan trọng của việc duy trì hòa bình và ổn định trên Eo biển Đài Loan như một yếu tố không thể thiếu đối với an ninh và thịnh vượng toàn cầu".

Dưới thời cựu Tổng thống Rodrigo Duterte, người tiền nhiệm của ông Marcos, các mối quan hệ của Philippines với Mỹ trở nên xấu đi và Philippines xây dựng mối quan hệ chặt chẽ hơn với Trung Quốc.

Các quan chức Mỹ cho biết các chi tiết hợp tác mới tập trung vào sự phối hợp quân sự trên đất liền, trên biển, trên không, vũ trụ và không gian mạng, trong khi chính quyền Mỹ cũng sẽ chuyển giao ba máy bay C-130 và tìm cách gửi thêm tàu tuần tra tới Philippines.

Hội nghị thượng đỉnh này là trọng tâm của chuyến thăm Mỹ kéo dài 4 ngày của Tổng thống Marcos bắt đầu vào Chủ nhật. Ông đang tìm kiếm mối quan hệ thân thiện với cả Mỹ và Trung Quốc, những nước muốn củng cố ảnh hưởng ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.

Tuyên bố chung cũng cho biết ông Biden sẽ cử Phái đoàn Thương mại và Đầu tư của Tổng thống tới Philippines để tăng cường đầu tư vào quá trình chuyển đổi năng lượng sạch, khoáng sản và an ninh lương thực.

Hai nước cũng sẽ đồng tổ chức Diễn đàn Doanh nghiệp Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương 2024 tại Manila - sự kiện thương mại quan trọng của Mỹ trong khu vực. Tuyên bố cũng cho biết hai nước mong muốn thiết lập hợp tác ba bên với Nhật Bản và Úc.

Nguồn congluan (theo AFP, Reuters, CNA)