Người tâm thần cần được quan tâm hơn.

Tâm thần là bệnh chỉ hoạt động của bộ não bị rối loạn, gây biến đổi bất thường trong lời nói, ý tưởng, hành vi, tác phong, tình cảm… Nếu không điều trị kịp thời sẽ tiềm ẩn nhiều nguy cơ cho gia đình và xã hội. Nhiều vụ án rất đau lòng do người tâm thần gây ra.

Hiện nay trên địa bàn tỉnh, số lượng người bệnh tâm thần có xu hướng gia tăng, nhưng công tác quản lý, điều trị cho người bệnh còn khó khăn, bất cập. Đây là vấn đề nan giải, cần sự quan tâm sâu sát hơn nữa của cơ quan chức năng và chính quyền địa phương.

NHIỀU VỤ VIỆC LIÊN QUAN ĐẾN NGƯỜI TÂM THẦN

Hơn hai tháng qua, người dân xã Tân Lập, huyện Tân Biên vẫn chưa hết bàng hoàng về thảm kịch gia đình xảy ra ở ấp Tân Tiến. Vào khoảng 21 giờ ngày 15.1, N.V.C (sinh năm 1975) dùng dao chém mẹ ruột là bà N.T.K (sinh năm 1951) nhiều nhát khiến bà K chết tại chỗ. Nguyên nhân ban đầu được xác định, C có biểu hiện bệnh tâm thần. Vài ngày trước, C thường nói lảm nhảm một mình, ít ăn, mất ngủ và có những hành vi khác thường. Sau khi nhận tin báo, Công an huyện Tân Biên đến ngay hiện trường, phối hợp với các đơn vị nghiệp vụ tiến hành điều tra.

Trước đó, vào đầu tháng 12.2018, gần khu vực chợ xã Tân Hưng, huyện Tân Châu, người dân phát hiện một người phụ nữ leo trèo, đu mình trên cột điện. Trong khi loay hoay leo, người phụ nữ vô tình làm cột điện phát nổ, bản thân chị ta bị thương. Nhận được tin báo, lực lượng chức năng nhanh chóng có mặt tại hiện trường, đưa người phụ nữ xuống đất an toàn.

Sau đó, người phụ nữ được đưa đến trạm y tế xã chữa trị trong tình trạng bị bỏng ở đùi. Qua trao đổi, đại diện UBND xã Tân Hưng (huyện Tân Châu) xác nhận người phụ nữ leo cột điện là dân địa phương, tên là D.T.T.T. Chị T mắc bệnh tâm thần từ nhỏ, được gia đình chăm sóc tại nhà. Mỗi lần lên cơn, chị T lại đi lang thang ngoài đường, quậy phá, leo trèo khắp nơi… Khi phát hiện, bà con thông báo cho gia đình đưa chị T về uống thuốc.

NỖI LO CỦA CỘNG ĐỒNG

Tình trạng người tâm thần lang thang khắp các đường làng, ngõ xóm không còn hiếm gặp. Họ chọn góc phố là nhà, sống nhờ vào những món đồ nhặt được; một số trường hợp có gia đình, thân nhân nhưng vì họ bị bệnh, không còn đủ tỉnh táo để điều khiển hành vi, nhận thức của mình, thường bỏ nhà đi lang thang, không biết đường về. Nhiều gia đình có người mắc bệnh nhưng không đưa đến bệnh viện, thường tìm cách điều trị tại nhà hoặc bỏ mặc.

Người dân sống xung quanh khu vực chợ phường 3, phường IV hay chợ thành phố Tây Ninh đã quá quen với hình ảnh những người ăn mặc rách rưới, ngày lang thang quanh chợ, tối co quắp ngủ ở lề đường, vỉa hè, sạp chợ, chẳng ai biết họ đến từ đâu. “Có trường hợp người tâm thần lang thang lên cơn, đuổi đánh người qua đường, ai gặp cũng phải tránh né. Lúc người bệnh có vẻ bình thường, mọi người cũng không dám đến gần, vì chẳng biết họ lên cơn lúc nào”, chị A.N, ngụ phường IV, TP.Tây Ninh chia sẻ.

Bên cạnh những trường hợp người tâm thần lang thang không ai quản lý, việc chăm sóc người bệnh tâm thần tại gia đình cũng chưa được quan tâm đúng mức. Có trường hợp gia đình bận mưu sinh, không thể trông coi, chỉ còn cách mặc kệ hoặc trói, nhốt người bệnh trong nhà, không cho tiếp xúc với bên ngoài, tránh ảnh hưởng mọi người. Theo Sở Lao động - Thương binh và Xã hội, người mắc bệnh tâm thần được quản lý, điều trị tại gia đình chiếm tỷ lệ lớn. Việc theo dõi, quản lý đối tượng này rất khó vì phần lớn các gia đình đều có hoàn cảnh khó khăn, khả năng chăm sóc, chữa trị hạn chế nên bệnh có khả năng trở nên trầm trọng.

Đề cập đến vấn đề quản lý người tâm thần trên địa bàn, một cán bộ thương binh - xã hội cho hay, đối với những người có biểu hiện bệnh tâm thần thuộc đối tượng bảo trợ, gia đình sẽ liên hệ với chính quyền địa phương làm hồ sơ. Địa phương đưa ra xét duyệt, nếu đủ điều kiện sẽ đề nghị cấp huyện hỗ trợ theo quy định. 

“Hiện nay, một số người bệnh điều trị tại gia đình, do uống thuốc không đúng liều lượng, chăm sóc chưa đúng cách. Không thể chờ đến lúc bệnh trầm trọng, có hành vi nguy hiểm mới theo dõi. Đối với những người có vấn đề về tâm lý, biểu hiện của bệnh tâm thần cũng cần được quan tâm và điều trị kịp thời”- bà T.T, ngụ xã Long Thành Bắc, huyện Hoà Thành bày tỏ.

Ông Nguyễn Văn Lầm, Phó Giám đốc Trung tâm Bảo trợ xã hội cho biết, Tây Ninh chưa có nơi chăm sóc, điều trị cho người bệnh tâm thần. Đơn vị phải làm công văn, gửi người bệnh tâm thần nặng đến các trung tâm ở tỉnh Long An và Tiền Giang để điều trị. Hiện có 29 trường hợp được đơn vị gửi đi điều trị. Tuy nhiên, các trung tâm ở tỉnh bạn đang quá tải, đã từ chối tiếp nhận thêm bệnh nhân. Thực tế, nhận thức của người dân về bệnh tâm thần còn hạn chế. Trong khi tỉnh ta còn thiếu điều kiện vật chất, không có bác sĩ chuyên điều trị tâm thần nên không thể buộc những người bệnh đặc biệt này phải đi chữa trị.

CẦN QUẢN LÝ CHẶT

Trung tâm Y tế phường 3, TP.Tây Ninh cho biết, trung tâm đang cấp phát thuốc cho 28 người mắc bệnh động kinh, tâm thần phân liệt. Họ được cấp phát thuốc mỗi tháng một lần, số lượng thuốc điều trị khác nhau tuỳ theo chỉ định của bác sĩ. Gia đình có thành viên mắc bệnh tâm thần, khi đến trung tâm nhận thuốc được hướng dẫn cách chăm sóc, theo dõi tình trạng bệnh cụ thể.

Những gia đình có hoàn cảnh kinh tế khá giả, có người thân mắc bệnh tâm thần, có điều kiện đưa người bệnh đi chữa trị ở Bệnh viện Tâm thần Trung ương 2 (Đồng Nai). Những gia đình nghèo, khó khăn sẽ được Nhà nước hỗ trợ, cấp phát thuốc điều trị. Trường hợp bệnh trở nặng sẽ được cơ quan chức năng làm hồ sơ, thủ tục đưa người bệnh đi bệnh viện điều trị.

Xã Tân Hưng, huyện Tân Châu, ngoài việc cấp phát thuốc định kỳ, cán bộ Trạm Y tế xã còn thường xuyên đến nhà thăm hỏi gia đình có người bệnh tâm thần, nắm tình hình, chuyển biến của bệnh, nhắc nhở một số lưu ý trong quá trình chăm sóc, giám sát, theo dõi người bệnh; phát hiện những biểu hiện lạ của người bệnh tâm thần, để kịp thời đưa đi khám và điều trị.

Đối với những người tâm thần lang thang, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội đề nghị UBND các huyện, thành phố chỉ đạo Phòng Lao động - Thương binh và Xã hội, UBND phường, xã, thị trấn có người tâm thần lang thang lập danh sách báo cáo Sở. Đồng thời, cử cán bộ đưa những đối tượng này đến Trung tâm Bảo trợ xã hội tỉnh.

Xuất phát từ nhu cầu thực tế, Trung tâm Công tác xã hội tổng hợp tỉnh đang trong quá trình xây dựng, dự kiến đến năm 2020 sẽ hoàn thành. Khi đó, tỉnh ta sẽ có cơ sở chuyên điều trị bệnh tâm thần. Sự ra đời của trung tâm sẽ giảm bớt gánh nặng cho gia đình có con em mắc bệnh, giảm áp lực và nỗi lo cho cộng đồng.

Các cơ quan chuyên môn khuyến cáo, đối với gia đình có người bệnh tâm thần, ngoài việc chăm sóc, cho uống thuốc đúng liều, đúng giờ, cần quản lý chặt các dụng cụ có khả năng gây sát thương, kịp thời phát hiện và đưa đi điều trị khi người bệnh có biểu hiện bất thường về hành vi, tính nết, ngủ ít, đi lang thang… hạn chế thấp nhất các hiểm hoạ do người tâm thần gây ra.

THIÊN DI - PHƯƠNG THẢO