Dù chở cát, đá, đất là những vật liệu dễ gây ô nhiễm môi trường nhưng nhân viên tại một bến thủy nội địa tại rạch Tây Ninh chỉ cầm ống nước nhỏ rửa xe cho có trước khi rời bến lưu thông ra đường 786 ( xã Thanh Điền, huyện Châu Thành).

Hiện trên địa bàn tỉnh, có 134 bến thuỷ nội địa (BTNĐ) được cấp phép hoạt động (sông Vàm Cỏ Đông 69 bến; sông Sài Gòn 14 bến; hồ Dầu Tiếng 23 bến; hồ Tha La 3 bến; rạch Tây Ninh 9 bến; rạch Trảng Bàng, Bàu Nâu, rạch Vàm Bảo, rạch Đá Hàng: 16 bến).

Trong số 134 BTNĐ được cấp phép hoạt động, chỉ riêng BTNĐ tập kết vật liệu xây dựng, hàng hoá thông thường, cát xây dựng đang hoạt động là 90 bến. Điều này cũng dễ hiểu do hiện nay trong tỉnh đang thiếu nguồn cung cấp đá xây dựng, trong khi công suất hoạt động của mỏ đá Lộc Ninh (huyện Dương Minh Châu) không đủ đáp ứng nhu cầu về nguồn đá xây dựng.

Người dân sống gần các BTNĐ này phản ánh, phần lớn các BTNĐ chưa chú trọng công tác bảo đảm vệ sinh môi trường, tiếng ồn khi hoạt động… Ở một số BTNĐ nằm trên rạch Tây Ninh, thuộc địa phận xã Thanh Điền, huyện Châu Thành, gần như không có điểm rửa xe khi ra vào bến lấy vật liệu. Chỉ khi có sự có mặt của phóng viên, nhân viên mới cầm ống nước loại nhỏ để rửa xe đã lấy vật liệu như cát, đất, đá… xong trong bến.

Thậm chí, khi phóng viên hỏi về giấy xác nhận bảo vệ môi trường, một người được cho là quản lý bến trả lời hết sức vô tư: “Đoàn kiểm tra đã kiểm tra giữ hết rồi”. Có quản lý bến thuỷ đưa ra giấy xác nhận bảo vệ môi trường… từ năm 2019.

Tại một số BTNĐ trên sông Vàm Cỏ Đông, thuộc địa phận hai xã Trường Tây, Trường Đông, thị xã Hoà Thành, không chỉ việc bảo vệ môi trường chưa bảo đảm mà có bến còn đổ vật liệu xây dựng tràn ra hành lang an toàn giao thông quốc lộ 22B, gây nguy hiểm cho người đi đường, mất an toàn giao thông…

Tuy nhiên, không thể quy tất cả trách nhiệm cho ngành GTVT về những vi phạm của các BTNĐ về ý thức bảo vệ môi trường. Vấn để là các ngành liên quan, chính quyền địa phương… đều có thẩm quyền chấn chỉnh, xử lý tình trạng này.

Đây phương pháp mà một bến thủy nội địa trên rạch Tây Ninh ( xã Thanh Điền, huyện Châu Thành) xem là cách bảo vệ môi trường xung quanh bến thủy.

Theo quy định, BTNĐ là một công trình độc lập có quy mô  xây dựng nhỏ, bao gồm vùng đất và vùng nước ở trước bến để phương tiện thuỷ nội địa có thể neo đậu, xếp dỡ hàng hoá, đón, trả hành khách và thực hiện các  dịch vụ hỗ trợ khác. BTNĐ bao gồm: bến hàng hoá, bến hành khách, bến tổng hợp, bến khách ngang sông và bến chuyên dùng.

Ngành Giao thông Vận tải cho biết, các vị trí đề nghị mở bến thuỷ nội địa (BTNĐ) phải phù hợp với quy hoạch BTNĐ địa phương. Trường hợp vị trí đề nghị mở BTNĐ chưa được đưa vào quy hoạch, trên cơ sở thống nhất của các ngành, địa phương sẽ cập nhật bổ sung vào quy hoạch của địa phương và tích hợp vào quy hoạch chung của tỉnh.

Ngành GTVT là cơ quan chủ trì phối hợp cùng đại diện lãnh đạo các Sở Kế hoạch - Đầu tư, Tài nguyên và Môi trường, Xây dựng, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và UBND các huyện, thành phố, thị xã (nơi tổ chức, cá nhân đề nghị mở BTNĐ) cùng tiến hành khảo sát thực tế tại vị trí đề nghị mở bến để xem xét chấp thuận chủ trương xây dựng và cấp phép hoạt động BTNĐ.

Trách nhiệm của các sở, ngành có liên quan là phải có ý kiến về lĩnh vực quản lý nhà nước của ngành, cụ thể về quy hoạch BTNĐ; quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; các điều kiện về đảm bảo an toàn giao thông; thực hiện cam kết đảm bảo môi trường khu vực hoạt động BTNĐ… Phải bảo đảm các thông số kỹ thuật xây dựng và hoạt động BTNĐ như phạm vi hoạt động vùng đất và vùng nước, đảm bảo an toàn hành lang bảo vệ luồng ĐTNĐ, hành lang bảo vệ nguồn nước, các điều kiện an toàn đối với  bến, khu neo đậu, luồng chuyên dùng vào bến, báo hiệu và các công trình khác có liên quan trong phạm vi bến, khu neo đậu…

Hằng năm, Sở GTVT thường xuyên chỉ đạo lực lượng Cảng vụ Đường thuỷ nội địa và Thanh tra GTVT phối hợp với chính quyền địa phương kiểm tra tại  các cảng, BTNĐ và trên các tuyến đường thuỷ nội địa địa phương về các điều kiện trong hoạt động khai thác bến bãi, việc chấp hành các quy định pháp luật về đảm bảo trật tự, an toàn giao thông đường thuỷ nội địa, đảm bảo vệ sinh môi trường khu vực hoạt động bến thuỷ… để kịp thời xử lý những hành vi vi phạm quy định của các BTNĐ.

Tuy nhiên, Sở GTVT cũng nhìn nhận, mạng lưới giao thông đường thuỷ nội địa trên địa bàn tỉnh với đặc thù các cảng, BTNĐ được xây dựng hình thành và hoạt động trên các tuyến sông, rạch… chảy qua nhiều địa bàn trong tỉnh. Do đó, công tác quản lý nhà nước tại cảng, bến thuỷ đang gặp một số khó khăn như công tác kiểm tra việc chấp hành các quy định về hoạt động vận tải đường thuỷ nội địa, công tác đảm bảo trật tự, an toàn giao thông, công tác đảm bảo vệ sinh môi trường… tại cảng, BTNĐ chưa được thường xuyên.

Thế Nhân