Trong một lần đi cùng đoàn công tác do nhà thơ Trần Ðăng Khoa, Phó Chủ tịch Hội dẫn đầu đến Hà Giang vào dịp giỗ trận Vị Xuyên, Nguyễn Việt Chiến đã cảm xúc viết nên bài thơ “Hai ngàn tay súng chốt trên đồi này”. Bài thơ như một sự biểu dương và ghi công các liệt sĩ đã hy sinh để bảo vệ Tổ quốc.

Trên đồi Vị Xuyên, nơi có hơn hai ngàn ngôi mộ liệt sĩ, được Nguyễn Việt Chiến miêu tả: “Các anh nằm lại Vị Xuyên/ Hai ngàn liệt sĩ ở trên đồi này/ Nén hương đầu gió khói lay/ Khói hương chia khắp bia này mộ kia”.

Người người đến viếng, toả lan hương khói khắp các ngôi mộ. Với khổ thơ tiếp theo nghe rưng rưng sự tiếc thương, cách biệt “âm, dương” hai ngả, bởi chiến tranh, sự thương đau của đất nước: “Âm dương hai ngả cách chia/ Hai ngàn tay súng đi về tận đâu/ Mẹ ơi! Ðất nước thương đau/ Chúng con nằm lại núi sâu rừng già”.

Những câu thơ lục bát giản dị, mộc mạc như tấm lòng của người nằm xuống cùng những đồng đội về thăm, đến viếng. Ðó cũng là sự tự hào, bởi những chiến sĩ với trái tim yêu nước đã ngã xuống: “Hai ngàn trái tim xót xa/ Hai ngàn câu hát tình ca tắt rồi/ Hai ngàn nỗi nhớ mồ côi/ Hai ngàn ngọn lửa quên đời trong đêm”.

Họ chính là những con người tươi trẻ, với những “tình ca” yêu đời vụt tắt, và cả những nỗi nhớ. Họ là ngọn lửa trong đêm. Hình tượng các anh nằm xuống thật bình an và cũng đầy trách nhiệm, giữ gìn mảnh đất của cha ông: “Các anh nằm lại Vị Xuyên/ Hai ngàn tay súng chốt trên đồi này/ Các anh vẫn mãi còn đây/ Ðội hình đánh giặc bao ngày không quên”.

Hai ngàn người lính, hai ngàn liệt sĩ, tương đương với một trung đoàn. Mãi mãi các anh nằm với đất Vị Xuyên, một phần máu thịt của Tổ quốc Việt Nam yêu dấu.

Kết thúc bài thơ là cặp lục bát: “Thưa mẹ, sớm nay bình yên/ Hai ngàn gương mặt hồn nhiên hiện về”. Nhà thơ trân trọng báo lên người mẹ của Tổ quốc, những gương mặt “hồn nhiên” của các liệt sĩ, trong một ngày bình yên tháng bảy, tháng có ngày cả nước tri ân các anh hùng, thương binh, liệt sĩ. Tổ quốc đời đời ghi công các anh...

CHÍNH VŨ