Sáng kiến đuổi dơi khỏi tháp cổ

Cụm Tháp cổ Bình Thạnh toạ lạc tại ấp Bình Hoà, xã Phước Bình, thị xã Trảng Bàng. Tháp được xây dựng vào khoảng thế kỷ thứ VIII, trên một gò đất cao, rộng khoảng 400m², giữa đồng ruộng, ở phía tây sông Vàm Cỏ Đông. Hiện nay, nơi đây chỉ còn 1 tháp đã được trùng tu tương đối nguyên vẹn, những ngôi tháp khác đã bị hư hỏng hoàn toàn, chỉ còn lại đống gạch nằm ngổn ngang trên mặt đất.

Bảo vệ công trình tháp cổ Bình Thạnh hiện nay là ông Võ Văn Thi (69 tuổi), ngụ ấp Bình Thuận, xã Phước Bình. Ông Thi nhớ lại, năm 2018, ông hợp đồng với UBND xã Bình Thạnh (cũ) làm nhân viên bảo vệ của tháp cổ. Công việc của ông là chăm sóc hoa kiểng, dọn dẹp vệ sinh, gìn giữ tài sản trong khuôn viên tháp.

Theo lời ông Thi, trước đây, có một số người dân thường hay vào đây nhậu nhẹt và vạt vỏ cây rừng. Ông đã tích cực khuyên lơn, giải thích, từ đó đến nay, họ không còn vào đây nữa. Thỉnh thoảng lực lượng công an xã cũng ghé vào tháp nên tình hình an ninh trật tự được ổn định.

Trong khuôn viên có nhà bảo vệ, nhiều năm nay, nhân viên này ăn, ở hẳn tại nơi làm việc, nhờ đó thuận tiện cho việc trông nom di tích. Một trong những kỷ niệm khiến ông Thi nhớ mãi là năm 2020, cơn bão lớn làm ngã cây trường cổ thụ trong khuôn viên.

“Lúc đó rất may tôi ở trong phòng, nếu ở gần khu vực cây ngã xuống thì không biết hậu quả ra sao. Thời điểm đó, có tiểu đội K71 của Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh đi tìm hài cốt liệt sĩ đang nghỉ tạm phía sau nhà kho. Nhờ cán bộ, chiến sĩ của đơn vị này hỗ trợ dọn dẹp cành nhánh, thân cây, khuôn viên mới sạch sẽ, chứ mình tôi không thể làm nổi”- ông kể.

Nhiều năm nay, vấn đề nan giải nhất của hai ngôi tháp cổ Bình Thạnh và Chót Mạt là có hàng trăm cá thể dơi vào trú ngụ trên nóc tháp. Hằng ngày, loài động vật này thải phân xuống nền gạch, gây dơ bẩn và mùi hôi thối rất khó chịu. Những người bảo vệ tháp thế hệ trước đã áp dụng nhiều cách đẩy đuổi đàn dơi đi nơi khác nhưng đều không thành công.

Năm 2020, ông Thi có sáng kiến đuổi đàn dơi ra khỏi tháp cổ một cách hiệu quả. Ông dùng lưới giăng cá, loại ô lưới nhỏ, nẹp hai thân cây tầm vông vào hai bên mép lưới, tạo thành khung lưới bằng kích thước khung cửa vào đền tháp.

Buổi chiều mỗi ngày trước khi đàn dơi ra ngoài kiếm ăn, ông Thi dùng khung lưới này giăng ngang cửa tháp. Khi chúng bay ra, một số cá thể dơi bị dính vào mắc lưới. Ông giũ lưới cho dơi bay đi, rồi tiếp tục giăng lưới trước cửa tháp để chờ chúng trở về. Sau khi ăn no, đàn dơi trở về nơi trú ngụ, đến cửa tháp, một số con bị dính vào mắc lưới, một số khác phát hiện trước cửa có chướng ngại vật nên lượn đi nơi khác tìm chỗ ở.

“Cứ làm thế, liên tiếp vài tháng, đàn dơi nhận thấy nơi ở đã bị động, chúng sẽ đi tìm nơi khác. Nhờ vậy, mấy năm nay, trong tháp sạch sẽ, không còn mùi hôi nữa”- ông Thi chia sẻ kinh nghiệm.

Nhân viên bảo vệ này bày tỏ niềm vui trước việc khu di tích được lát gạch sân, gạch đường giao thông nội bộ, xây dựng cổng, tường rào, nhà vệ sinh, nhà kho. Nhờ thế, nơi đây ngày càng khang trang, đẹp đẽ, càng có nhiều du khách từ các tỉnh, thành trong nước, quốc tế đến tham quan.

“Đối với tôi, đây là niềm vui và là động lực rất lớn, giúp tôi phấn đấu hoàn thành tốt nhiệm vụ hơn”- ông Thi tâm sự.

Tháp Chót Mạt: Chung tay giữ gìn

Tháp Chót Mạt toạ lạc giữa cánh đồng thuộc địa bàn ấp Xóm Tháp, xã Tân Phong, huyện Tân Biên.

Bà Nguyễn Kim Ánh, cựu giáo viên, ngụ ấp Cầu, xã Tân Phong- một trong hai người chịu trách nhiệm trông coi ngôi tháp kể, những năm trước, di tích này do ông Hai Tôn, ngụ ấp Xóm Tháp trông coi. Những năm gần đây, ông Tôn đã cao tuổi, sức khoẻ không tốt nên UBND xã hợp đồng bà đến thay thế nhiệm vụ của ông Tôn. Công việc hằng ngày của bà là quét dọn vệ sinh trong khuôn viên và dọn dẹp phân dơi trong ngôi tháp cho thật sạch, để thuận tiện cho khách vào tham quan.

Bà Ánh chia sẻ thêm, khu di tích chưa có hướng dẫn viên du lịch, vì vậy, mỗi khi có khách đến tham quan, bà kiêm luôn nhiệm vụ tiếp đón, hướng dẫn du khách dùng điện thoại thông minh quét mã vạch để xem các thông tin về lịch sử ngôi tháp.

Nữ nhân viên này cho biết thêm, vào những ngày cuối tuần, ngày lễ, thường xuyên có khách du lịch đến tham quan, trong đó có du khách của một số nước Anh, Canada, Hàn Quốc, Trung Quốc, Thái Lan.

“Thỉnh thoảng khách du lịch đến cúng viếng có tặng một ít tiền, chúng tôi dùng số tiền này vào việc mua nhang đèn, hoa quả cúng và mua chổi để quét dọn vệ sinh”- bà Ánh nói.

Do khu di tích này khá vắng, hai năm nay, bà Ánh rủ thêm bà Nguyễn Thị Lệ, ngụ cùng xóm vào làm việc chung cho vui. Bà Ánh tâm sự: “Sau thời gian làm việc ở đây, chúng tôi thấy gắn bó với tháp, mến tháp. Công việc dọn dẹp vệ sinh ở khu di tích cũng mệt nhưng vui và tốt cho sức khoẻ”.

Ông Phạm Văn Hùng- Chủ tịch UBND xã Tân Phong cung cấp thêm thông tin, trước đây, tháp Chót Mạt do Bảo tàng Tây Ninh quản lý, khoảng năm 2020, di tích này giao cho huyện Tân Biên quản lý. Hai năm nay, huyện giao kinh phí cho xã thuê người trông coi, dọn dẹp vệ sinh.

Nhờ được sự quan tâm của Trung ương, tỉnh, huyện, tháp Chót Mạt được đầu tư sửa chữa, xây dựng hàng rào, cổng rào... Từ đó, khu di tích sạch đẹp hơn so với trước. Hàng tháng, ngoài lượng khách địa phương, còn có 2-3 đoàn khách nước ngoài đến tham quan, tìm hiểu di tích lịch sử - văn hoá cổ kính này.

Đại Dương – Quốc Sơn