Những năm gần đây, một số người dân vùng nông thôn huyện Bến Cầu quan tâm đến việc thuần dưỡng động vật hoang dã thành vật nuôi tăng thêm nguồn thu nhập đáng kể. 

Mô hình nuôi dơi lấy phân mang lại thu nhập ổn định

Thông qua quá trình sản xuất nông nghiệp hằng năm đã thu hút lượng côn trùng sinh sôi, phát triển trên đồng ruộng và đây cũng chính là nguồn thức ăn cho loài dơi muỗi sinh trưởng và phát triển. Nhận thấy việc nuôi dưỡng loài dơi không chỉ giúp ích cho việc diệt trừ côn trùng bảo vệ mùa màng mà còn giúp người nuôi có thêm thu nhập từ việc lấy phân, ông Hồ Minh Tâm (ngụ ấp Chánh, xã An Thạnh) là một trong những hộ đi tiên phong và thành công với mô hình nuôi dơi lấy phân.

Chuồng nuôi dơi của hộ ông Hồ Minh Tâm, tại ấp Chánh, xã An Thạnh.

Ông Tâm cho biết, gia đình ông có hơn 1 ha đất chuyên trồng lúa cho thu nhập không cao. Năm 2019, trong một lần đến tỉnh Long An thấy mô hình này đem lại hiệu quả nên vợ chồng ông quyết định học hỏi kinh nghiệm. Cuối năm đó, ông mạnh dạn đầu tư hơn 130 triệu đồng để đầu tư làm 2 chuồng nuôi dơi trên phần đất ruộng của gia đình. Chuồng được thiết kế theo hình lục giác, kích thước 6m x 15m x 12,5m. Riêng nóc chuồng cao 1,5m, cột bằng cây, mái lợp tôn, bên trong treo nhiều chum lá thốt nốt làm tổ cho dơi trú ngụ, bên dưới làm mảnh lưới để chứa phân.

Nhờ chăm sóc tốt, dơi hoang vào chuồng ở ngày càng nhiều, đến năm 2022, ông vay thêm 30 triệu đồng từ nguồn vốn giải quyết việc làm của Ngân hàng Chính sách xã hội để đầu tư làm thêm chuồng thứ ba. Hiện, với 3 chuồng nuôi dơi, mỗi ngày gia đình ông thu được khoảng 7 kg phân dơi khô, giá bán trung bình là 60.000 đồng/kg, ước tính mỗi tháng, gia đình ông thu về hơn 12 triệu đồng.

Theo ông Tâm, dơi là loài động vật tự săn mồi, thức ăn của chúng là các loại côn trùng, nên người nuôi không phải tốn chi phí mua thức ăn hay chăm sóc. Với tập tính đi kiếm mồi vào ban đêm, trở về lại tổ khi trời sáng và bắt đầu thải phân, đến chiều mỗi ngày, người nuôi chỉ cần mang dụng cụ ra xúc phân có sẵn trong lưới và đem phơi khô, sẽ có thương lái đến tận nhà thu mua.

“Ban đầu khi mua dơi về, phải nhốt trong lồng, đặt trong chuồng khoảng một vài ngày để dơi làm quen với chuồng trại, đồng thời, dơi mồi sẽ phát ra tiếng kêu thu hút thêm đàn dơi hoang vào chuồng ở. Loài dơi rất sợ rắn lục, rệp, chim heo (hoặc chim lợn thường được gọi là cú lợn, một số nơi còn gọi là cú mặt khỉ, loài chim thuộc họ Tytonidae - một trong hai họ lớn của bộ cú) vì vậy, người nuôi phải thường kiểm tra chuồng và có biện pháp phòng ngừa những loại thiên địch của loài dơi, đồng thời giữ cho chuồng luôn khô ráo, yên tĩnh và kín đáo”- ông Tâm chia sẻ thêm về cách nuôi dơi.

Với hai chuồng nuôi dơi, gia đình bà Trần Thị Châu- ngụ ấp Bến, xã An Thạnh) thu hoạch được từ 3 - 4kg/ngày phân dơi phơi khô. Theo thời giá phân dơi hiện tại, trung bình mỗi ngày, gia đình bà Châu có nguồn thu nhập khoảng 200.000 đồng.

Bà Trần Thị Châu ngụ ấp Bến, xã An Thạnh thu hoạch được từ 3 - 4kg/ngày phân dơi phơi khô.

Bà Châu cho biết, nhờ sự hướng dẫn của ông Tâm, năm 2022, gia đình bà đầu tư 2 chuồng nuôi dơi trên mảnh đất trống của gia đình, nguồn thu nhập hiện có tuy khá ít ỏi nhưng cũng đủ để gia đình bà trang trải chí phí hằng ngày, mà không phải lo đi làm thuê như trước đây.

Theo bà Châu, không như nuôi heo, nuôi gà, mô hình nuôi dơi lấy phân rất đơn giản, chỉ tốn tiền làm chuồng (chòi), cũng không phải cho ăn, lại ít rủi ro hơn so với các loài vật nuôi khác nhưng ngày nào cũng “đút túi” vài trăm ngàn đồng.

Ông Nguyễn Văn Tuấn- Chủ tịch Hội Nông dân xã An Thạnh, cho biết, xã hiện có 3 hộ nuôi dơi lấy phân, trong đó, gia đình ông Hồ Minh Tâm là một trong những hộ đầu tiên đầu tư làm chuồng nuôi từ năm 2019. Qua thời gian dài, số lượng dơi kéo về ở ngày càng nhiều, số lượng phân thu được cũng gia tăng theo, qua đó cho thấy đây là mô hình nuôi hiệu quả, được địa phương khuyến khích, bởi dơi không chỉ mang lại lợi ích kinh tế cho bà con, mà còn góp phần làm giảm các loại côn trùng gây hại khác, góp phần bảo vệ cây cối, mùa màng.

Mô hình nuôi chồn hương mang lại nhiều triển vọng

Là một nông dân ham học hỏi, những năm qua, ông Đặng Tuấn Kiệt, ngụ ấp Voi, xã An Thạnh, huyện Bến Cầu tích cực thử nghiệm nhiều mô hình chăn nuôi khác nhau. Hiện, hộ ông Kiệt đã thực hiện thành công ý tưởng khởi nghiệp bằng mô hình nuôi chồn hương sinh sản mang lại hiệu quả kinh tế cao.

Kể về mối “lương duyên” ông Đặng Tuấn Kiệt cho biết, năm 2022, trong lúc ngồi xem một số tin về nông nghiệp trên mạng internet, ông tình cờ nhìn thấy bài viết giới thiệu về mô hình nuôi chồn hương của một trang trại ở miền Tây có hiệu quả kinh tế cao, nên ông tìm đến tận nơi tham quan, học hỏi.

Mỗi cặp chồn hương giống, ông Kiệt thu về được khoảng 7 triệu đồng.

Được sự tư vấn và hỗ trợ của Hội Nông dân xã, sau khi xin được giấy phép chăn nuôi (do chồn hương là động vật hoang dã nhóm IIB), ông được vay 50 triệu đồng từ nguồn vốn vay xoá đói giảm nghèo của Ngân hàng Chính sách xã hội để làm chuồng trại và mua 3 con giống (2 con cái, 1 con đực) về nuôi thử nghiệm.

Sau 2 tháng nuôi, chồn hương bắt đầu sinh sản, mỗi lứa đẻ từ 2 đến 5 con. Một năm, chồn hương cái đẻ từ 2 đến 3 lứa. Đến nay, đàn chồn hương của gia đình ông Kiệt đã lên đến 30 con (15 cặp gồm 1 con đực và 1 con cái).

Gần 2 năm gắn bó với mô hình nuôi chồn hương, theo ông Kiệt, đây là con vật có sức đề kháng cao, ít bị bệnh. Thức ăn của chồn là những loại rất dễ kiếm như chuối, mít, cá, thịt gà, ếch... nên rất dễ nuôi, mỗi ngày, một con chồn chỉ tốn khoảng 4.000 - 5.000 đồng thức ăn mỗi ngày. Quá trình nuôi không tốn nhiều công chăm sóc, chỉ cần người nuôi biết cách làm chuồng, chăm sóc bảo đảm vệ sinh phòng ngừa dịch bệnh và phối giống kỹ lưỡng thì sẽ đạt được thành công.

Thực tế chăn nuôi tại gia đình ông Kiệt cho thấy, chồn hương con sau sinh, nuôi khoảng 2 tháng có thể bán giống. Tính đến nay, ông Kiệt đã xuất bán khoảng 10 cặp chồn hương giống với giá 7 triệu đồng/cặp.

Chia sẻ về những dự định trong thời gian tới, ông Kiệt cho biết, thời gian tới, ông sẽ tiếp tục nhân giống, xây dựng chuồng trại quy mô, bài bản hơn để mở rộng mô hình, nâng cao sản lượng và chất lượng chồn hương giống cũng như thương phẩm, đáp ứng nhu cầu của thị trường.

Ông Nguyễn Văn Tuấn - Chủ tịch Hội Nông dân xã An Thạnh, cho biết mô hình nuôi chồn hương sinh sản của hộ ông Đặng Tuấn Kiệt là hướng đi mới ở địa phương, bước đầu cho thấy kết quả nhiều triển vọng khả quan. Để kịp thời hỗ trợ ông Kiệt phát triển chăn nuôi, trong thời gian tới, Hội nông dân xã sẽ tiếp tục giới thiệu để ông Kiệt được tiếp cận với nguồn vốn chính sách với lãi suất thấp để ông đầu tư mở rộng chuồng nuôi, gia tăng tổng đàn, phát triển kinh tế gia đình ổn định.

Ông Nguyễn Thái Bình - Phó Chủ tịch Hội Nông dân huyện Bến Cầu, cho biết, mô hình làm chuồng nuôi dơi được nhiều nông dân áp dụng, tính đến nay, trên địa bàn huyện Bến Cầu có khoảng 22 nhà nuôi dơi lấy phân, đa phần đều có nhiều dơi đến ở, góp phần tăng thêm thu nhập cho người nông dân địa phương.

Riêng mô hình nuôi chồn hương là mô hình mới, hiện chỉ mới có 2 hộ nuôi (ngoài hộ ông Đặng Tuấn Kiệt còn có một hộ nuôi tại xã Long Chữ), bước đầu cho thấy tiềm năng của loài động vật này còn rất lớn.

Tuy nhiên, để duy trì và nhân rộng mô hình cần quan tâm đến một số vấn đề như người nuôi cần nắm rõ các đặc tính, quy trình chăn nuôi, chú ý các biện pháp phòng chống dịch bệnh, đặc biệt là thường xuyên tìm hiểu về nhu cầu thị trường để có hướng đầu tư phù hợp. Đồng thời, trong quá trình nuôi phải lập sổ theo dõi, định kỳ báo cáo và chịu sự kiểm tra, giám sát của cơ quan quản lý Nhà nước.

Minh Dương