Bà Sen (thứ 3 từ phải qua trái) và một số hộ dân trao đổi với phóng viên vào ngày 26.11.2024

Nước thải rò rỉ ra suối

Theo nội dung chính trong đơn của bà Nguyễn Thị Sen, khoảng 10 năm qua, dòng Suối Cạn liền kề các hầm chứa nước thải từ nhà máy chế biến mủ cao su ly tâm của Công ty TNHH Sản xuất cao su Trường Phát (Công ty) thỉnh thoảng lại có màu bất thường, đặc biệt là màu đen bốc mùi hôi thối nồng nặc. Những năm gần đây, hầu như năm nào, cử tri cũng phản ánh về vấn đề này.

Bà Sen trình bày, mạch nước ngầm tại khu vực dân cư tổ 16 đã bị ô nhiễm nặng. Nước bơm lên từ giếng khoan bốc mùi hôi tanh, không thể sử dụng sinh hoạt hằng ngày.

Qua thời gian, số lượng giếng khoan mà người dân phải bỏ để khoan lại giếng mới sâu hơn ngày càng tăng, có hộ đã khoan 5 cái giếng mà vẫn không dùng được.

Với tình hình như trên, bà Sen đại diện cho nhiều hộ dân yêu cầu cơ quan chức năng vào cuộc, đề nghị Công ty phải ngưng hoạt động nhà máy cho đến khi xử lý nước thải đúng theo quy định; nghiêm cấm Công ty tuyệt đối không để nước thải chưa qua xử lý “rò rỉ” xuống dòng Suối Cạn gần đó.

Đồng thời, Công ty phải có trách nhiệm đầu tư lắp đặt hệ thống nước sạch cho người dân khu vực xung quanh nhà máy sử dụng sinh hoạt hằng ngày, hỗ trợ người dân mua bảo hiểm y tế khám chữa bệnh.

Hình ảnh nước Suối Cạn (đoạn giáp với các bể chứa nước thải của Công ty) do bà Sen chụp vào ngày 12.11.2024

Ngày 26.11.2024, qua trao đổi với bà Sen và nhiều hộ dân khác cùng ngụ tổ 16, bà Sen và các hộ dân cho biết vừa qua hầm biogas của Công ty có rò rỉ nước thải màu đen bốc nặng mùi hôi từ chân bờ hầm xuống dòng Suối Cạn liền kề.

Sau đó, Công ty có bơm nước từ hầm chứa nước thải ra suối. Theo quan sát của bà Sen và một số hộ dân vào ngày 12.11.2024 thì nước bơm từ hầm xuống lòng suối có màu đen, việc này được bà Sen dùng điện thoại quay phim, chụp hình, phát trực tiếp lên mạng xã hội Facebook với tên tài khoản Nguyễn Sen Sen (hiện bà Sen đã gỡ video clip này nhưng vẫn còn đăng tải hình ảnh).

Bà Sen và nhiều hộ dân nơi đây có nhu cầu được nắm thông tin rõ hơn về hiện tượng vì sao nước Suối Cạn lại có màu đen bất thường, để người dân biết, bàn, kiểm tra, giám sát Công ty trong quá trình hoạt động có tiếp tục để nước thải rò rỉ xuống dòng suối này hay không.

Vì theo bà Sen, đây không phải là lần đầu tiên bà quay phim được màu nước tương tự như vậy tại dòng Suối Cạn đoạn giáp với các hầm chứa nước thải của Công ty. Trước đó, ngày 22.12.2022, bà Sen từng quay phim và phát video clip trực tiếp lên trang Facebook cá nhân, đến nay các video clip này vẫn còn.

Hiện trạng dòng Suối Cạn tại đoạn xảy ra “sự cố rò rỉ nước thải” từ hầm biogas (ảnh chụp ngày 26.11.2024)

Liên quan đến video clip mà bà Sen đã quay và phát trực tiếp lên trang Facebook cá nhân tên Nguyễn Sen Sen vào lúc 17 giờ ngày 12.11.2024, theo biên bản làm việc vào lúc khoảng 20 giờ cùng ngày của đại diện Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Tân Châu (Phòng TN&MT), Công an huyện Tân Châu, UBND xã Suối Ngô, Trưởng ấp 4, Tổ trưởng tổ 16 và ông Trần Văn Ngọc- Giám đốc Công ty TNHH Sản xuất cao su Trường Phát, tại thời điểm kiểm tra, Công ty đang dùng 3 máy để bơm nước mưa trên mặt bạt chống thấm của bể điều hoà kỵ khí số 2 cạnh giáp suối. Đoàn kiểm tra không phát hiện Công ty xả nước thải chưa qua xử lý ra môi trường.

Theo biên bản làm việc, ông Trần Văn Ngọc trình bày do lượng nước mưa ứ đọng nhiều trên bề mặt bạt chống thấm, nên Công ty phải bơm tháo nước mưa ra suối nhằm giảm áp lực lên mặt bể chứa nước thải (phía dưới bạt đậy). Việc này được thực hiện theo đề nghị của cơ quan chức năng tại biên bản làm việc vào ngày 11.11.2024.

Cụ thể, Công ty bắt đầu bơm nước mưa từ lúc khoảng 12 giờ trưa ngày 12.11, trước khi bơm nước mưa có báo cho UBND xã Suối Ngô và Trưởng ấp 4.

Trong quá trình bơm nước, bà Sen và khoảng 4 người dân khác đến quay phim, đăng phát trực tiếp lên Facebook có tên Nguyễn Sen Sen, với nội dung Công ty TNHH Sản xuất cao su Trường Phát bơm xả nước thải ra Suối Cạn.

Trao đổi với phóng viên Báo Tây Ninh vào ngày 26.11.2024, ông Ngọc khẳng định Công ty không bơm xả nước thải chưa qua xử lý ra môi trường Suối Cạn, mà chỉ bơm nước mưa phía trên mặt bạt nhằm giảm áp lực bể chứa nước thải.

“Về việc nước dưới lòng suối trông có màu đen như hình ảnh, video clip mà bà Sen quay phim là do trong thời gian qua có nhiều cơn mưa gây sói mòn một phần bờ bao bể chứa nước thải, làm lộ các lớp cát đen đã có từ những năm trước đây, nên đứng trên bờ nhìn xuống dòng suối thấy màu đen vậy chứ nước vẫn trong”- ông Ngọc giải thích. Tất nhiên, bà Sen và nhiều hộ dân ngụ gần nhà máy không đồng ý với nội dung giải thích này của ông Ngọc.

Ngày 22.12.2022, bà Sen từng đăng phát trực tiếp lên trang Facebook cá nhân hình ảnh dòng Suối Cạn tại đoạn giáp với các hầm nước thải của Công ty (các video clip này hiện vẫn còn)

Ông Ngọc thừa nhận, có tình trạng rò rỉ nước thải lưu trữ tại hầm biogas của Công ty xuống dòng Suối Cạn như tại biên bản kiểm tra của các cơ quan chức năng vào ngày 31.10.2024. Tuy nhiên, việc này là “sự cố rò rỉ nước thải” chứ không phải là Công ty bơm nước thải chưa qua xử lý từ bể chứa xuống dòng Suối Cạn như nội dung bà Sen đã đăng trên trang Facebook cá nhân. Hơn nữa, vấn đề nước thải bị rò rỉ đã được cơ quan có thẩm quyền lập biên bản vi phạm hành chính, sau đó là ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính.

Công ty bị xử phạt 90 triệu đồng

Về vấn đề rò rỉ nước thải, ngày 14.11.2024, Sở TN&MT có Công văn số 7202 đề nghị Công ty nghiêm túc khắc phục nhiều nội dung. Cụ thể, căn cứ kết quả kiểm tra công tác vận hành thử nghiệm công trình hệ thống xử lý nước thải tại nhà máy chế biến mủ cao của Công ty (do Sở TN&MT chủ trì làm việc vào ngày 11.11.2024), ghi nhận hệ thống đang vận hành thử nghiệm với công suất thiết kế 100m³/ngày.đêm, theo Giấy phép môi trường số 2160 được UBND tỉnh cấp ngày 23.10.2023. Tại bể điều hoà kỵ khí số 2, phần bờ phía giáp suối có nước thải rò rỉ ra môi trường như tại biên bản do Phòng TN&MT lập ngày 31.10.2024.

Sở TN&MT đề nghị Phòng TN&MT lập biên bản vi phạm hành chính, tham mưu UBND huyện Tân Châu xử lý theo quy định. Về phía Công ty, Sở TN&MT đề nghị nhà máy ngưng hoạt động sản xuất, khắc phục hoàn toàn việc rò rỉ nước thải tại bể điều hoà kỵ khí chảy ra môi trường; rà soát, tách riêng biệt hoàn toàn hệ thống thu gom nước mưa với hệ thống thu gom nước thải; thu gom chất thải rắn thông thường vào kho lưu chứa hoặc phủ bạt che chắn không để nước mưa chảy vào; tháo dỡ các đường ống không liên quan đến quy trình vận hành hệ thống xử lý nước thải. Thời hạn khắc phục là 30 ngày, kể từ ngày 11.11.2024. Hết thời hạn này, Công ty phải báo cáo kết quả khắc phục về Sở TN&MT để xem xét, có ý kiến.

Ông Ngọc cho biết Công ty đang khẩn trương bơm nước thải từ bể điều hòa kỵ khí số 2 vào hồ mới để tiếp tục khắc phục và xử lý hoàn toàn sự cố.

Phòng TN&MT đã lập biên bản vi phạm hành chính về lĩnh vực bảo vệ môi trường đối với tổ chức vi phạm là Công ty nêu trên, vì đã có hành vi vi phạm hành chính gây ô nhiễm đất, nước, không khí; gây ô nhiễm môi trường kéo dài, cụ thể là rò rỉ, thải hoá chất độc vào môi trường đất, nước trái quy định về bảo vệ môi trường. Hành vi vi phạm được quy định tại khoản 1, Điều 24 Nghị định số 45/NĐ-CP ngày 7.7.2022 của Chính phủ quy định xử phạt hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường.

Ngày 18.11.2024, UBND huyện Tân Châu ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính về hành vi được quy định như trên đối với Công ty đang đề cập, do ông Trần Văn Ngọc làm đại diện theo pháp luật (Giám đốc), phạt tiền  45 triệu đồng. Căn cứ khoản 2, Điều 6 Nghị định số 45/NĐ-CP ngày 7.7.2022 của Chính phủ thì mức phạt tiền đối với hành vi vi phạm hành chính của tổ chức gấp 2 lần cá nhân vi phạm cùng hành vi. Theo đó, tổng số tiền mà Công ty này bị phạt là 90 triệu đồng.

Biện pháp khắc phục hậu quả, Công ty ngưng hoạt động sản xuất nhà máy chế biến mủ cao su và thực hiện theo nội dung đề nghị tại Công văn số 7202 ngày 14.11.2024 của Sở TN&MT. Thời gian thực hiện các biện pháp khắc phục hậu quả là 30 ngày, kể từ ngày nhận được quyết định xử phạt vi phạm hành chính, Công ty phải báo cáo kết quả đã khắc phục xong hậu quả vi phạm về UBND huyện Tân Châu (thông qua Phòng TN&MT).

Cùng quan sát các hầm chứa nước thải tại đoạn giáp Suối Cạn vào ngày 26.11, ông Trần Văn Ngọc còn cho biết thêm, kể từ ngày 12.11.2024, Công ty đã chủ động khắc phục việc rò rỉ nước thải bằng cách đắp bờ bao làm kè tạm, kết hợp đặt tấm Fibro xi măng chắn sâu dọc theo đó để ngăn rò rỉ, dừng bơm nước thải vào bể điều hoà kỵ khí số 2 và tách bỏ nước mưa trên bề mặt bạt lót chống thấm.

Công ty đang cho công nhân gia cố những đoạn bờ sạt lở, cô lập các đoạn cát đen tại suối để xử lý triệt để. Công ty cũng đã đào xong 1 hồ chứa mới và hiện đang bơm nước thải từ bể điều hòa kỵ khí số 2 vào hồ mới để tiếp tục khắc phục, xử lý hoàn toàn sự cố. Sau khi xử lý hết chất thải, Công ty sẽ san lấp bỏ bể điều hòa kỵ khí số 2 giáp suối.

Quốc Sơn – Bảo Thi