Các tổ hoà giải ngày càng được củng cố, kiện toàn, từng bước nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác hoà giải ở cơ sở, góp phần giải quyết kịp thời những mâu thuẫn phát sinh trong cộng đồng dân cư, hạn chế đơn thư khiếu kiện vượt cấp và góp phần giữ vững an ninh trật tự ở địa phương.

Ông Phạm Văn Đặng- Giám đốc Sở Tư pháp tặng bằng khen của Chủ tịch UBND tỉnh cho các tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc trong công tác PBGDPL, hoà giải ở cơ sở, chuẩn tiếp cận pháp luật năm 2023.

Năm 2023, các tổ hoà giải đã hoà giải thành 526 vụ/567 vụ, đạt tỷ lệ 92,77% (tăng 1,92% so với năm 2022), chủ yếu liên quan tới lĩnh vực hôn nhân - gia đình; an ninh trật tự; tranh chấp đất đai, tài sản, hụi; mâu thuẫn trong cộng đồng dân cư, thân tộc, họ hàng... Số vụ hoà giải thành ngày càng tăng đã hỗ trợ đắc lực cho chính quyền địa phương trong việc giải quyết trực tiếp những vụ việc vi phạm pháp luật, tranh chấp nhỏ trong cộng đồng dân cư, giữ gìn tình đoàn kết thôn xóm, trật tự an toàn xã hội.

Các thành viên tham gia tổ hoà giải thường là trưởng ấp, trưởng Ban công tác Mặt trận, các Chi hội Phụ nữ, Nông dân, Cựu chiến binh, Đoàn Thanh niên… có khả năng vận động, thuyết phục người dân và am hiểu pháp luật, phong tục tập quán của địa phương.

Tổ hoà giải ấp Ninh An, xã Bàu Năng, huyện Dương Minh Châu- năm 2023- tiếp nhận và hoà giải thành 6 đơn tranh chấp. Trong quá trình hoà giải, tuỳ vào vụ việc cụ thể, các thành viên tổ hoà giải vận dụng những phong tục tập quán ở địa phương, hiểu biết về pháp luật có liên quan, bằng lời nói nhẹ nhàng để phân tích, giải thích cho có lý, có tình theo phương châm “đúng sai phân minh - lý tình trọn vẹn”, thuyết phục hai bên đi đến thoả thuận hài hoà thống nhất, vui vẻ và xoá bỏ tranh chấp.

Ông Đinh Ngọc Thạch- Trưởng Ban công tác Mặt trận ấp, hoà giải viên Tổ hoà giải ấp Ninh An cho biết, ông học hỏi kinh nghiệm trong công tác hoà giải và nghiên cứu các quy định pháp luật, văn bản cấp trên hướng dẫn thực hiện về nghiệp vụ kỹ năng hoà giải ở cơ sở để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Các vụ việc hoà giải thành, ông thường chủ động đến động viên, thăm hỏi, nhắc nhở, tạo điều kiện cho các bên thực hiện tốt cam kết để họ có lòng tin đối với chính quyền địa phương ở ấp, nâng cao vai trò, ý thức của mình trong việc thực hiện chủ trương và chính sách, pháp luật của Đảng, Nhà nước.

“Ở những địa bàn có đông đồng bào tôn giáo, tính chất tôn giáo là cực kỳ quan trọng trong công tác hoà giải. Đội ngũ hoà giải viên cần đưa thành phần tôn giáo vào thì chất lượng hoà giải sẽ đạt kết quả tốt hơn. Đối với những vụ việc khó liên quan đến đất đai, hoà giải viên cần tham khảo ý kiến hoặc chủ động mời cán bộ Địa chính cùng tham gia giải quyết. Địa phương cần thường xuyên tổ chức giao lưu giữa các tổ hoà giải trên địa bàn với nhau để trao đổi kinh nghiệm, chia sẻ cách làm hay trong công tác hoà giải”- ông Thạch chia sẻ.

Uỷ ban MTTQ Việt Nam xã Bàu Năng nắm tình hình, ý kiến trong nhân dân từ các trưởng Ban công tác Mặt trận.

Theo ông Thạch, một tổ hoà giải tốt phải bảo đảm đủ các tiêu chí: phát hiện vụ việc kịp thời, phối hợp chặt chẽ với các ban, ngành, đoàn thể trong công tác hoà giải ở cơ sở, tổ chức hoà giải tốt. “Ưu thế nổi bật của Tổ hoà giải ấp Ninh An là thường xuyên gần gũi với người dân, bám sát địa bàn. Vì thế, khi chúng tôi phân tích, chia sẻ vấn đề nào đó, bà con trong ấp luôn lắng nghe và đồng thuận”- Trưởng Ban công tác Mặt trận ấp, hoà giải viên Tổ hoà giải ấp Ninh An nói.

 Ấp Trường Ân, xã Trường Đông, thị xã Hoà Thành có một tổ hoà giải với 5 hoà giải viên, gồm những người có uy tín, trách nhiệm sinh hoạt trong các hội, đoàn thể ấp như trưởng ấp, trưởng Ban công tác Mặt trận ấp, phụ nữ, nông dân, công an viên phụ trách ấp và những người có uy tín trong cộng đồng dân cư.

Trong quá trình tham gia hoà giải ở cơ sở, các hoà giải viên nỗ lực tìm hiểu, nghiên cứu những quy định của pháp luật có liên quan để khi tiếp cận sự việc không bị lúng túng hoặc có ý kiến trái chiều, từ đó, hoạt động hoà giải không ngừng nâng cao hiệu quả.

Ông Ngô Tùng Minh- Tổ trưởng Tổ hoà giải ấp Trường Ân chia sẻ, các vụ việc tranh chấp ở ấp chủ yếu ở lĩnh vực dân sự, mâu thuẫn giữa các bên, hôn nhân - gia đình. Dựa trên những vụ việc tranh chấp cụ thể, hoà giải viên phân tích những quy định pháp luật có liên quan, hướng dẫn, giúp đỡ các bên tranh chấp đạt được thoả thuận, tự nguyện giải quyết mâu thuẫn với nhau. Qua đó, tỷ lệ hoà giải thành đạt khá cao, góp phần hàn gắn, khôi phục tình cảm giữa các bên; duy trì mối quan hệ đoàn kết, gắn bó trong cộng đồng dân cư, ngăn chặn kịp thời các hành vi vi phạm pháp luật, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước bằng pháp luật ở địa phương.

 “Tôi phối hợp với Ban công tác Mặt trận trong việc củng cố, kiện toàn đội ngũ hoà giải viên ở cơ sở; thành lập nhóm Zalo, Facebook của tổ hoà giải để thuận tiện và nhanh chóng thông báo, triển khai kịp thời các thông tin liên quan cho các thành viên; thường xuyên liên hệ với công chức Tư pháp - Hộ tịch xã để trao đổi, hướng dẫn nghiệp vụ hoà giải. Các vụ việc hoà giải đều được lập biên bản cụ thể, có đầy đủ thành phần tham dự, được ghi chép, cập nhật vào sổ theo dõi hoạt động hoà giải từng năm theo quy định”- Tổ trưởng Tổ hoà giải ấp Trường Ân chia sẻ.

Để hạn chế tối đa các vụ việc tranh chấp, mâu thuẫn dẫn đến phát sinh đơn thư khiếu nại trên địa bàn ấp Suối Ông Đình, xã Trà Vong, huyện Tân Biên, Tổ hoà giải ấp phân công từng thành viên phụ trách nắm tình hình trong nhân dân. Khi có vụ việc tranh chấp, mâu thuẫn, các hoà giải viên cùng nhau đến tuyên truyền, vận động, giải thích để không xảy ra mâu thuẫn kéo dài, làm phức tạp tình hình ở địa phương. Qua 10 năm thực hiện Luật Hoà giải ở cơ sở, Tổ hoà giải ấp tiếp nhận 96 đơn liên quan đến các lĩnh vực như: hôn nhân gia đình, an ninh trật tự, tranh chấp đất đai, tranh chấp tài sản, tranh chấp hụi, mâu thuẫn trong thân tộc, họ hàng, cộng đồng dân cư... (trong đó, hoà giải thành 87/96 đơn, đạt tỷ lệ 90,06%).

Bà Thân Thị Thu Thuỷ- Tổ trưởng Tổ hoà giải ấp Suối Ông Đình cho biết, để thực hiện tốt công tác hoà giải ở cơ sở, việc kiện toàn tổ chức bộ máy hoạt động hoà giải ở ấp và công tác tập huấn nâng cao kiến thức pháp luật vô cùng quan trọng. Cần tập trung nâng cao chất lượng hoạt động của tổ hoà giải đáp ứng nhu cầu thực tiễn ở địa phương; vận động các thành viên tích cực học tập bằng nhiều hình thức như qua sách báo, mạng internet, bạn bè, học hỏi kinh nghiệm của những người cao tuổi ở địa phương.

“Điều quan trọng và then chốt nhất để tạo uy tín cho tổ hoà giải, khi tổ chức hoà giải cần tôn trọng sự tự nguyện của các bên; không bắt buộc, áp đặt các bên. Các hoà giải viên cần khách quan, công bằng, giải quyết mâu thuẫn, tranh chấp có lý, có tình; giữ bí mật thông tin đời tư của các bên; không lợi dụng hoà giải ở cơ sở để ngăn cản các bên liên quan bảo vệ quyền lợi của mình theo quy định pháp luật”- Tổ trưởng Tổ hoà giải ấp Suối Ông Đình cho biết.

Để hoạt động hoà giải ở cơ sở ngày càng đạt hiệu quả cao, các cấp, ngành và chính quyền địa phương cần tiếp tục củng cố, kiện toàn nâng cao chất lượng tổ hoà giải, hoà giải viên; tổ chức tập huấn, bồi dưỡng kỹ năng, nghiệp vụ cho hoà giải viên; kết hợp chặt chẽ công tác hoà giải ở cơ sở với cuộc vận động xây dựng đời sống văn hoá ở khu dân cư; phong trào xây dựng nông thôn mới và thực hiện chuẩn tiếp cận pháp luật ở các xã, phường, thị trấn.

Thiên Di