Sách giáo khoa, sách tham khảo lớp 1 tại Nhà sách Fahasa Tây Ninh. Ảnh: KN

Bộ Giáo dục và Đào tạo vừa ban hành dự thảo thông tư hướng dẫn việc lựa chọn sách giáo khoa trong cơ sở giáo dục phổ thông. Thông tư này áp dụng đối với trường tiểu học, trung học cơ sở, trung học phổ thông, trường phổ thông có nhiều cấp học và các cơ sở giáo dục thực hiện chương trình giáo dục phổ thông (sau đây gọi là cơ sở giáo dục phổ thông).

Điều 2 dự thảo thông tư quy định nguyên tắc lựa chọn sách giáo khoa như sau: Lựa chọn sách giáo khoa thuộc danh mục sách giáo khoa đã được Bộ trưởng Bộ GD&ĐT phê duyệt để sử dụng trong cơ sở giáo dục phổ thông; lựa chọn một sách giáo khoa cho mỗi môn học, hoạt động giáo dục ở mỗi khối lớp; bảo đảm thực hiện công khai, minh bạch, đúng pháp luật.

Tiêu chí lựa chọn sách giáo khoa phải phù hợp với đặc điểm kinh tế - xã hội của địa phương; phù hợp với điều kiện tổ chức dạy và học tại cơ sở giáo dục phổ thông. Căn cứ quy định tại thông tư, giám đốc Sở GD&ĐT hướng dẫn cụ thể tiêu chí để lựa chọn sách giáo khoa phù hợp với địa phương.

Theo dự thảo thông tư, mỗi cơ sở giáo dục có một hội đồng lựa chọn sách giáo khoa. Hội đồng lựa chọn sách giáo khoa của cơ sở giáo dục phổ thông  do người đứng đầu cơ sở giáo dục thành lập. Mỗi trường tiểu học, trường trung học cơ sở, trường trung học phổ thông thành lập một hội đồng. Đối với trường phổ thông có nhiều cấp học, mỗi cấp học thành lập một hội đồng.

Hội đồng bao gồm người đứng đầu, cấp phó người đứng đầu, tổ trưởng tổ chuyên môn, đại diện giáo viên dạy các môn học, hoạt động giáo dục (gọi chung là môn học) có sách giáo khoa lựa chọn, đại diện Ban đại diện cha mẹ học sinh trường. Số lượng thành viên hội đồng là số lẻ, tối thiểu là mười một người, trong đó có ít nhất hai phần ba là tổ trưởng tổ chuyên môn và giáo viên.

Nhiệm vụ của hội đồng là lựa chọn sách giáo khoa trong danh mục đã được Bộ trưởng Bộ GD&ĐT phê duyệt để sử dụng trong cơ sở giáo dục phổ thông; đề xuất danh mục sách giáo khoa lựa chọn để sử dụng trong cơ sở giáo dục phổ thông với người đứng đầu cơ sở giáo dục phổ thông.

Cơ cấu hội đồng lựa chọn sách giáo khoa bao gồm: chủ tịch hội đồng là người đứng đầu cơ sở giáo dục phổ thông; phó chủ tịch hội đồng là cấp phó người đứng đầu hoặc tổ trưởng tổ chuyên môn; thư ký hội đồng là tổ trưởng tổ chuyên môn. Uỷ viên hội đồng là tổ trưởng tổ chuyên môn, đại diện giáo viên dạy các môn học, đại diện Ban đại diện cha mẹ học sinh trường.

Chủ tịch hội đồng chịu trách nhiệm về hoạt động của hội đồng, lập kế hoạch và tổ chức thực hiện kế hoạch làm việc của hội đồng; xử lý theo thẩm quyền các tình huống phát sinh trong quá trình lựa chọn sách giáo khoa. Uỷ viên hội đồng có trách nhiệm tham gia các cuộc họp của hội đồng; tham khảo ý kiến của giáo viên, học sinh, cha mẹ học sinh về việc lựa chọn sách giáo khoa; nghiên cứu, đánh giá các sách giáo khoa theo tiêu chí lựa chọn sách giáo khoa và các tài liệu liên quan do hội đồng cung cấp…

Trường hợp không thể tham gia họp hội đồng phải báo cáo chủ tịch hội đồng và gửi ý kiến nhận xét, đánh giá lựa chọn sách giáo khoa bằng văn bản cho chủ tịch hội đồng trước thời điểm tổ chức cuộc họp.

Dự thảo thông tư quy định nguyên tắc làm việc của hội đồng: làm việc theo nguyên tắc tập trung, dân chủ, khách quan, minh bạch. Cuộc họp của hội đồng được coi là hợp lệ khi có ít nhất hai phần ba số thành viên tham gia, trong đó có chủ tịch, phó chủ tịch, thư ký. Kết quả của mỗi cuộc họp hội đồng được ghi thành biên bản và được công khai tại cơ sở giáo dục phổ thông. Biên bản phải có chữ ký của chủ tịch, phó chủ tịch, thư ký và các uỷ viên tham dự.

Về quy trình lựa chọn sách giáo khoa, theo dự thảo thông tư, tổ chuyên môn tổ chức nghiên cứu, thảo luận và đánh giá sách giáo khoa của các môn học thuộc chuyên môn phụ trách theo tiêu chí lựa chọn sách giáo khoa, đề xuất với hội đồng bằng văn bản danh mục lựa chọn sách giáo khoa. Hội đồng họp, thảo luận, đánh giá đề xuất danh mục lựa chọn sách giáo khoa của các tổ chuyên môn theo các nguyên tắc quy định trong  thông tư và tiêu chí lựa chọn sách giáo khoa do sở Giáo dục - Đào tạo địa phương quy định để bỏ phiếu lựa chọn sách giáo khoa bằng hình thức bỏ phiếu kín.

Sách giáo khoa được lựa chọn phải được trên 50% số thành viên của hội đồng bỏ phiếu đồng ý lựa chọn. Hội đồng tổng hợp kết quả thành biên bản, có chữ ký của chủ tịch, phó chủ tịch, thư ký và các thành viên tham dự. Hội đồng đề xuất với người đứng đầu cơ sở giáo dục phổ thông danh mục sách giáo khoa được lựa chọn để sử dụng trong cơ sở giáo dục phổ thông.

Trên cơ sở đề xuất của hội đồng, người đứng đầu cơ sở giáo dục phổ thông ban hành quyết định danh mục sách giáo khoa được lựa chọn sử dụng trong cơ sở giáo dục phổ thông. Người đứng đầu cơ sở giáo dục phổ thông công bố công khai danh mục sách giáo khoa được lựa chọn để sử dụng trong cơ sở giáo dục phổ thông và niêm yết tại cơ sở giáo dục phổ thông trước khi bắt đầu năm học mới ít nhất là 5 tháng.

Theo dự thảo thông tư, Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh có trách nhiệm chỉ đạo sở GD&ĐT, Uỷ ban nhân dân cấp huyện tổ chức hướng dẫn, giám sát, kiểm tra các cơ sở giáo dục phổ thông lựa chọn sách giáo khoa theo quy định. UBND tỉnh chịu trách nhiệm bảo đảm nguồn kinh phí để các cơ sở giáo dục phổ thông tổ chức lựa chọn sách giáo khoa.

Sở GD&ĐT chỉ đạo, hướng dẫn, giám sát, kiểm tra việc tổ chức lựa chọn sách giáo khoa của các cơ sở giáo dục phổ thông thuộc thẩm quyền quản lý. Đồng thời hướng dẫn cụ thể tiêu chí lựa chọn sách giáo khoa phù hợp với địa phương.

Uỷ ban nhân dân cấp huyện chỉ đạo phòng GD&ĐT tổ chức hướng dẫn, giám sát, kiểm tra việc lựa chọn sách giáo khoa của các cơ sở giáo dục phổ thông thuộc thẩm quyền quản lý; bảo đảm nguồn kinh phí để các cơ sở giáo dục phổ thông tổ chức lựa chọn sách giáo khoa.

Phòng GD&ĐT chỉ đạo, hướng dẫn, giám sát, kiểm tra việc tổ chức lựa chọn sách giáo khoa của các cơ sở giáo dục phổ thông thuộc thẩm quyền quản lý. Cơ sở giáo dục phổ thông tổ chức lựa chọn sách giáo khoa theo quy định tại thông tư này; báo cáo sở GD&ĐT kết quả lựa chọn sách giáo khoa đối với cấp trung học phổ thông; báo cáo phòng GD&ĐT kết quả lựa chọn sách giáo khoa đối với cấp tiểu học và cấp trung học cơ sở. Cơ sở giáo dục chịu trách nhiệm trước học sinh, cha mẹ học sinh, các cơ quan quản lý giáo dục về quyết định lựa chọn sách giáo khoa của cơ sở giáo dục phổ thông.

Ngày 30.1.2020 là hạn chót để Bộ GD&ĐT nhận ý kiến đóng góp trước khi ban hành thông tư chính thức.

Theo Nghị quyết 88 của Quốc hội, khi triển khai chương trình giáo dục phổ thông mới, cơ sở giáo dục được quyền lựa chọn sách giáo khoa. Tuy nhiên, Luật Giáo dục (sửa đổi) vừa được thông qua lại giao quyền chọn sách giáo khoa cho chủ tịch UBND tỉnh. Theo quy định, ngày 1.7.2020, Luật Giáo dục (sửa đổi) mới có hiệu lực trong khi việc chọn bộ sách giáo khoa nào phải được công bố trước 6 tháng của năm học 2020-2021. Điều này có nghĩa, trong tháng 3.2020, việc lực chọn bộ sách giáo khoa nào cho học sinh lớp 1 phải được công bố công khai. Đây chính là lý do Bộ GD&ĐT phải ban hành thông tư hướng dẫn cơ sở giáo dục lựa chọn sách giáo khoa.

VIỆT ĐÔNG