Phương tiện vận tải nối đuôi nhau chờ thông quan hàng hoá.

Tại Cửa khẩu quốc tế Mộc Bài, việc kiểm tra hàng hoá, phương tiện được thực hiện tại Công ty TNHH thương mại Thế Kỷ Vàng với diện tích 27.497,1m2. Địa điểm này được UBND tỉnh cấp phép tạm thời hoạt động kinh doanh dịch vụ bãi đậu xe container và tập kết, kiểm tra, giám sát hàng hoá xuất nhập khẩu.

Lưu lượng hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu, quá cảnh; phương tiện vận tải xuất cảnh, nhập cảnh mỗi ngày qua Cửa khẩu Mộc Bài rất lớn, trung bình từ 500-700 phương tiện các loại. Kim ngạch xuất nhập khẩu qua cửa khẩu, doanh nghiệp tham gia hoạt động xuất nhập khẩu và lượng hành khách xuất, nhập cảnh cũng không ngừng tăng lên qua mỗi năm.

Có thể thấy khu vực Cửa khẩu Mộc Bài khá chật hẹp, cơ sở hạ tầng chưa đáp ứng được lưu lượng hàng hoá xuất nhập khẩu, quá cảnh, phương tiện vận tải qua lại hằng ngày và dự báo còn tăng trong thời gian tới dẫn đến khả năng không đáp ứng điều kiện kiểm tra, giám sát hải quan tại khu vực cửa khẩu.

Do dự án đầu tư xây dựng cảng cạn Mộc Bài (ICD Mộc Bài) với diện tích 16,5 ha đang được Công ty cổ phần Tân Cảng Tây Ninh thực hiện, nên việc lắp đặt máy soi container phải di dời đến địa điểm tập kết, kiểm tra, giám sát hàng hoá xuất nhập khẩu ở biên giới của Công ty TNHH Chợ cửa khẩu Mộc Bài.

Tại khu vực Cửa khẩu quốc tế Xa Mát, trước đây, việc kiểm tra thực tế hàng hoá, phương tiện được thực hiện tại điểm tập kết, kiểm tra, giám sát hàng hoá xuất nhập khẩu ở biên giới của Công ty TNHH MTV Đồng Phước Tây Ninh với diện tích 7.840m2 đã được Tổng cục Hải quan công nhận.

Tuy nhiên, đến nay địa điểm tập kết này không duy trì các điều kiện đáp ứng yêu cầu về quản lý, kiểm tra, giám sát nên Tổng cục Hải quan đã ban hành quyết định tạm dừng hoạt động. Do đó, việc thực hiện kiểm tra, giám sát đối với hàng hoá xuất nhập khẩu, phương tiện được thực hiện tại cửa khẩu trong khu chức năng giữa barie số 1 và barie số 2, có diện tích nhỏ hẹp, chỉ đáp ứng kiểm tra được số lượng rất ít hàng hoá là hàng thùng, hàng kiện, có thể bốc dỡ lên xuống được. Đối với hàng nông sản là hàng xá, hàng rời, số lượng lớn thì không thể hạ tải, sang tải tại khu vực chức năng tại cửa khẩu.

Theo kết quả khảo sát của Ban Quản lý Khu kinh tế tỉnh Tây Ninh, tại Cửa khẩu Xa Mát có khoảng trên 30 kho bãi, địa điểm tự phát, không phù hợp với quy hoạch, đất đai của địa phương. Các kho bãi, địa điểm này cơ quan Hải quan không quản lý, hầu hết có diện tích nhỏ lẻ và chưa được đầu tư xây dựng, chưa đề nghị công nhận điều kiện hoạt động.

Duy chỉ có kho bãi, địa điểm của Công ty TNHH Tân Hưng Cường Tây Ninh đáp ứng điều kiện và có đề nghị công nhận địa điểm tập kết, kiểm tra, giám sát hàng hoá xuất nhập khẩu nhưng cũng không phù hợp với quy hoạch, đất đai của địa phương.

Tại khu vực Cửa khẩu Chàng Riệc có một địa điểm tập kết, kiểm tra, giám sát hàng hoá xuất nhập khẩu của Công ty TNHH XNK Minh Tâm Nguyễn với diện tích 63.000m2 được Tổng cục Hải quan công nhận; đáp ứng mỗi ngày khoảng trên 600 lượt phương tiện qua lại giao nhận hàng mỗi ngày, chở hàng nông sản đổ xá như: mì củ, mì lát, hạt điều thô…

Lưu lượng hàng hoá trung bình qua Cửa khẩu Chàng Riệc mỗi ngày khoảng 13.000 tấn, trên 600 lượt phương tiện vận tải qua lại giao nhận hàng. Vào mùa thu hoạch nông sản từ tháng 12.2023 đến tháng 3.2024, dự kiến lưu lượng hàng hoá, phương tiện vận tải qua Cửa khẩu Chàng Riệc tương đối lớn, mỗi ngày có khoảng trên 17.500 tấn hàng hoá, trên 1.000 lượt phương tiện qua lại giao nhận hàng. Địa điểm tập kết, kiểm tra, giám sát hàng hoá xuất nhập khẩu của Công ty TNHH XNK Minh Tâm Nguyễn không đáp ứng được lượng hàng hoá, phương tiện vận tải qua lại để giao nhận hàng vào thời gian cao điểm.

Theo kết quả khảo sát, tại Cửa khẩu Chàng Riệc có khoảng 16 kho bãi, địa điểm tự phát, đang được các cơ quan, ban, ngành rà soát, đánh giá lại hiện trạng sử dụng đất và phạm vi quy hoạch kho bãi. Các kho bãi, địa điểm này cơ quan Hải quan không quản lý, hầu hết có diện tích nhỏ lẻ và chưa được đầu tư xây dựng, chưa đề nghị công nhận điều kiện hoạt động.

Trong thời gian chờ triển khai quy hoạch, để tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp thông quan hàng hoá, đặc biệt thời gian cao điểm vào mùa vụ thu hoạch nông sản tại Cửa khẩu Xa Mát, UBND tỉnh đã có Công văn số 4249/UBND-KT ngày 26.12.2023 thống nhất với đề xuất về việc hoạt động tạm thời địa điểm tập kết, kiểm tra, giám sát hàng hoá xuất nhập khẩu tại Cửa khẩu Xa Mát của Công ty TNHH MTV Tân Hưng Cường Tây Ninh.

Trên cơ sở chủ trương của UBND tỉnh, ngày 28.12.2023, Cục Hải quan tỉnh Tây Ninh đã báo cáo Tổng cục Hải quan xem xét công nhận địa điểm tập kết, kiểm tra, giám sát hàng hoá xuất nhập khẩu tại Cửa khẩu quốc tế Xa Mát của Công ty TNHH MTV Tân Hưng Cường Tây Ninh.

Đối với cửa khẩu Chàng Riệc, vừa qua, Công ty TNHH XNK Minh Tâm Nguyễn về việc xin mở rộng địa điểm tập kết, kiểm tra, giám sát hàng hoá xuất nhập khẩu ở biên giới với diện tích Công ty xin mở rộng là 20.000m2, bên cạnh địa điểm tập kết, kiểm tra, giám sát hàng hoá xuất nhập khẩu của Công ty đã được Tổng cục Hải quan công nhận theo Quyết định số 2524/QĐ-TCHQ ngày 12.8.2016.

Việc đầu tư mới, đầu tư mở rộng bến bãi xuất nhập khẩu phải thực hiện theo quy định và quy hoạch cửa khẩu. Để giải quyết tình thế khó khăn trước mắt, tạm thời, UBND tỉnh giao Cục Hải quan tỉnh rà soát bến bãi hiện có, xem xét các điều kiện hạ tầng, có đề xuất cụ thể, phù hợp theo quy định.

Đối với Cửa khẩu Phước Tân, UBND tỉnh đang chỉ đạo các cơ quan, ban, ngành liên quan điều chỉnh quy hoạch, kêu gọi đầu tư xây dựng địa điểm tập kết, kiểm tra, giám sát hàng hoá xuất nhập khẩu, tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp có hoạt động xuất nhập khẩu, đồng thời tránh ùn tắc hàng hoá, phương tiện tại khu vực cửa khẩu.

Tuy nhiên về lâu dài, các doanh nghiệp kiến nghị UBND tỉnh triển khai quy hoạch các khu vực cửa khẩu, khu công nghiệp trên địa bàn phù hợp với thực trạng và dự báo về lượng hàng hoá, hành khách, phương tiện vận tải trong thời gian tới, bảo đảm điều kiện kiểm tra, giám sát của cơ quan Hải quan.

Nhi Trần