Mạo danh quân nhân, cán bộ quân đội để lừa đảo

Các đối tượng tìm hiểu thông tin hoạt động quân sự của đơn vị, lãnh đạo, chỉ huy, cán bộ quân sự qua Internet, trang mạng xã hội và những người thân quen, sau đó dùng điện thoại hoặc tài khoản mạng xã hội, tự giới thiệu là cán bộ quân đội, đang là chỉ huy, quản lý chiến sĩ để liên hệ với gia đình của quân nhân, cung cấp thông tin không đúng sự thật như: chiến sĩ là con, em của gia đình gây thiệt hại tài sản của đơn vị, đang trong quá trình xem xét xử lý kỷ luật. Nếu gia đình chuyển tiền vào số tài khoản để đền bù thiệt hại thì đơn vị sẽ bỏ qua lỗi vi phạm, bằng không sẽ bị khởi tố, xử lý theo pháp luật… Qua đó tạo tâm lý hoang mang, lo sợ, dẫn dụ gia đình quân nhân chuyển tiền vào số tài khoản để chiếm đoạt.

Ngoài ra, các đối tượng còn lập các trang, nhóm, tài khoản mạng xã hội (Zalo, Facebook) giả mạo để lừa đảo. Chúng sử dụng các trang, nhóm, tài khoản mạng xã hội này để đăng tải hình ảnh quân nhân mặc quân phục, các nội dung liên quan đến quân đội, hậu phương chiến sĩ để kêu gọi quyên góp, hỗ trợ, chiêu mộ tuyển sinh, tuyển quân, tuyển dụng nhằm lừa đảo, trục lợi.

Chúng còn gọi điện đến các nhà hàng, cửa hàng trang thiết bị, dịch vụ nấu ăn, cơ sở mua bán cây giống,... gửi địa chỉ chính xác của đơn vị thông qua ứng dụng định vị trên điện thoại. Tiếp đến, các đối tượng đặt mua thêm rượu, sâm quý để làm quà biếu; các loại phân bón, thuốc bảo vệ thực vật… mà các mặt hàng này không phổ biến.

Khi nhà hàng, cơ sở cây giống không tìm được nguồn hàng theo yêu cầu, đối tượng lừa đảo sẽ hướng dẫn liên hệ với người cung cấp (nơi có nguồn hàng). Thực chất đây cũng là đối tượng trong nhóm lừa đảo của chúng. Sau khi nạn nhân chuyển tiền cọc qua số tài khoản thì chúng cắt liên lạc.

Đối với hành vi giả mạo quân nhân, tài liệu, con dấu để lừa đảo, chúng đặt mua quân phục, quân hàm, biển tên, làm giấy tờ giả,... chụp nhiều hình ảnh mang, mặc quân phục để tạo niềm tin, tự xưng là cán bộ quân đội, giới thiệu bản thân là người có mối quan hệ rộng, có khả năng can thiệp, tác động đến nhiều lĩnh vực,... nhằm thực hiện hành vi lừa đảo, trục lợi bất chính, lừa gạt tình cảm hoặc đơn thuần là thể hiện bản thân.

Ngoài ra, các đối tượng còn thu thập thông tin, hình ảnh, giọng nói của quân nhân, thông qua các ứng dụng có chức năng chỉnh sửa giọng nói/video/hình ảnh (như Deepfake) để mạo danh cá nhân, lãnh đạo trong quân đội gọi điện yêu cầu chuyển tiền hoặc thực hiện theo các kịch bản của đối tượng nhằm lừa đảo, chiếm đoạt tài sản.

Kịch bản “hoàn hảo”

Theo thông tin của Cục Chính trị Quân khu 7, các đối tượng lừa đảo thực hiện hành vi phạm tội theo một lộ trình chặt chẽ, có kịch bản hoàn hảo, khiến nạn nhân hoàn toàn tin tưởng là bản thân đang giao dịch với đại diện quân đội. Nhìn chung, kịch bản của các đối tượng thường gồm 4 giai đoạn:

Giai đoạn 1: Tiếp cận. Trong giai đoạn này, các đối tượng tạo vỏ bọc là cán bộ ngành Hậu cần, sĩ quan cấp cao của quân đội, có nhu cầu đặt hàng với số lượng lớn (hàng hoá thuộc danh mục đăng ký kinh doanh của doanh nghiệp nạn nhân) để phục vụ sự kiện, hội nghị, sinh hoạt, phục vụ cấp trên kiểm tra…

Giai đoạn 2: Củng cố niềm tin. Trong giai đoạn này, đối tượng sử dụng mạng xã hội có đăng tải hình ảnh mặc quân phục, hình ảnh sinh hoạt của đơn vị quân đội và sử dụng các giấy tờ giả (như: phiếu yêu cầu báo giá, giấy xuất nhập kho, giấy ra vào cổng doanh trại quân đội, kế hoạch đấu thầu…). Cá biệt có trường hợp đối tượng mặc quân phục đến trực tiếp công ty của nạn nhân (thực chất, đối tượng đã có sự tính toán, chuẩn bị từ trước, sẽ chọn thời điểm chủ doanh nghiệp không có nhà để xuất hiện)…

Giai đoạn 3: Thả mồi – giăng bẫy. Giai đoạn này, đối tượng thường tạo ra tình huống khẩn cấp (như phục vụ cấp trên kiểm tra, thay đổi thời gian tổ chức sự kiện…) để giăng bẫy bằng cách đặt vấn đề cần thêm gấp mặt hàng (thường là hàng hoá đặc thù mà doanh nghiệp nạn nhân không kinh doanh hoặc không có sẵn số lượng lớn), để nạn nhân mua hộ. Nếu nạn nhân gặp khó khăn trong việc cung cấp hàng hóa thì đối tượng sẽ hướng dẫn liên hệ đơn vị kinh doanh khác (do đối tượng giới thiệu). Đối tượng có thể “thả mồi” bằng cách tạo phiếu chuyển tiền giả, có trường hợp đối tượng chuyển đặt cọc trước khoản tiền nhỏ, nhằm củng cố niềm tin và thêm ràng buộc trách nhiệm của nạn nhân trong thực hiện giao dịch.

Giai đoạn 4: Cất lưới – chiếm đoạt. Doanh nghiệp do đối tượng giới thiệu sẽ yêu cầu nạn nhân chuyển tiền cọc (cao hơn nhiều lần số tiền đối tượng lừa đảo đã đặt cọc) để chiếm đoạt.

Tuy nhiên, nếu gặp phải người có tinh thần cảnh giác cao, phát hiện hành vi lừa đảo và từ chối yêu cầu thì các đối tượng sẽ dùng những ngôn từ tục tĩu, hăm doạ kiểu “xã hội đen”.

Anh H.T, một người dân cư trú tại khu phố 11, phường Tân Ninh, tỉnh Tây Ninh cho biết: “Tôi mua một vài món đồ gỗ mini, hoa, cây cảnh trên mạng. Có một đôi lần sau khi chuyển khoản cho người bán thì bị chặn, không liên lạc lại được. Sau này, thêm một vài lần có người gọi điện thoại thông báo trúng thưởng, nhận quà tặng nên mình cảnh giác. Đối tượng thấy không lừa được nên quay sang chửi bới, hăm doạ. Theo ý kiến cá nhân tôi, khi thấy có dấu hiệu lừa đảo, tốt nhất nên chụp lại tài khoản mạng xã hội, ghi lại số điện thoại của đối tượng rồi báo cơ quan chức năng, không cần mất thời gian với các đối tượng này”.

Các thủ đoạn lừa đảo khác

Ngoài việc giả danh cán bộ quân đội, các đối tượng lừa đảo còn sử dụng nhiều hình thức tinh vi khác như: Gọi điện báo tin người thân, bạn bè gặp tai nạn, sự cố, cần chuyển tiền gấp để cấp cứu, xử lý; nhắn tin, gửi lời mời chào việc nhẹ lương cao, đầu tư sinh lời siêu tốc, đặt cọc, ứng tiền làm nhiệm vụ nhận hoa hồng; chiếm tài khoản mạng xã hội (Facebook, Zalo,…) mạo danh người quen để nhắn tin vay tiền nhưng tránh gọi điện/video với lý do “đang bận họp”, “đang ở quân đội”, “đang bị giữ điện thoại”.

Tự xưng “cán bộ điều tra”, “công an”, “bưu điện”, “tòa án”…  dùng giọng điệu đe dọa, thúc ép xử lý nhanh, yêu cầu “không nói với ai”, “giữ bí mật”, yêu cầu chuyển tiền “bảo mật”; giả mạo ngân hàng, báo tài khoản bị lỗi, thông báo khóa tài khoản ngân hàng, đề nghị đăng nhập theo link để chiếm đoạt tiền trong tài khoản ngân hàng.

Thông báo người dân được nhận bưu phẩm, trúng thưởng có giá trị cao, có quà tặng từ nước ngoài, gửi link tải app “xác minh”, “theo dõi quà tặng”, “nhận tiền”,… để yêu cầu nạp tiền đóng phí, hoặc chiếm quyền sử dụng điện thoại.

Có thể nói, hình thức, thủ đoạn lừa đảo ngày càng tinh vi, chặt chẽ, bài bản nhưng tựu trung vẫn là nhằm chiếm đoạt tiền, thu lợi bất chính. Vì thế, chúng đều có các dấu hiệu chung để nhận biết, đó là: 

1) Đối tượng lừa đảo yêu cầu cung cấp số CMND/CCCD, ảnh hai mặt thẻ, thông tin tài khoản ngân hàng yêu cầu phải xử lý nhanh, chuyển tiền gấp, cung cấp OTP, mật khẩu, mã xác thực, mã chuyển tiền.

(2) Đối tượng né tránh việc gọi video clip xác minh, không cho gặp trực tiếp, hối thúc thực hiện ngay; hoặc nếu cho gọi thì khoảng thời gian rất ngắn, nhưng sẽ gặp tình trạng âm thanh, ánh sáng, hình ảnh, giọng điệu bất thường, rè, mờ, không rõ nét.

(3) Các đối tượng lừa đảo thường có tài khoản mạng xã hội (Facebook, Zalo…) mới tạo thời gian ngắn, ít bạn bè, ít tương tác; giới thiệu sơ sài, thông tin không rõ ràng; ảnh đại diện không có ảnh thật.

(4) Đối với các đối tượng giả danh cán bộ quân đội thường có địa chỉ liên hệ, số điện thoại không khớp với cá nhân, đơn vị quân đội; tác phong, điều lệnh không chuẩn mực.

Nâng cao cảnh giác, chủ động phòng tránh

Trong thời đại công nghệ số, bùng nổ thông tin, các thủ đoạn lừa đảo thay đổi từng ngày. Để nâng cao cảnh giác, tự bảo vệ mình trước các thủ đoạn lừa đảo, mỗi người cần chú ý thực hiện các biện pháp sau:

Thứ nhất, không cung cấp số tài khoản ngân hàng, OTP, mật khẩu cho bất kỳ ai; không chuyển tiền hoặc thực hiện giao dịch tài chính theo yêu cầu của người lạ, kể cả khi bị đe dọa hoặc được hứa hẹn lợi ích.

Thứ hai, không cung cấp thông tin cá nhân: Tuyệt đối không cung cấp hình ảnh, thông tin cá nhân, đồng nghiệp, cơ quan, đơn vị cho bất kỳ ai qua điện thoại, tin nhắn hoặc mạng xã hội nếu không xác thực người nhận là ai.

Thứ ba, xác minh danh tính: Nếu nhận được cuộc gọi từ người tự xưng là cán bộ quân đội, công an, toà án, ngân hàng…, hãy gọi đến số điện thoại chính thức của cơ quan đó hoặc liên hệ qua các kênh chính thức để xác minh thông tin. Lưu chứng cứ, chụp màn hình, ghi lại số điện thoại, email trong trường hợp nghi ngờ mạo danh. Cảnh giác với các đường link và ứng dụng lạ, không cài đặt ứng dụng, nhấn vào các đường link không rõ nguồn gốc được gửi qua tin nhắn hoặc mạng xã hội.

Thứ tư, thường xuyên tuyên truyền, phổ biến cho người thân, bạn bè, đồng nghiệp về các thủ đoạn lợi lừa đảo bằng công nghệ cao, Internet, mạng xã hội để nâng cao tinh thần cảnh giác, sức đề kháng, tỉnh táo nhận diện các dấu hiệu lừa đảo để phòng tránh.

Thứ năm, báo cáo kịp thời cho cơ quan chức năng để được hướng dẫn, xác minh, làm rõ thông tin, tránh thiệt hại về tinh thần và tài sản.

Trên địa bàn tỉnh Tây Ninh, người dân có thể liên hệ, báo cáo vụ việc, hành vi có dấu hiệu lừa đảo để được hướng dẫn, hỗ trợ thông qua 2 kênh sau:

1) Phòng An ninh mạng và Phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (PA05), số điện thoại: 02723.989.848.

2) Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm trật tự xã hội (PC02), số điện thoại: 02723.989.218./.

Đăng Anh