Ba ki-ốt liền kề trên căn nhà được sửa chữa nằm cặp bên dốc cầu Gò Dầu.

Bà Trí nộp đơn khởi kiện quyết định hành chính, người bị kiện là Chủ tịch UBND huyện Gò Dầu (vào thời điểm tháng 12.2019). Những người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan là UBND thị trấn Gò Dầu, Chi cục Quản lý đường bộ IV.2. Mới đây, TAND tỉnh đã đưa vụ án ra xét xử sơ thẩm. Tại phiên toà, bà Trí trình bày, bà sử dụng phần đất ở đô thị diện tích 44,5m², đất đã được cấp GCNQSDĐ, thuộc thửa số 137, tờ bản đồ số 33, vị trí đất tại khu phố Nội ô A (bên cạnh dốc cầu Gò Dầu), thị trấn Gò Dầu. Căn nhà trên đất của bà đã xuống cấp, nên bà có nhu cầu sửa chữa lại để ở và kết hợp buôn bán.

Bà Trí liên hệ chính quyền địa phương và được hướng dẫn làm tờ cam kết với nội dung khi nào Nhà nước thu hồi đất, bà phải tự tháo dỡ công trình nhà ở mà không được yêu cầu đền bù. Bà Trí thực hiện theo hướng dẫn, được UBND thị trấn Gò Dầu ký chứng thực vào tờ cam kết ngày 20.8.2018.

Bà Trí cho thợ thi công sửa chữa nhà. Ngày 3.10.2018, chính quyền địa phương đến lập biên bản với nội dung: căn cứ quy định tại khoản 3, Điều 29 Thông tư số 50 ngày 23.9.2015 của Bộ Giao thông Vận tải đồng ý cho bà sửa chữa nhà làm nơi ở, kết hợp buôn bán, yêu cầu bà trong quá trình kinh doanh buôn bán không được để xe lấn chiếm lòng, lề đường gây mất an toàn giao thông.

Thế nhưng, vào ngày 27.11.2018, ông Nguyễn Văn Khoa- công chức Thanh tra của Chi cục Quản lý đường bộ IV.2 đã đến lập biên bản vi phạm hành chính đối với bà Trí, về hành vi xây dựng nhà ở trái phép trong phạm vi đất hành lang đường bộ, tự ý tháo dỡ rào chắn (hộ lan mềm) của công trình đường bộ.

Ngày 3.12.2018, Chủ tịch UBND huyện ban hành Quyết định số 219 xử phạt vi phạm hành chính, với số tiền 17,5 triệu đồng, buộc phải dỡ bỏ công trình xây dựng trái phép và khôi phục lại tình trạng ban đầu. Ngoài ra, bà còn bị xử phạt hành chính số tiền 4 triệu đồng về hành vi tự ý tháo dỡ rào chắn là hộ lan mềm, buộc lắp lại rào chắn đã tháo dỡ.

Bà Trí đã nộp đủ số tiền phạt, lắp lại hộ lan mềm, nhưng không đồng ý tháo dỡ công trình đã xây dựng. Ngày 25.11.2019, Chủ tịch UBND huyện Gò Dầu ban hành tiếp Quyết định số 5173 về việc cưỡng chế buộc thi hành biện pháp khắc phục hậu quả để thi hành Quyết định số 219 nêu trên. Bà Trí nộp đơn khiếu kiện Chủ tịch huyện, yêu cầu Toà án huỷ bỏ một phần Quyết định số 219 đối với phần xử phạt vi phạm hành chính và phần buộc tháo dỡ, khắc phục hậu quả; huỷ bỏ Quyết định số 5173. Lý do, nhà của bà không phải xây mới mà là sửa chữa lại, xây dựng đúng diện tích đất được cấp, vật liệu xây dựng và thiết kế đơn giản, không che chắn tầm nhìn giao thông, không gây ảnh hưởng đến mỹ quan đô thị. Hơn nữa, đất của bà có giấy tờ hợp pháp, Nhà nước xác định phạm vi đất thuộc hành lang giao thông nhưng chưa thu hồi đất và chưa đền bù cho bà.

TAND tỉnh nhận định, ngày 27.8.2018, bà Trí tiến hành sửa chữa nhà thì cơ quan Quản lý đường bộ và đại diện Phòng Kinh tế - Hạ tầng huyện có đến lập biên bản xác nhận hành vi vi phạm công trình giao thông đường bộ, nhưng không yêu cầu gia đình bà Trí ngừng thi công công trình.

Ngày 3.10.2018, đại diện Chi cục Quản lý đường bộ IV.2, Phòng Kinh tế - Hạ tầng, UBND thị trấn Gò Dầu lập biên bản về việc kiểm tra, xử lý vi phạm kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ đối với hộ bà Trí.

Đoàn kiểm tra thống nhất xử lý như sau: “Để tạo điều kiện ổn định cho người dân sinh sống, phù hợp với nhu cầu sử dụng đất, địa phương thống nhất cho bà Trí sửa chữa nhà tạm (ki-ốt) không cơi nới, mở rộng. Yêu cầu bà Trí cam kết khi kinh doanh mua bán không để phương tiện lấn chiếm lòng, lề đường QL22, gây mất an toàn giao thông, chịu trách nhiệm bảo đảm an toàn trong quá trình sửa chữa và sử dụng nhà tạm nói trên”.

Theo TAND tỉnh, trước khi Chi cục Quản lý đường bộ IV.2 lập biên bản vi phạm hành chính đối với bà Trí, thì đại diện Chi cục này, Phòng Kinh tế - Hạ tầng và UBND Thị trấn đã thống nhất cho bà Trí sửa chữa nhà đúng theo quy định tại khoản 3, Điều 29 Thông tư số 50 ngày 23.9.2015 của Bộ Giao thông Vận tải. Biên bản vi phạm hành chính cũng không xác định nhà ở của bà Trí có ảnh hưởng đến việc bảo vệ an toàn công trình đường bộ hay không. Trong trường hợp này, nếu bà Trí xây dựng nhà có gây ảnh hưởng đến việc bảo vệ an toàn công trình đường bộ thì bà phải có biện pháp khắc phục.

Nếu bà Trí không khắc phục được, Nhà nước thu hồi đất và bồi thường theo quy định của pháp luật, và không thuộc trường hợp bị xử phạt hành chính theo quy định tại khoản 3, Điều 157 Luật Đất đai năm 2013; khoản 4, Điều 43 của Luật Giao thông đường bộ năm 2018.

Cụ thể: “Người đang sử dụng đất được pháp luật thừa nhận, mà đất đó nằm trong hành lang an toàn đường bộ thì được tiếp tục sử dụng đất theo đúng mục đích đã được xác định, không được gây cản trở cho việc bảo vệ an toàn công trình đường bộ.

Trường hợp việc sử dụng đất gây ảnh hưởng đến việc bảo vệ an toàn công trình đường bộ thì chủ công trình và người sử dụng đất phải có biện pháp khắc phục, nếu không khắc được thì Nhà nước thu hồi đất và bồi thường theo quy định của pháp luật”.

Việc UBND huyện Gò Dầu ban hành hai quyết định như trên là chưa phù hợp với tình hình thực tế tại địa phương, không đúng với quy định pháp luật. Đối với phần xử phạt hành vi vi phạm hành chính của bà Trí vì tự ý tháo dỡ hộ lan mềm là đúng quy định pháp luật.

Sau khi có quyết định xử phạt, bà Trí cũng đã chấp hành nộp phạt và khắc phục lắp lại rào chắn xong. Do vậy, TAND tỉnh tuyên chấp nhận yêu cầu khởi kiện của bà Trí, huỷ bỏ khoản 2 Điều 1 Quyết định số 219 ngày 3.12.2018 của Chủ tịch UBND huyện, huỷ bỏ Quyết định số 5173 ngày 25.11.2019 của Chủ tịch UBND huyện và huỷ bỏ Văn bản số 1228 ngày 18.10.2019 của Chủ tịch UBND huyện về việc giải quyết đơn khiếu nại của bà Trí (với nội dung yêu cầu bà Trí thực hiện Quyết định số 219).

QUỐC SƠN