Từ cậu bé An Tịnh đến người chiến sĩ đầu tiên của kháng chiến Nam Bộ

Sinh ngày 15/6/1927 tại xã An Tịnh, huyện Trảng Bàng (nay là phường An Tịnh, tỉnh Tây Ninh), Trung tướng Nguyễn Thới Bưng – người dân quen gọi thân mật là Út Thới – lớn lên giữa vùng quê giàu truyền thống yêu nước. Nơi đây từng là điểm nóng trong phong trào khởi nghĩa Nam Kỳ, cùng với Bà Điểm, Hóc Môn – Đức Hòa.

Khi mới 15 tuổi, cậu bé Út Thới đã tận mắt chứng kiến cảnh những người cộng sản bị thực dân Pháp xử bắn tại sân bóng Trảng Bàng. Hình ảnh ấy khắc sâu trong tâm trí, nuôi dưỡng trong lòng cậu thiếu niên ý chí đấu tranh, lòng căm thù giặc và tình yêu đất nước.

Tháng 3/1945, hưởng ứng chủ trương của Xứ ủy Nam Kỳ, ông tham gia tổ chức Thanh niên Tiền phong, tập hợp lực lượng thanh niên An Tịnh chuẩn bị cho Tổng khởi nghĩa. Đến tháng 8/1945, khi Cách mạng Tháng Tám bùng nổ, Út Thới hòa mình trong dòng người vùng lên giành chính quyền ở Trảng Bàng, mở đầu hành trình dài hơn nửa thế kỷ gắn bó với quân ngũ.

Khí phách “Hội thề Rừng Rong”

Khi thực dân Pháp quay lại xâm lược Nam Bộ (23/9/1945), người thanh niên 18 tuổi ấy không chần chừ, gia nhập lực lượng Giải phóng quân, cùng đồng đội lập phòng tuyến Suối Sâu, chặn đánh địch ngay cửa ngõ Tây Ninh.

Trận chiến ác liệt sáng 8/11/1945, Út Thới được giao khẩu súng Klip duy nhất của đơn vị – vũ khí quý nhất trong tay những người kháng chiến lúc bấy giờ. Khi địch tiến vào Trảng Bàng, tiếng súng đầu tiên của ông đã mở màn cho cuộc chiến đấu kiên cường của quân dân địa phương.

Sau đó, ông cùng đồng đội rút về Rừng Rong xây dựng căn cứ, lập nên một tổ chức đặc biệt – “Hội thề Rừng Rong”, gồm 27 chiến sĩ quyết tử, thề chiến đấu đến cùng vì Tổ quốc. Đây được xem là một trong những đơn vị vũ trang tiền thân của lực lượng cách mạng Tây Ninh.

Từ đó, tên tuổi Út Thới bắt đầu được biết đến như một người chỉ huy gan dạ, mưu trí, gắn bó với dân, trọng nghĩa tình đồng đội.

Từ chiến sĩ Rừng Rong đến Tư lệnh Quân khu

Năm 1947, ông được kết nạp vào Đảng Cộng sản Đông Dương, lần lượt đảm nhiệm các vị trí Tiểu đội trưởng, Trung đội trưởng, rồi Đại đội trưởng tại Chi đội 12. Trải qua hai cuộc kháng chiến, Nguyễn Thới Bưng luôn có mặt ở những nơi gian khổ và ác liệt nhất: Hóc Môn, Trảng Bàng, chiến trường miền Đông Nam Bộ, chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử.

Trong những năm 1960–1975, ông lần lượt giữ các chức vụ: Trung đoàn trưởng Trung đoàn 5, Tư lệnh Sư đoàn 9, Trưởng phòng Tác chiến Bộ Tư lệnh Miền, Trưởng phòng Tác chiến Chiến dịch Hồ Chí Minh. Ở mỗi cương vị, ông đều để lại dấu ấn sâu đậm của một người chỉ huy bản lĩnh, dày dạn trận mạc, biết lắng nghe và thương lính như con.

Đặc biệt, trong trận phản công “Toàn thắng 1.71” năm 1971, Sư đoàn 9 do ông chỉ huy đã đánh bại Chiến đoàn 333 của địch tại sân bay Chúp, khiến tướng ngụy Đỗ Cao Trí tử nạn, làm rúng động tinh thần quân địch. Từ đó, cái tên “Sư đoàn 9 – sư đoàn thép” gắn liền với danh tiếng của Tư lệnh Nguyễn Thới Bưng.

Dấu ấn một vị tướng vùng đất Nam Bộ

Sau ngày đất nước thống nhất, Trung tướng Nguyễn Thới Bưng đảm nhiệm nhiều trọng trách: Tham mưu trưởng Quân khu 7, Phó Tư lệnh rồi Tư lệnh Quân khu 9, Tư lệnh Quân khu 7, Phó Tổng Tham mưu trưởng Quân đội Nhân dân Việt Nam và Thứ trưởng Bộ Quốc phòng; Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam các khóa VI, VII; đại biểu Quốc hội khóa VIII. Cũng trong thời gian này, ông không ngừng học tập, nghiên cứu và bảo vệ thành công Tiến sĩ Khoa học quân sự.

Dù ở cương vị nào, ông vẫn giữ phong cách giản dị, gần gũi, luôn dành tình cảm đặc biệt cho Tây Ninh – mảnh đất quê hương đã nuôi dưỡng chí khí người chiến sĩ. Trong những chuyến công tác, ông thường dừng lại ở Trảng Bàng, ghé thăm bà con, đồng đội cũ, lặng lẽ ôn lại những năm tháng Rừng Rong đầy máu lửa.

Những người từng công tác cùng ông vẫn nhớ mãi hình ảnh vị tướng tóc đã bạc nhưng vẫn đi xe Jeep ra thao trường, nói chuyện với chiến sĩ bằng giọng Nam Bộ mộc mạc, chân tình: “Làm tướng là phải thương lính. Có thương thì lính mới tin, mới đánh cho được.”

Người giữ lửa ký ức

Năm 1999, Trung tướng Nguyễn Thới Bưng nghỉ hưu theo chế độ nhưng ông vẫn không rời xa quân đội. Ông dành phần lớn thời gian cho nghiên cứu, biên soạn lịch sử kháng chiến, đặc biệt là những công trình về Nam Kỳ khởi nghĩa, Nam Bộ kháng chiến, cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới Tây Nam.

Ông từng nói với đồng đội: “Nếu mình không ghi lại, mai sau lớp trẻ sẽ không còn hiểu được giá trị của những năm tháng đã qua.”

Ngày 22/1/2014, Trung tướng Nguyễn Thới Bưng qua đời, hưởng thọ 87 tuổi. Hơn 50 năm hoạt động cách mạng, ông đã cống hiến trọn vẹn đời mình cho Tổ quốc. Đảng, Nhà nước trao tặng ông nhiều phần thưởng cao quý: Huân chương Độc lập hạng Nhất, 5 Huân chương Quân công, Huân chương Chiến công hạng Nhất, Nhì, Huân chương Angkor hạng Nhất của Nhà nước Campuchia, cùng Huy hiệu 65 năm tuổi Đảng.

Người con Tây Ninh mãi trong lòng đồng đội

Giờ đây, mỗi khi nhắc đến Trung tướng Nguyễn Thới Bưng, người dân An Tịnh (Trảng Bàng cũ) luôn tự hào về một người con trung hiếu, kiên trung, suốt đời cống hiến cho nước, cho dân.

Trong ngôi nhà của mình, những tấm ảnh cũ, những kỷ vật quân ngũ, những trang bản thảo viết dở của ông vẫn được con cháu gìn giữ cẩn thận – như minh chứng cho một cuộc đời tận hiến.

Ông ra đi, nhưng tấm gương của người chiến sĩ Rừng Rong năm xưa, vị tướng tài đức vẹn toàn của Quân đội Nhân dân Việt Nam, mãi là niềm tự hào, là ngọn lửa thôi thúc các thế hệ con em Tây Ninh noi theo.

Vừa qua, tại Thành phố Hồ Chí Minh, Bộ Tham mưu Quân khu 7 tổ chức tọa đàm đề nghị truy tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang Nhân dân đối với Trung tướng Nguyễn Thới Bưng. /.

Nguyễn Thế