Theo đó, lao động nữ phải đủ 30 năm, lao động nam phải đủ 35 năm (thời gian đóng góp BHXH) mới được hưởng lương hưu tối đa 75%, nhưng mỗi năm nghỉ hưu sớm bị trừ 2%, vấn đề này cử tri cho rằng bất hợp lý. Ðề nghị Quốc hội xem xét, điều chỉnh Luật Bảo hiểm xã hội cho phù hợp đối với những người nghỉ hưu trước tuổi đã đóng bảo hiểm đủ số năm theo quy định được hưởng số lương hưu tương đương với số năm đã đóng bảo hiểm.

Trả lời ý kiến cử tri, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (LÐ-TB&XH) cho biết: Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014 được xây dựng trong bối cảnh Việt Nam đang trải qua thời kỳ cơ cấu dân số vàng, nhưng cũng bước sang giai đoạn già hoá dân số với tốc độ được đánh giá là nhanh nhất thế giới; tỷ lệ gia tăng số người hưởng lương hưu cao hơn tỷ lệ tăng trưởng số người tham gia bảo hiểm xã hội; tuổi thọ bình quân của dân số gia tăng nhanh chóng dẫn đến thời gian hưởng lương hưu bình quân kéo dài hơn so với trước đây.

Chính sách bảo hiểm xã hội vốn được thiết kế cho đối tượng ban đầu là công nhân, viên chức Nhà nước do Ngân sách Nhà nước bảo đảm đã mở rộng ra các đối tượng lao động khác nhưng chưa được điều chỉnh cho phù hợp; tỷ lệ giữa mức lao động khác cũng chưa được điều chỉnh cho phù hợp.

Tỷ lệ giữa mức lương hưu được hưởng với mức tiền lương bình quân đóng bảo hiểm xã hội cho người lao động được đánh giá là cao hơn rất nhiều so với các nước có mức đóng tương tự, từ đó dẫn đến quỹ bảo hiểm xã hội có thể mất cân đối trong tương lai gần. Vì vậy, một trong những mục tiêu đặt ra khi sửa đổi Luật Bảo hiểm xã hội 2006 là cần có những điều chỉnh về chính sách để bảo đảm cân đối quỹ hưu trí và tử tuất trong dài hạn theo hướng tăng mức đóng, hoặc giảm mức hưởng.

Việc tăng tỷ lệ đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất đã được điều chỉnh trong giai đoạn từ năm 2010 đến 2014 theo quy định của Luật Bảo hiểm xã hội 2006, và được đánh giá là đã tới ngưỡng để các doanh nghiệp có thể thực hiện, khó có thể tăng thêm.

Do vậy, để bảo đảm khả năng cân đối của quỹ Bảo hiểm xã hội cần xem xét, điều chỉnh tỷ lệ hưởng lương hưu cho phù hợp với nguyên tắc đóng - hưởng. Tuy nhiên, việc điều chỉnh giảm tỷ lệ hưởng lương hưu tối đa từ 75% xuống khoảng 50%-55% (mức bình quân trên thế giới) như khuyến nghị của các tổ chức quốc tế là khó có thể thực hiện.

Vì vậy, Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014 được Quốc hội thông qua theo hướng dẫn vẫn duy trì tỷ lệ hưởng lương hưu tối đa 75%, tuy nhiên, cần kéo dài thời gian đóng góp để được hưởng tỷ lệ này thêm 5 năm đối với cả nam và nữ. Ðồng thời quy định tăng tỷ lệ giảm trừ mức hưởng lương hưu hàng tháng khi nghỉ hưu trước tuổi từ 1% lên 2% cho mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi để giảm thiểu việc người lao động nghỉ hưu trước tuổi.

QUANG TÂM - DUY NHÃ