Vườn nhà ngoại không rộng đâu, chừng một công đất thôi. Nhưng ở đó hầu như đầy đủ cây trái bốn mùa để bầy con cháu ăn thoả thích. Vườn nhà ngoại là kiểu nhà vườn Nam bộ, phía trước cất nhà, chừa một khoảng sân còn phía sau toàn trồng cây. Những mít, ổi, bưởi, chuối, xoài, nhãn, thanh long, chôm chôm… cứ đầy ra cả.

Ba cây mít mật mấy chục năm tuổi, vàng ươm và tươm mật ướt cả tay mỗi khi cầm múi mít chín thơm lừng ấy. Xơ mít mật to lắm và rất ngọt. Ăn múi mít xong rồi thì gỡ xơ ăn tiếp, đến khi chỉ còn trơ lại lớp vỏ mít xù xì mới bỏ. Cùi mít là món ăn ngon miệng qua bàn tay chế biến của bà ngoại. Bà lạng lấy phần cùi có dính chút mít, còn cái lõi thì bỏ vì dai lắm.

Rồi bà xắt phần cùi mít ra thành những miếng bằng bàn tay, khía xéo xéo trên miếng cùi mít để nó dễ thấm gia vị. Gia vị ướp cùi mít của bà là vài cọng sả trong vườn xắt nhuyễn, thêm chút muối, bột nêm, ướp vào số cùi mít đó từ trưa tới chiều đem chiên cho ra món ăn ngòn ngọt mằn mặn, mềm mềm cùng mùi sả, mít quyện vào nhau.

Ổi vườn ngoại thì toàn là ổi sẻ, vỏ mỏng ruột đỏ thơm ngọt chua thanh. Khi ổi chín, mùi thơm không giấu được bọn trẻ tụi tôi. Vậy là đứa trèo, đứa tìm sào thọc. Dù trái ổi chín ấy có “hoàng tử” trong ruột, chúng tôi cũng… nhai luôn.

Rồi chuối xiêm trái nào trái nấy mập nù. Ngoài việc ăn chuối chín tươi, ngoại còn ép mỏng phơi khô hoặc làm món mứt chuối đậu phộng đem cho con cháu mỗi người một ít. Ngày mưa ngồi học bài mà nhâm nhi miếng chuối khô dẻo, thật là ngon nhất trên đời.

Tắc và bưởi của ngoại thường thì chúng tôi ít chọn để hái vì… tắc chua, bưởi thì không biết trái nào già. Hai món đó chỉ chờ ngoại làm món “tắc ngâm mật ong” để trị mấy chứng ho trẻ em và bưởi đã chín thôi. Đặc biệt, món “mứt vỏ bưởi” ngoại tôi làm rất thơm giòn. Nhưng nó lại ít ngọt nên anh em tôi không ham.

Riêng thanh long thì ngoại tôi ngoài việc ăn trái tươi còn làm kiểu trái cây lên men. Cứ một lớp thanh long thì một lớp đường cho vào lọ thuỷ tinh đem phơi nắng. Sau ba nắng thì trái thanh long hoà quyện với đường thơm phức. Chắt nước thanh long ra, thêm tí đá, vắt tí chanh thì vị mát ngọt thanh thao hết chỗ chê.

Chôm chôm trái rất nhiều, chỉ có bốn cây thôi mà mỗi mùa cho đến hàng trăm ký. Ngoại bán trái vào mấy đợt đầu, còn đợt cuối ngoại sẽ để lại làm mứt. Bạn ăn mứt chôm chôm chưa? Chua chua ngọt ngọt, đặc biệt hạt chôm chôm cũng giòn béo như đạt đậu phộng vậy đó. Cứ một ký ruột chôm chôm, ngoại sẽ ướp với 300g đường qua một đêm rồi đem phơi nắng, đến khi đường chảy ra thấm ngược vào chôm chôm khô thì đem sên qua lửa than. Khi sắp nhắc xuống thì cho chút mè rang vào để tạo thêm mùi vị. Mứt chôm chôm sên xong đổ ra mâm hong gió chừng 30 phút rồi cho vào keo để dành ăn dần.

Mỗi lần cuối tuần về ngoại, mấy anh em chú bác, cô cậu chúng tôi đều rất vui vẻ và ăn uống ngon lành. Có lẽ vì leo trèo chạy đuổi quá nên mệt, đói và ăn ngon. Cơm của ngoại cũng nấu từ các món trong vườn nhà, ví như canh chua nấu bằng lá giang và cây chuối con, nêm vài chiếc lá quế, tần dày lá. Muối ớt cũng đâm từ ớt xiêm trong vườn. Cá chiên là cá lóc, cá rô phi ông ngoại nuôi từ hai cái ao ở góc vườn. Nói chung là bữa cơm nhà ngoại từ rau cá vườn nhà, qua bàn tay đầu bếp mấy chục năm của bà ngoại nên nó “ngon trên từng cây số”.

Tôi ở cùng ba mẹ trên thị trấn, chỉ mong điều duy nhất là ngày cuối tuần để về khu vườn của ngoại, vừa giúp ông cuốc đất bón phân, vừa thưởng thức cây trái vườn nhà cho thoả thích.

PHAN HOÀNG KHANG