Tình hình khiếu nại tranh chấp (KNTC) đất đai trên địa bàn tỉnh Tây Ninh trong những năm gần đây diễn ra khá phức tạp. Với sự nỗ lực rất lớn, các cấp, các ngành tập trung giải quyết theo đúng quy định của pháp luật, nên trong hơn một năm gần đây, từ đầu năm 2009 đến nay không còn phát sinh KNTC mới, tuy nhiên vẫn còn một số vụ cũ tiếp tục khiếu nại tập trung ở một số dạng như: chủ cũ đòi lại đất Nhà nước quản lý sau giải phóng 30.4.1975 đã giao cho người khác sử dụng; đất giao cho các nông trường quản lý sử dụng bị một số hộ nông dân lân chiếm, sử dụng “da beo” trong khu vực quy hoạch; KNTC đất đai trong nội bộ nhân dân, giữa nhân dân với các tổ chức… Đặc biệt có một số dạng tranh chấp gay gắt như đòi chia thừa kế đất tông chi trong thân tộc, đất ở đậu, ở nhờ, đất cho mướn, cho mượn, đất của dân thu hồi thành lập khu công nghiệp mà một số hộ dân cho là đền bù không thoả đáng… Đối tượng KNTC phần nhiều là dân lao động, có một số ít là đảng viên, cán bộ hưu trí.

Riêng về việc khiếu nại đông người, thời gian gần đây chỉ “nổi cợm” việc KNTC đất Công ty mía đường Tây Ninh, sau khi bản án xét xử những người vi phạm ở đây có hiệu lực. Mặc dù Nhà nước có điều chỉnh một số chính sách, pháp luật về đất đai, nhưng một số cá nhân không hiểu biết pháp luật lại lợi dụng để KNTC không có căn cứ, không biết đúng sai, làm cho tình hình khiếu nại phức tạp, gay gắt; mặc dù tỉnh, huyện đã giải quyết đúng nhưng một số người dân vẫn không chấp hành quyết định của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền, nên việc thực hiện quyết định có hiệu lực pháp luật cũng chậm được thi hành.

Một cuộc đối thoại giải quyết KNTC tại Công ty mía đường Tây Ninh

Về tiếp nhận đơn và xử lý đơn KNTC từ đầu năm 2009 đến tháng 3.2010, nếu không tính số khiếu nại đông người kể trên, thì có tất cả là 73 đơn KNTC đất đai thuộc thẩm quyền giải quyết của tỉnh, trong đó 14 đơn khiếu nại về việc cấp giấy CNQSDĐ. 73 đơn này UBND tỉnh đã giao cho Sở Tài nguyên & Môi trường (TN&MT) phúc tra, tham mưu cho UBND tỉnh giải quyết. Kết quả Sở TN&MT đã báo cáo UBND tỉnh giải quyết 68 đơn, còn tồn 5 đơn. UBND tỉnh đã ban hành 59 quyết định giải quyết và 80 công văn trả lời giải quyết khiếu nại đối với quyết định của tỉnh (có một số khiếu nại giải quyết lần 2). Kết quả giải quyết cho thấy có tới 38 vụ việc khiếu nại sai hoàn toàn (chiếm 64%), 7 vụ việc khiếu nại “có đúng, có sai”, 11 vụ việc khiếu nại đúng (đã thu hồi quyết định), 3 trường hợp quyết định công nhận hoà giải thành.

Sau khi có quyết định giải quyết, việc công bố công khai quyết định giải quyết được thực hiện đúng theo quy định của Luật Khiếu nại, Tố cáo. Đáng chú ý là về việc tổ chức đối thoại trước khi ban hành quyết định giải quyết, mặc dù trước đây pháp luật chỉ quy định tổ chức đối thoại đối với các vụ việc khiếu nại phức tạp, nhưng UBND tỉnh đã chỉ đạo tổ chức đối thoại toàn bộ các vụ việc trước khi quyết định, và ngành chức năng cùng chính quyền địa phương đã chấp hành tổ chức thực hiện rất nghiêm túc. Đồng thời đối với các vụ việc phức tạp, xảy ra đã lâu, hoặc các vụ khiếu nại đông người mặc dù theo quy định pháp luật là không còn thời hiệu khiếu nại, ngành chức năng cùng với các tổ công tác, đoàn công tác của tỉnh vẫn tiếp nhận đơn, xem xét để trả lời cho dân, kể cả các vụ việc khiếu nại đông người, khiếu nại vượt cấp đến các cơ quan của Đảng, Nhà nước ở Trung ương, nội dung khiếu nại đòi lại đất các nông, lâm trường trước đây, tập trung ở các huyện Tân Biên, Tân Châu, và khiếu nại đòi đền bù khi thực hiện việc chỉnh trang đô thị ở Hoà Thành.

Tóm lại, việc giải quyết KNTC về đất đai trong những năm qua tỉnh ta đã hết sức nỗ lực để tập trung giải quyết hợp lý, hợp tình, đúng quy định của pháp luật, nhưng vẫn còn một số trường hợp tồn đọng vì nhiều nguyên nhân, trong đó có cả nguyên nhân mang tính chủ quan do một số cán bộ suy thoái về đạo đức, cố ý báo cáo sai sự thật nhằm vụ lợi, đã dẫn đến việc quyết định giải quyết chưa đúng (cụ thể là 11 trường hợp phải thu hồi quyết định). Do vậy, đối với nguyên nhân tồn đọng do lỗi chủ quan đó cần phải được xử lý nghiêm mình nhằm đảm bảo kỷ cương trong lĩnh vực giải quyết tranh chấp đất đai. Đồng thời đối với những người khiếu nại đã được các cấp, các ngành giải quyết theo đúng quy định của pháp luật và có lý, có tình mà vẫn cố ý không chấp hành, lợi dụng khiếu nại để gây rối, xúi giục gây mất trật tự xã hội cũng phải được xử lý nghiêm minh nhằm đảm bảo kỷ cương phép nước.

Duy Nhã