Cảnh nhếch nhác tại chợ Thanh Điền.

Việc đầu tư xây mới, nâng cấp, phát triển mạng lưới chợ trên địa bàn tỉnh đã được ngành chức năng và chính quyền địa phương quan tâm. Tuy nhiên, đến nay, một số xã vẫn còn gặp nhiều khó khăn trong thực hiện các tiêu chí chợ nông thôn mới (NTM).

Theo tiêu chí về chợ trong xây dựng NTM, điều kiện để xây dựng chợ phải phù hợp với việc lưu thông hàng hoá, gần khu dân cư, trung tâm xã; hoạt động chợ phải kết hợp với các hoạt động dịch vụ- thương mại, văn hoá khác có liên quan; diện tích đất xây dựng chợ phải từ 3.000m2 trở lên; diện tích nhà chợ chính chiếm tối đa 40%.

Ngoài ra, chợ còn phải có các công trình phụ như: khu vệ sinh, bãi để xe, nơi thu gom và xử lý rác thải, điện chiếu sáng, trang bị đủ những thiết bị phòng cháy, chữa cháy...

Theo những chỉ tiêu trên, hiện nay trên địa bàn tỉnh, số xã có chợ đạt chuẩn theo tiêu chí NTM mới chỉ chiếm khoảng 15%. Qua khảo sát thực tế cho thấy, cơ sở vật chất các chợ nông thôn trên địa bàn tỉnh nhìn chung còn lạc hậu, nhiều chợ còn họp chợ trên nền đất trống, chưa đáp ứng được nhu cầu trao đổi, giao lưu hàng hoá của người dân. Phần lớn các chợ nông thôn hiện nay có điều kiện vệ sinh môi trường không bảo đảm, khu vệ sinh tạm bợ hoặc không có, quá trình thu gom và xử lý chất thải, nước thải còn thủ công.

Bên cạnh đó, việc chế biến nông sản thực phẩm tươi sống vẫn được thực hiện ngay tại chợ, khiến lượng rác thải hằng ngày lớn, gây mùi hôi, ảnh hưởng đến môi trường và an toàn vệ sinh thực phẩm; trang thiết bị phòng cháy - chữa cháy chưa bảo đảm theo đúng quy định.

Điển hình như ở xã Chà Là, huyện Dương Minh Châu, từ khi bắt tay vào thực hiện Chương trình xây dựng NTM, lãnh đạo xã rất quan tâm đến tiêu chí chợ. Tuy nhiên, chợ xã Chà Là có diện tích quá nhỏ, không đáp ứng nhu cầu mua, bán của người dân nơi đây.

Đặc biệt, chợ vẫn chưa có bãi đậu xe nên người đi chợ phải để xe dọc bên đường, gây cản trở giao thông. Lãnh đạo xã Chà Là cho biết, tiêu chí số 7 về chợ nông thôn vẫn chưa đạt bởi việc đầu tư xây dựng chợ theo tiêu chí NTM gặp nhiều khó khăn, nhất là về kinh phí.

Trong khi đó, nguồn vốn của địa phương còn hạn hẹp. Để đẩy nhanh tiến độ xây dựng NTM, xã đã cân nhắc nguồn ngân sách gần 200 triệu đồng để đầu tư nâng cấp các hạng mục: cổng chợ, nhà vệ sinh, nhà xe, nâng cấp hạ tầng để mở rộng diện tích chợ; xây dựng hệ thống mương thoát nước xung quanh chợ… để đạt chuẩn chợ NTM.

Chợ xã Thanh Điền, huyện Châu Thành cũng tương tự. Đây là ngôi chợ khá sầm uất, kinh doanh khá đa dạng, nhưng khu vực kinh doanh mặt hàng nông sản, thực phẩm tươi sống không bảo đảm vệ sinh. Ngay cạnh khu hàng ăn uống có nhiều rác thải vương vãi, nước chảy lênh láng. Một số tiểu thương lấn chiếm lòng đường, lề đường làm nơi buôn bán.

Nhà lồng chợ thấp, cũ kỹ, thiếu ánh sáng, các gian hàng bố trí lộn xộn, mặt bằng có nhiều chỗ xuống cấp...  Lãnh đạo xã Thanh Điền cho biết, hiện nay ngân sách của xã có hạn, đời sống người dân còn thấp, mỗi năm còn phải “gánh” thêm nhiều công trình xây dựng trên địa bàn, nên việc huy động vốn xây dựng chợ rất khó khăn. Để xây dựng chợ theo tiêu chí NTM, theo lãnh đạo xã Thanh Điền, địa phương cần phải có nguồn vốn khoảng 9,5 tỷ đồng. 

Thực tế, việc xây dựng chợ nông thôn đạt chuẩn NTM đang là bài toán khó đối với các ngành chức năng và địa phương. Theo Sở Công Thương, ngoài kinh phí của Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM, các địa phương cần chủ động bố trí một phần ngân sách và huy động các tổ chức, cá nhân đóng góp để phát triển chợ.

Tuy nhiên, Sở Công Thương cũng cho rằng, tiêu chí chợ nông thôn là một tiêu chí “mềm”, không mang tính bắt buộc, nếu các địa phương thấy việc xây dựng chợ là không cần thiết (như chợ Long Phước, chợ Long Khánh- huyện Bến Cầu) thì có thể lấy ý kiến người dân và gửi văn bản đề nghị cơ quan có thẩm quyền xem xét loại ra khỏi quy hoạch.

Xây dựng chợ đạt tiêu chí chợ NTM sẽ góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế- xã hội ở các địa phương, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân giao thương, trao đổi hàng hoá, nâng dần mức thu nhập của người dân. Do đó, ngoài sự nỗ lực của tỉnh, của địa phương, còn rất cần sự chung tay đóng góp của các đơn vị, doanh nghiệp và người dân.

THANH NHI