Người dân bỏ rác tại một điểm để rác tự phát ở một xã vùng biên. Ảnh: Đại Dương

MỖI XÃ PHẢI BỐ TRÍ MỘT ĐIỂM LƯU GIỮ RÁC TẠM THỜI

Ngày 12.6.2017, UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch số 1552/KH-UBND (gọi tắt là Kế hoạch 1552) về việc thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải sinh hoạt nông thôn trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2017-2020 với mục tiêu quản lý thu gom và xử lý triệt để rác thải sinh hoạt ở nông thôn, chấm dứt tình trạng vứt rác, đổ rác bừa bãi gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng đến cảnh quan và chương trình xây dựng nông thôn mới.

UBND tỉnh quy định mỗi xã phải bố trí ít nhất một điểm lưu giữ rác tạm thời, có diện tích phù hợp và được che chắn, bảo đảm không bị nước mưa, động vật làm phát tán chất ô nhiễm ra môi trường. Điểm lưu giữ rác tạm thời phải có khoảng cách bằng hoặc hơn 20m đến khu dân cư tập trung, và phải thuận tiện về giao thông.

Tuy nhiên, việc thực hiện Kế hoạch 1552 không dễ dàng. Theo kế hoạch này, đối với địa phương cấp xã, việc chọn địa điểm lưu giữ rác tạm thời phải căn cứ vào đồ án quy hoạch chất thải rắn, nghĩa là phải bố trí điểm tập kết chất thải rắn vào kế hoạch sử dụng đất của địa phương mình để thực hiện quy hoạch, nếu địa phương nào chưa bố trí phải bổ sung; ưu tiên thực hiện ngay ở các xã đạt chuẩn nông thôn mới.

Bên cạnh đó, các địa phương cần thực hiện chủ trương xã hội hoá trong hoạt động thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải; phối hợp với đơn vị thu gom, vận chuyển rác để xây dựng các điểm lưu trữ tạm thời, hoặc sử dụng kinh phí sự nghiệp môi trường được tỉnh giao hằng năm để thực hiện.

Sau khi kế hoạch được UBND tỉnh ban hành, Sở Tài nguyên và Môi trường đã tổ chức hội nghị hướng dẫn thực hiện tiêu chí về môi trường trong xây dựng nông thôn mới đối với lãnh đạo cấp xã nhằm hướng dẫn và giải đáp những kiến nghị liên quan đến nội dung trên.

XÃ NÀO CŨNG… LOAY HOAY TÌM ĐỊA ĐIỂM

Trong thực tế, nhiều xã gặp khó khăn trong việc tìm kiếm vị trí đất để triển khai xây dựng địa điểm lưu trữ rác tạm thời.

Tại xã Truông Mít, huyện Dương Minh Châu, ông Trần Huỳnh Thanh- Chủ tịch UBND xã cho biết, trước tình trạng xuất hiện các bãi rác tự phát gây bức xúc cho người dân, chính quyền địa phương đã nhiều lần ra quân dọn dẹp, cắm biển cấm nhưng vẫn không thể giải quyết triệt để.

Bên cạnh việc “phục kích” để bắt quả tang và xử phạt các đối tượng vứt rác thải bừa bãi, UBND xã cũng đã tạm thời bố trí điểm tập kết trung chuyển rác ở khu vực nghĩa địa của xã. Rác thải sinh hoạt của các hộ dân hằng ngày được đơn vị thu gom đến tận nhà lấy, sau đó đưa đến điểm tập kết trung chuyển, để xe vận chuyển rác chuyên dụng đưa đi xử lý. Từ khi thực hiện việc đưa rác thải sinh hoạt thu gom về điểm tập kết trung chuyển, tình trạng thải rác không đúng nơi quy định trong xã đã được cải thiện rõ rệt.

Các xe đẩy rác tập kết tạm thời cặp hẻm số 10 đường Nguyễn Huệ, xã Long Thành Bắc.

Tuy nhiên, việc bố trí điểm tập kết rác ở khu vực nghĩa địa xã cũng chỉ là giải pháp tạm. Hiện đơn vị thu gom rác trên địa bàn xã đang cán nền xi măng khu vực tập kết rác tạm thời, đồng thời triển khai che chắn khu vực này. Bởi lẽ, diện tích khu tập kết trung chuyển được bố trí trong khu nghĩa địa rất nhỏ, chưa đến 100m². Trong khi đó, theo hướng dẫn về thực hiện tiêu chí môi trường xây dựng nông thôn mới, điểm lưu giữ rác tạm thời phải có diện tích từ 200-500m². Vì thế, UBND xã đang rất “đau đầu” về việc tìm kiếm vị trí đất xây dựng điểm tập kết, trung chuyển rác, làm sao phải bảo đảm đúng quy định và được người dân ủng hộ.

Tại huyện Hoà Thành, ông Hồ Tấn Tài- Chủ tịch UBND xã Long Thành Bắc cho biết, xã đã được công nhận đạt chuẩn xã nông thôn mới, hằng năm, xã đều phấn đấu duy trì thực hiện tốt các tiêu chí của bộ tiêu chí nông thôn mới, đúng theo hướng dẫn của các ngành chức năng. Tuy nhiên, xã vẫn không tránh khỏi khó khăn đối với quy định bố trí một điểm lưu giữ rác tạm thời, vì không thể tìm được vị trí đất để triển khai thực hiện.

Tuy là xã nông thôn, nhưng xã Long Thành Bắc có đông dân cư và tốc độ phát triển nhà ở khá nhanh, rất khó tìm được địa điểm phù hợp để lập điểm lưu giữ rác mà không ảnh hưởng đến cuộc sống người dân. Do đó, trong thời gian chờ ý kiến chỉ đạo của UBND huyện về việc xây dựng điểm tập kết, lưu trữ, trung chuyển rác tạm thời, UBND xã đẩy mạnh công tác vận động người dân đăng ký tham gia thu gom rác thải sinh hoạt gia đình. Đồng thời, UBND xã cũng hướng dẫn đơn vị thu gom rác, đưa xe rác đến tập kết tại các vị trí không gây ảnh hưởng nhiều đến cuộc sống cộng đồng, chờ xe vận chuyển rác chuyên dụng đến lấy.

Xã Tân Lập, huyện Tân Biên cũng là xã đã đạt chuẩn nông thôn mới. Chủ tịch UBND xã Tân Lập cho biết, thời gian qua, đơn vị thu gom rác phải tập kết xe rác tại một địa điểm ven quốc lộ 22B. Tuy nhiên, việc bố trí điểm tập kết tại vị trí trên dù chỉ tạm thời cũng phát sinh nhiều bất cập, do nhiều người thiếu ý thức mang rác đến vứt tràn lan gây ô nhiễm môi trường. Vừa qua, UBND xã khảo sát một vị trí khác trong xã để xây dựng điểm tập kết lưu trữ, trung chuyển rác tạm thời, nhưng người dân sống tại khu vực ấy cũng không đồng ý. Vì thế hiện nay, UBND xã vẫn chưa tìm kiếm được vị trí phù hợp để xây dựng.

Rác thải sinh hoạt ở xã Truông Mít tạm thời được tập kết tại khu vực nghĩa địa chờ xe đến vận chuyển đi xử lý.

KHÓ, NHƯNG KHÔNG PHẢI KHÔNG CÓ CÁCH KHẢ THI

Theo một cán bộ công tác trong lĩnh vực môi trường, quy định của UBND tỉnh về việc mỗi xã phải bố trí một điểm lưu giữ rác tạm thời có diện tích từ 200-500m², phải xây dựng có nền cao hơn mặt đất 30cm và được che chắn bảo đảm không bị nước mưa, động vật làm phát tán chất ô nhiễm môi trường... phù hợp với sự phát triển của xã hội, bảo đảm môi trường sống cho người dân.

Quy định này sẽ nâng cao trách nhiệm của chính quyền cấp xã- nhất là xã nông thôn mới, cũng như nâng cao ý thức của người dân trong việc xử lý rác thải sinh hoạt phát sinh hằng ngày trong cuộc sống. Hiện nay, tại các xã đều có tổ chức, cá nhân đứng ra thực hiện việc thu gom rác thải sinh hoạt. Vì vậy, chính quyền và các tổ chức, cá nhân này có thể phối hợp với nhau theo hình thức xã hội hoá, để có thể nhanh chóng triển khai xây dựng điểm lưu trữ rác tạm thời đúng theo quy định.

Song song đó, chính quyền cấp huyện, thành phố cũng nên có những sự hỗ trợ cho cấp xã, nhất là các xã khó khăn trong việc tìm vị trí đất, để chủ trương “mỗi xã có một điểm lưu giữ rác tạm thời” nhanh chóng được triển khai thực hiện đồng loạt.

THIÊN TÂM