(BTN) - Đình Truông Mít, thuộc ấp Thuận An, xã Truông Mít, huyện Dương Minh Châu còn được người dân địa phương quen gọi là đình Bàu Dinh- được công nhận là di tích văn hoá lịch sử cấp tỉnh, thành phố vào năm 2007.

Đình Truông Mít thu hút khách thập phương đến viếng bởi một không gian yên bình, xanh mát. Khuôn viên ngôi đình rộng khoảng 16.000m2, là một khu đất gò, với tổng thể kiến trúc theo hình chữ Nhị, quay về hướng Đông gồm 2 lớp nhà song song. Trước đình có nhà khách lợp mái tôn. Trong sân đình còn có những miễu nhỏ ở hướng Nam và Bắc thờ Quan thánh, thổ địa và ông Hổ.

Theo các vị trong Ban Quý tế hiện nay thì ngôi đình này đã có trên 100 năm tuổi. Ngôi đình đã được tu sửa ba lần, gần nhất là vào năm 2007 với tổng kinh phí hơn 43 triệu đồng do nhân dân địa phương đóng góp. Ngôi đình cổ kính nằm lặng lẽ trong tiếng chim hót véo von, bình yên dưới những bóng cổ thụ cao ngất thuộc các loại gỗ quý của rừng Tây Ninh như gõ, cầy, sơn, viết, cám...

Điểm đặc biệt ở ngôi đình Truông Mít là có một bàu nước rộng lớn ở phía trước.  Bàu nước thiên nhiên này đã góp phần tôn thêm vẻ đẹp xanh mát cho ngôi đình. Phía sau, cách chánh điện khoảng mươi mét còn có dấu tích của một nền tháp cổ. Năm 1993, các nhà khảo cổ thuộc Trung tâm Khoa học xã hội và Nhân văn quốc gia phối hợp với Bảo tàng Tây Ninh đã tiến hành khảo sát nền tháp cổ này.

Theo đó, các nhà khảo sát đã nhận định ban đầu rằng các lớp gạch tại nền tháp này khá giống loại gạch ở các di tích tháp cổ khác trên địa bàn tỉnh như tháp Chót Mạt (huyện Tân Biên), tháp Bình Thạnh (huyện Trảng Bàng) và chùa Cổ Lâm (huyện Châu Thành).     

Cũng theo Ban Quý tế, vị thành hoàng được nhân dân Truông Mít tôn thờ từ lúc đình được hình thành cho đến nay là ông Phan Văn Mật, một trong những lưu dân từng tham gia công cuộc khai phá, mở cõi trên đất Truông Mít. Ông Mật sinh vào khoảng giữa thế kỷ 18, trong một gia đình bần nông làng An Tịnh (Trảng Bàng) sau chuyển về Truông Mít lập nghiệp.

Ông gia nhập vào đội quân của Quan lớn Trà Vong bảo vệ quê hương Tây Ninh. Trong một trận đánh ông bị trọng thương được đưa về Truông Mít chữa trị rồi qua đời và được an táng ngay trên mảnh đất này.

Hằng năm, vào hai ngày 15 và 16 tháng 3 âm lịch, người dân Truông Mít đều tổ chức lễ hội Kỳ yên tại đình để tưởng nhớ ông Phan Văn Mật và những anh hùng liệt sĩ đã nằm xuống trên quê hương Tây Ninh.

Với một không gian tĩnh lặng, đẹp đẽ gắn liền với lịch sử hình thành một vùng đất ở Tây Ninh, nếu như ngôi đình Truông Mít được tôn tạo đúng mức ắt sẽ trở thành một địa điểm du lịch tâm linh thu hút khách thập phương.

PHAN KỶ SỬU