Ngày 14.5.2012, Báo Tây Ninh có đăng bài phản ánh tình trạng khai thác đá khu vực núi Bà Đen gây tiếng ồn và làm chấn động những nhà dân chung quanh khi nổ mìn phá đá. Ngày 18.5.2012, thực hiện ý kiến chỉ đạo của UBND tỉnh, Văn phòng UBND tỉnh có văn bản giao Sở Tài nguyên và Môi trường kiểm tra các vấn đề liên quan đến việc khai thác mỏ đá xây dựng núi Bà Đen tại xã Thạnh Tân, thị xã Tây Ninh theo nội dung phản ánh của Báo Tây Ninh. Thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh, từ ngày 29 đến 31.5.2012, Sở Tài nguyên và Môi trường đã tiến hành khảo sát hoạt động khai thác đá tại đây.

Trước đây, khu vực Đông Bắc núi Phụng thuộc quần thể núi Bà Đen có 5 đơn vị được cấp giấy phép khai thác đá xây dựng. Tuy nhiên, đến nay đã có 2 đơn vị ngưng hoạt động do giấy phép khai thác hết thời hạn nên hiện tại chỉ còn 3 đơn vị đang hoạt động khai thác đá khu vực này là Công ty CP Vật liệu xây dựng Tây Ninh; Công ty CP Hoa Cương Đất Việt và Công ty CP Thắng Lợi. Trong đợt kiểm tra này, Sở Tài nguyên và Môi trường tiến hành khảo sát tất cả 3 đơn vị khai thác đá còn đang hoạt động tại khu vực này.

Đoàn kiểm tra khảo sát mỏ đá thuộc Công ty CP Thắng Lợi

Tại Công ty CP Vật liệu xây dựng Tây Ninh, đoàn kiểm tra đã khảo sát thực địa mỏ đá đang khai thác và tiến hành kiểm tra các nội dung liên quan đến hoạt động khai thác tài nguyên và bảo vệ môi trường. Đây là mỏ đá có công suất lớn nhất được cấp phép khai thác trong khu vực khai thác đá xây dựng. Riêng phần nổ mìn phá đá, theo Ban giám đốc cho biết và theo hồ sơ lưu trữ thì từ ngày 1 đến 28 tháng 5 mỏ đá đã thực hiện nổ mìn 43 lần theo hộ chiếu được cấp, trong đó lần nổ nhiều thuốc nhất là 120 kg. Theo phương án nổ mìn cho phép thì Công ty được phép nổ 1 lần đến 300 kg thuốc. So với phương án cho phép thì lần nổ mìn có lượng thuốc nhiều nhất trong tháng 5 chỉ thực hiện khoảng 40%, còn bình quân thì chỉ khoảng hơn 25% mà thôi. Phó chánh Thanh tra Sở Công thương, thành viên đoàn kiểm tra cho biết, theo QCVN 02:2008-BCT khi nổ mìn với khối lượng thuốc nổ là 1.000 kg thì bán kính tác động rung chấn ảnh hưởng đến công trình tính từ điểm nổ mìn là 160 mét, các công trình nằm ngoài bán kính này không bị ảnh hưởng do rung chấn. Còn tác động về sóng không khí cũng với khối lượng thuốc nổ 1.000 kg có bán kính ảnh hưởng đến công trình là 120 mét, ngoài khoảng cách này công trình không bị ảnh hưởng bởi sóng không khí.

Sau khi kiểm tra thực địa và làm việc với Ban giám đốc, đoàn kiểm tra kết luận việc nổ mìn phá đá của Công ty CP Vật liệu xây dựng Tây Ninh thực hiện đúng theo thiết kế, lượng vật liệu nổ sử dụng cho 1 lượt nhỏ hơn so với lượng cho phép, đồng thời mức độ ảnh hưởng về chấn động vào khoảng 160 mét và mức độ ảnh hưởng sóng không khí là 120 mét. Tuy nhiên, tại khu vực nghiền, sàng trong khâu chế biến đá còn phát sinh bụi. Riêng có một hộ dân nằm trong khu vực ảnh hưởng nổ mìn (300 mét) Công ty đã có hợp đồng hỗ trợ với số tiền là 40 triệu đồng trong suốt quá trình khai thác.

Tại Công ty CP Thắng Lợi, đoàn kiểm tra cũng tiến hành khảo sát thực địa tại mỏ đá đang hoạt động và làm việc với Ban Giám đốc Công ty. Đây là mỏ đá có công suất khai thác được cấp phép không lớn- chỉ có 36.000 mét khối/năm với diện tích khu vực khai thác khoảng hơn 30.000 mét vuông. Theo báo cáo của Giám đốc điều hành mỏ và theo hồ sơ lưu trữ, từ ngày 1.5 đến ngày 30.5 Công ty đã cho nổ mìn phá đá được 20 lần vào lúc 11 giờ 30 hoặc 17 giờ. Theo giấy phép sử dụng vật liệu nổ cho phép Công ty mỗi lần nổ sử dụng không quá 120 kg thuốc nổ, khoảng cách an toàn đối với người tối thiểu là 300 mét và đối với thiết bị công trình tối thiểu là 200 mét. Trong khi đó, theo hộ chiếu sử dụng vật liệu nổ thực tế thì lần sử dụng nhiều nhất trong tháng 5 là 74 kg- chỉ khoảng 2/3 mức tối đa cho phép.

Sau khi kiểm tra, đoàn thanh tra kết luận Công ty CP Thắng Lợi khai thác đá xây dựng được cấp phép, được xác nhận bản đăng ký đạt tiêu chuẩn môi trường, được phê duyệt dự án cải tạo phục hồi môi trường và có giấy phép sử dụng vật liệu nổ. Riêng công tác nổ mìn phá đá, Công ty thực hiện phù hợp QCVN 02:2008-BTC. Tuy nhiên, còn một số khâu Công ty chưa thực hiện đúng quy định như: Chưa lập chương trình giám sát chất lượng môi trường định kỳ 6 tháng đầu năm 2012; Chưa xây dựng nơi lưu giữ chất thải nguy hại và hợp đồng với đơn vị chức năng thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải đúng quy định… Đoàn kiểm tra yêu cầu Công ty thực hiện đúng quy định các vấn đề chưa triển khai thực hiện, tiếp tục vận hành các hệ thống giảm thiểu bụi, ồn trong quá trình khai thác, chế biến và vận chuyển đá…

Tại mỏ đá thuộc Công ty CP Hoa Cương Đất Việt, đoàn kiểm tra cũng thực hiện khảo sát thực tế và làm việc với Ban Giám đốc chung quanh lĩnh vực khai thác đá và bảo vệ môi trường. Sau đợt kiểm tra, khảo sát thực địa ở 3 đơn vị khai thác đá xây dựng tại khu vực Đông Bắc núi Phụng, Sở Tài nguyên và Môi trường sẽ tổng hợp, báo cáo kết quả kiểm tra trình UBND tỉnh và trả lời những vấn đề bài báo đã đề cập.

Sơn Trần