Phương tiện dừng, đỗ dưới lòng đường chờ thực hiện thủ tục thông quan ở cửa khẩu Mộc Bài (ảnh minh hoạ).

Việc đưa “máy soi trăm tỷ” vào vận hành ở cửa khẩu Mộc Bài đã được ngành Hải quan chuẩn bị từ vài năm trước. Đây là nhiệm vụ quan trọng, bức thiết nhằm hiện đại hoá ngành, đồng thời góp phần giải quyết một số hạn chế có liên quan đến việc thông quan qua Cửa khẩu quốc tế Mộc Bài.

Thế nhưng, phương án đề ra đến nay vẫn tiếp tục dang dở. Do đó, nhằm tránh tình trạng để máy soi “phủ bụi nằm chờ”, các cơ quan, đơn vị liên quan cần có phương án khác. Chẳng hạn như chọn vị trí khác, đơn vị khác có khả năng đáp ứng các yêu cầu để lắp đặt, triển khai vận hành thiết bị quan trọng này.

Sự chuẩn bị khá “dài hơi”!

Ngày 21.4.2022, Cục Hải quan Tây Ninh có văn bản số 592/HQTN-VP gửi Tổng cục Hải quan về việc triển khai lắp đặt và hoạt động của máy soi container ở cửa khẩu quốc tế Mộc Bài. Theo đó, hai năm trước, Cục Hải quan Tây Ninh đã có văn bản (ký ngày 15.5.2020) báo cáo tiến độ triển khai dự án lắp đặt máy soi container.

Cụ thể, UBND tỉnh Tây Ninh cùng các sở, ngành, Ban Quản lý Khu Kinh tế tỉnh thống nhất vị trí lắp đặt nằm trong phần diện tích đầu tư của Công ty Cổ phần Tân Cảng Tây Ninh (diện tích dự án địa điểm tập kết, kiểm tra hàng hoá xuất nhập khẩu tại khu vực Cửa khẩu quốc tế Mộc Bài 16,5 ha, nay là dự án Cảng cạn Mộc Bài theo Giấy Chứng nhận đầu tư số 1385628475 ngày 6.1.2022). Tuy nhiên, do tình hình dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp kéo dài, nên dự án gặp khó khăn, không triển khai theo đúng tiến độ.

Cục Hải quan cũng đã có văn bản gửi Công ty cổ phần Tân Cảng Tây Ninh đôn đốc đẩy nhanh tiến độ triển khai dự án và chuẩn bị các điều kiện về hạ tầng để lắp đặt và hoạt động cho máy soi container khi được Tổng cục Hải quan trang bị. Đồng thời, đơn vị có văn bản báo cáo UBND tỉnh, Ban Quản lý Khu kinh tế tỉnh về tiến độ triển khai dự án và yêu cầu về hạ tầng để lắp đặt máy soi container.

Ngày 1.4.2022 Cục Hải quan làm việc trực tiếp với Ban lãnh đạo Công ty Cổ phần Tân Cảng Tây Ninh về các nội dung nêu trên. Tại cuộc họp, đại diện Công ty cam kết tiến độ thực hiện đến 31.5.2022 sẽ hoàn thành các hạng mục theo yêu cầu. Ngày 5.4.2022, Công ty cổ phần Tân Cảng Tây Ninh cũng có văn bản phúc đáp và cam kết hoàn thành hạng mục bãi phục vụ cho máy soi container trước ngày 31.5.2022.

Do dự án Cảng cạn Mộc Bài đang trong quá trình thi công chưa hoàn thiện như nêu trên, Cục Hải quan đã chủ động mượn bãi tập kết phương tiện vận tải chở hàng hoá xuất nhập khẩu chờ làm thủ tục kiểm tra thông quan hàng hoá của Công ty TNHH Chợ cửa khẩu Mộc Bài để nhà thầu lắp đặt, chạy thử.

Đơn vị cũng đã cử 22 công chức tham gia đào tạo và phối hợp nhà thầu, Cục Tài vụ Quản trị chuẩn bị các điều hậu cần cần thiết cũng như chuẩn bị nghiệm thu kỹ thuật và bàn giao máy soi, thực hiện đăng ký lưu hành, giấy phép an toàn bức xạ theo quy định.

Cảnh chen chúc, ùn ứ chờ thông quan ở cửa khẩu Mộc Bài (ảnh minh hoạ).

“Không thể kịp”!

Đầu tháng 4.2022, đại diện Công ty Cổ phần Tân Cảng - Tây Ninh cho biết, Công ty đã triển khai san gạt mặt bằng để phục vụ cho việc lắp đặt và vận hành máy soi container với diện tích khoảng l ha. Công ty sẽ tiến hành cho san lấp mặt bằng, lu lèn cấp phối đá dăm bảo đảm cho phương tiện lưu thông. Phần diện tích bãi hoạt động của máy soi khoảng 2.000m2 sẽ được đổ bê tông bằng phẳng, có độ dốc theo quy định. Phía công ty cam kết sẽ hoàn thành hạng mục bãi phục vụ cho máy soi container trước ngày 31.5.2022.

Phần diện tích dành cho hoạt động soi chiếu 2.000m2 (40mx50m) sẽ được xây dựng để đáp ứng các yêu cầu về kỹ thuật vận hành, có hàng rào ngăn cách với các khu vực khác nhằm bảo đảm an toàn về bức xạ theo quy định. Riêng đối với khung nhà nhà tiền chế có mái che cho phần diện tích hoạt động của máy soi (khoảng 800m2) - hạng mục này không nằm trong danh mục đầu tư, quy hoạch tổng thể của dự án đã được phê duyệt.

Phía Công ty cũng đã tìm hiểu và tham khảo một số đơn vị thì các hạng mục nhà tiền chế có mái che đều được các đơn vị Hải quan trang bị, phía doanh nghiệp chỉ đầu tư, cung cấp hạ tầng nền bãi, điện, nước...

Do Công ty Cổ phần Tân Cảng - Tây Ninh có 51% là vốn Nhà nước (Bộ Quốc phòng), nên các phần công việc nằm ngoài danh mục đầu tư sẽ phải đề xuất bằng văn bản lên cơ quan cấp trên xem xét, phê duyệt trước khi triển khai. Hiện Công ty đã có tờ trình trình cấp trên và sẽ có văn bản trả lời cho Cục Hải quan Tây Ninh sau khi cấp trên có chấp thuận phê duyệt.

Lễ công bố quy hoạch chi tiết xây dựng tỉ lệ 1/500 dự án cảng cạn Mộc Bài (ảnh minh hoạ).

Về nguồn cấp điện 3 pha từ 70-75 KVA cho máy soi nằm trong quy hoạch tổng thể của dự án, Công ty sẽ lắp đặt trạm biến áp có công suất 1.000 KVA để phục vụ cho toàn dự án Cảng cạn Mộc Bài. Tuy nhiên, trong thời gian đầu, khi chưa triển khai lắp đặt trạm biến áp do còn vướng thủ tục về đấu thầu, phê duyệt..., Công ty sẽ nhờ đấu nối nguồn điện 3 pha từ Chi cục Hải quan Mộc Bài. Trong thời gian khoảng 3 đến 6 tháng, khi có trạm biến áp riêng phục vụ cho dự án, Công ty sẽ di dời lại nguồn điện.

Theo chủ đầu tư, quy hoạch tổng thể của dự án đã bố trí khu nhà làm việc cho Hải quan như những dự án khác. Giai đoạn đầu, khi chưa thực hiện xây dựng khu nhà văn phòng cho Hải quan, công ty sẽ bố trí tạm container văn phòng đủ điều kiện sinh hoạt làm việc như điện, nước, hạ tầng mạng internet... cho cán bộ Hải quan. Công ty sẽ triển khai xây dựng khu kiểm hoá thủ công đáp ứng điều kiện kiểm tra hàng hoá khi có nhu cầu, đồng thời  bố trí kho tạm giữ vi phạm bằng những container 40 feet khi có hàng hoá vi phạm.

“Nhằm sớm đưa máy soi container vào hoạt động và tạo điều kiện thuận lợi phát triển dịch vụ logistics tại cửa khẩu Mộc Bài, Công ty Cổ phần Tân Cảng - Tây Ninh kiến nghị các cơ quan, đơn vị có liên quan hỗ trợ đẩy nhanh tiến độ thi công đường DD06A, mở dãy phân cách kết nối quốc lộ 22 và đường DD06A đi vào dự án cảng cạn”, đại diện chủ đầu tư cho biết.

Cửa khẩu Mộc Bài nhìn từ trên cao, hướng về phía Campuchia (ảnh minh hoạ).

Tuy nhiên, đến trung tuần tháng 5 – tức chỉ còn nửa tháng nữa là đến hạn phải bố trí lắp đặt máy soi container và đưa vào vận hành, trước tiến độ rất chậm của dự án, đại diện chủ đầu tư dự án trầm ngâm cho biết “không kịp kế hoạch rồi”!

Bảo Tâm