Trụ sở xã Phước Ninh, một trong những xã điểm xây dựng NTM

Tháng 6.2010, UBND tỉnh ra Công văn 1378/UBND-KTN về việc triển khai thực hiện Quyết định 800/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới (NTM). Cho đến nay, Tây Ninh đã thành lập và kiện toàn xong Ban chỉ đạo thực hiện Chương trình xây dựng NTM các cấp. Trong kế hoạch, trong quý III năm 2011, các xã tập trung thực hiện hoàn thành Đề án xây dựng NTM cấp xã và lựa chọn tiêu chí cần ưu tiên thực hiện. Tuy nhiên, công việc đầu tiên phải triển khai là lập quy hoạch xây dựng NTM để trình cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Trước đây, giai đoạn 2011-2015 Tây Ninh đưa ra chỉ tiêu xây dựng NTM 20% tổng số xã trên địa bàn tỉnh. Từ chỉ tiêu này, Tây Ninh chọn ra 18 xã điểm ở tất cả các huyện, thị- bình quân mỗi huyện, thị có 2 xã điểm xây dựng NTM. Tuy nhiên, căn cứ tình hình thực tế, tháng 5.2011 Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thống nhất với các huyện, thị lựa chọn bổ sung thêm 7 xã điểm nữa- nâng tổng số xã điểm xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2011-2015 lên 25 xã.

Theo Chi Cục Phát triển nông thôn- thuộc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn- đơn vị thường trực Ban chỉ đạo cho biết, trước khi tiến hành lập Đề án xây dựng NTM, các xã phải tiến hành lập Quy hoạch xây dựng NTM và trình cấp có thẩm quyền phê duyệt. Đề án xây dựng NTM được lập dựa vào Quy hoạch xây dựng NTM. Từ khi triển khai UBND tỉnh đã chỉ đạo Sở Xây dựng hướng dẫn, đôn đốc các huyện, xã lập Quy hoạch xây dựng NTM theo đúng nội dung hướng dẫn của Bộ Xây dựng và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, trong đó tập trung cho các xã điểm để hoàn thành trong quý II năm nay. Riêng các xã còn lại cũng tiến hành lập quy hoạch xây dựng NTM và sẽ hoàn thành trong năm 2011. Song song đó, UBND tỉnh đã phân khai kế hoạch vốn thực hiện chương trình trong năm 2011 với tổng số gần 13 tỷ đồng. Trong đó, riêng phần vốn dành cho công tác lập quy hoạch xây dựng NTM là 8,6 tỷ đồng, giao cho UBND Thị xã và các huyện để hỗ trợ lập quy hoạch cho cả 82 xã- mỗi xã được khoảng 105 triệu đồng.

Tuy nhiên, theo đánh giá của một số cán bộ Chi cục Phát triển nông thôn thì việc lập quy hoạch xây dựng NTM không hề đơn giản. Chính vì thế mà đến nay, chỉ còn chưa đầy 1 tháng nữa là hết quý II năm 2011, nhưng chưa có xã điểm nào thực hiện xong việc lập quy hoạch xây dựng NTM. Bởi vì nội dung lập quy hoạch theo quy định bao hàm rất nhiều lĩnh vực như: quy hoạch sử dụng đất và hạ tầng thiết yếu cho phát triển sản xuất nông nghiệp hàng hoá, công nghiệp- tiểu thủ công nghiệp, dịch vụ; quy hoạch phát triển hạ tầng kinh tế- xã hội- môi trường theo tiêu chuẩn mới; quy hoạch phát triển các khu dân cư mới và chỉnh trang các khu dân cư hiện có theo hướng văn minh, bảo tồn được bản sắc văn hoá tốt đẹp. Vấn đề không đơn giản là năng lực cấp xã không thể đáp ứng được yêu cầu các nội dung quy hoạch này. Thực tế đã chứng minh điều này. Từ nhiều năm trước đây, công việc lập dự án đầu tư xây dựng cơ bản một số công trình nhỏ trên địa bàn được phân cấp về cho xã chịu trách nhiệm. Thế nhưng theo phản ánh của các huyện thì hầu hết cán bộ cấp xã không đủ năng lực thực hiện sự phân cấp về lĩnh vực này nên đa số phải nhờ Phòng Công thương hay Ban quản lý dự án của huyện hỗ trợ. Đó chỉ mới là những dự án xây dựng nhỏ mà xã còn không kham nổi, nói chi đến việc lập quy hoạch xây dựng NTM với những nội dung và tầm nhìn lớn hơn.

Rất nhiều xã đang cần tư vấn lập quy hoạch xây dựng NTM

Có ý kiến cho rằng năng lực cấp xã không đảm đương nổi công việc lập quy hoạch xây dựng NTM thì có thể thuê đơn vị tư vấn lập quy hoạch. Điều này thì quy định cho phép. Thế nhưng thực tế để tìm được đơn vị tư vấn lập quy hoạch xây dựng NTM không phải dễ. Khó khăn trước tiên là số lượng xã có yêu cầu lập quy hoạch xây dựng NTM dồn quá nhiều trong cùng một thời điểm, không thể có đủ đơn vị tư vấn đáp ứng. Kế đến là số tiền đầu tư cho việc lập quy hoạch không lớn, bình quân chỉ khoảng 105 triệu đồng cho mỗi xã thì không hấp dẫn các đơn vị tư vấn do thù lao tư vấn là quá ít.

Theo Sở Xây dựng, thực hiện sự chỉ đạo của UBND tỉnh, Sở đã tổ chức tập huấn cho các xã việc lập quy hoạch xây dựng NTM theo đúng nội dung hướng dẫn của Bộ Xây dựng và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. Tuy nhiên Sở Xây dựng cũng cho rằng việc tập huấn chỉ để các xã nắm được quy trình, quy định trong việc lập quy hoạch chứ năng lực cấp xã không thể đáp ứng yêu cầu lập quy hoạch mà phải thuê đơn vị tư vấn. Trong điều kiện hiện nay, đơn vị tư vấn trong tỉnh không đủ khả năng đáp ứng nhu cầu lập quy hoạch xây dựng NTM cùng lúc cho tất cả các xã thì nên chọn ưu tiên cho các xã điểm để có thể hoàn thành công tác này trong thời gian sớm nhất.

SƠN TRẦN