Xã Thái Bình tổ chức hội nghị tiếp xúc đối thoại giữa người đứng đầu cấp uỷ, chính quyền với MTTQ, các tổ chức chính trị - xã hội và nhân dân.

Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở năm 2022 có hiệu lực thi hành từ ngày 1.7.2023, đã tạo cơ sở vững chắc cho việc phát huy quyền làm chủ, vai trò tự quản của nhân dân; tiếp tục khẳng định và góp phần thực hiện tốt hơn, có hiệu quả phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng” ngay từ cấp cơ sở.

Hoàn thiện các thiết chế về dân chủ

Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở được Quốc hội khoá XV thông qua tại kỳ họp thứ tư, gồm 6 chương, 91 điều quy định về nội dung, cách thức thực hiện dân chủ ở cơ sở, quyền và nghĩa vụ của công dân trong thực hiện dân chủ ở cơ sở và trách nhiệm của các cơ quan, đơn vị, tổ chức, cá nhân trong việc bảo đảm thực hiện dân chủ ở cơ sở. Điều này giúp bảo đảm công khai, minh bạch trong hoạt động và trách nhiệm giải trình của chính quyền cơ sở, cơ quan, đơn vị và doanh nghiệp.

Nội dung của thực hiện dân chủ ở cơ sở là phương thức phát huy quyền làm chủ của nhân dân, để công dân, cán bộ, công chức, viên chức, người lao động được thông tin (được biết), được thể hiện ý chí, nguyện vọng, chính kiến của mình thông qua việc thảo luận, tham gia ý kiến (được bàn), được quyết định một số vấn đề liên quan trực tiếp đến mình (được làm) và được kiểm tra, giám sát các vấn đề ở cơ sở theo quy định của Hiến pháp và pháp luật. Qua đó, khắc phục được những biểu hiện của dân chủ hình thức hoặc những hạn chế khác trong thực tiễn thi hành pháp luật về thực hiện dân chủ ở cơ sở trong thời gian qua.

Lần đầu tiên quyền của công dân trong thực hiện dân chủ ở cơ sở được ghi nhận cụ thể tại Điều 5 bao gồm được công khai thông tin và yêu cầu cung cấp thông tin đầy đủ, chính xác, kịp thời theo quy định của pháp luật; đề xuất sáng kiến, tham gia ý kiến, bàn và quyết định đối với các nội dung thực hiện dân chủ ở cơ sở theo quy định của Luật này và quy định khác của pháp luật có liên quan; kiểm tra, giám sát, kiến nghị, phản ánh, khiếu nại, tố cáo, khởi kiện đối với các quyết định, hành vi vi phạm pháp luật về thực hiện dân chủ ở cơ sở theo quy định của pháp luật; được công nhận, tôn trọng, bảo vệ và bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp trong thực hiện dân chủ ở cơ sở theo quy định của pháp luật.

Nội dung thể hiện rõ rệt bước tiến mới về dân chủ ở nước ta đó là quy định về quyền thụ hưởng của công dân được nêu tại Điều 7. Theo đó, công dân được Nhà nước và pháp luật công nhận, tôn trọng, bảo vệ, bảo đảm thực hiện quyền con người, quyền công dân về chính trị, dân sự, kinh tế, văn hoá, xã hội, được bảo đảm thực hiện các quyền về thực hiện dân chủ ở cơ sở theo quy định của Luật này và quy định khác của pháp luật có liên quan; được thông tin đầy đủ, kịp thời về các quyền và lợi ích hợp pháp, chính sách an sinh xã hội, phúc lợi xã hội theo quy định của pháp luật và quyết định của chính quyền địa phương, cơ quan, đơn vị, tổ chức ở nơi mình cư trú, công tác, làm việc; được thụ hưởng thành quả đổi mới, phát triển kinh tế - xã hội, chế độ an sinh xã hội, sự an toàn, ổn định của đất nước, của địa phương, cơ quan, đơn vị, tổ chức có sử dụng lao động và kết quả thực hiện dân chủ ở nơi mình cư trú, công tác, làm việc; được tạo điều kiện để tham gia học tập, công tác, lao động, sản xuất, kinh doanh, cải thiện và nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của bản thân, gia đình và cộng đồng.

Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở quy định rõ trách nhiệm của Uỷ ban MTTQ Việt Nam cấp xã, Ban công tác MTTQ ở thôn, tổ dân phố, vai trò, trách nhiệm của Công đoàn, tổ chức đại diện người lao động ở cơ quan, tổ chức, đơn vị trong từng việc, từng bước, từng khâu thực hiện dân chủ một cách thống nhất, xuyên suốt (Điều 23, Điều 28, Điều 40, Điều 45, Điều 52, Điều 55, Điều 63, Điều 70, Điều 78, Điều 82); bổ sung các quy định về trách nhiệm của công dân, cán bộ, công chức, viên chức, người lao động trong thực hiện dân chủ ở cơ sở (Điều 24, Điều 29); quy định cụ thể các hành vi bị nghiêm cấm (Điều 9) và việc xử lý vi phạm pháp luật trong thực hiện dân chủ ở cơ sở (Điều 10) nhằm bảo đảm kỷ luật, kỷ cương trong thực hiện dân chủ ở cơ sở.

Đẩy mạnh thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở

Bà Nguyễn Thị Kim Phụng- Chủ tịch Uỷ ban MTTQ Việt Nam xã Bàu Năng, huyện Dương Minh Châu cho biết, thời gian qua, MTTQ xã luôn chú trọng công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức cho người dân về vị trí, vai trò và tầm quan trọng về thực hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn, với phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra”. Đội ngũ cán bộ Mặt trận các ấp thực hiện tốt việc nắm bắt kịp thời, đầy đủ, khách quan về tình hình tư tưởng, nguyện vọng của các tầng lớp nhân dân; từ đó đại diện cho quyền, lợi ích chính đáng, hợp pháp của người dân, tham gia góp ý kiến tới cấp thẩm quyền để tháo gỡ kịp thời những khó khăn, vướng mắc.

Bên cạnh đó, MTTQ xã chú trọng thực hiện hiệu quả nhiệm vụ giám sát, phản biện, bám sát theo Quyết định số 217 và 218-QĐ/TW của Bộ Chính trị (khoá XI). Các cuộc giám sát tập trung về việc cấp phát quà tết và chế độ chính sách cho đối tượng hộ nghèo, cận nghèo, cấp tiền hỗ trợ Covid-19. Công tác tổ chức các cuộc tiếp xúc cử tri của ĐBQH, đại biểu HĐND các cấp được MTTQ phối hợp triển khai tốt. “Để công tác thực hiện dân chủ ở cơ sở đạt hiệu quả cao, MTTQ xã sẽ tiếp tục tuyên truyền chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về thực hiện dân chủ ở cơ sở; trong đó chú trọng nâng cao vai trò của MTTQ trong việc thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở, góp phần bảo vệ quyền, lợi ích chính đáng cho người dân”- Chủ tịch Uỷ ban MTTQ Việt Nam xã Bàu Năng nói.

Bà Lương Thị Ngọc Nhung- Phó Chủ tịch UBND xã Thái Bình, huyện Châu Thành cho biết, trong năm 2023, việc thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở được cấp uỷ, chính quyền quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức thực hiện, trong đó đề cao việc xây dựng ý thức tôn trọng nhân dân, bảo đảm quyền làm chủ của nhân dân trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội. MTTQ xã và các đoàn thể chính trị - xã hội thường xuyên phối hợp với UBND xã kịp thời giải quyết những bức xúc, nguyện vọng chính đáng liên quan đến quyền và lợi ích của nhân dân; tăng cường tuyên truyền, vận động cán bộ, đảng viên, đoàn viên, hội viên và nhân dân thực hiện tốt các nhiệm vụ chính trị, tích cực phát triển kinh tế, bảo đảm an ninh quốc phòng, giữ gìn trật tự an toàn xã hội. Việc tiếp công dân, đối thoại trực tiếp giữa Bí thư với công dân được tăng cường, các ý kiến, kiến nghị sau đối thoại được tập trung chỉ đạo giải quyết.

Tuy nhiên, việc thực hiện quy chế dân chủ ở địa phương còn một số hạn chế như chất lượng thực hiện ở các loại hình chưa đồng đều; dân chủ trong cơ quan, đơn vị doanh nghiệp chưa được quan tâm đúng mức; việc phát huy vai trò giám sát của người dân ở một số lĩnh vực còn hạn chế; hoạt động của ban chỉ đạo quy chế dân chủ ở địa phương chưa tốt. “Nhằm sớm đưa Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở vào cuộc sống góp phần phát huy tốt quyền làm chủ của nhân dân, thời gian tới, UBND xã nâng cao chất lượng, hiệu quả thực hiện các quy ước, hương ước; đẩy mạnh việc xây dựng và thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở trong các loại hình doanh nghiệp, cơ quan hành chính nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập; chỉ đạo việc xây dựng và mở rộng việc thực hiện dân chủ trong hoạt động ở cơ sở; tiếp tục mở rộng và phát huy mạnh mẽ quyền làm chủ của nhân dân trong giai đoạn cách mạng mới”- Phó Chủ tịch UBND xã Thái Bình chia sẻ.

Để việc triển khai, thực hiện Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở và công tác thực hiện dân chủ ở cơ sở trên địa bàn tỉnh bảo đảm, thống nhất, hiệu quả, Sở Nội vụ đề nghị các cơ quan, đơn vị, địa phương cần nâng cao vai trò lãnh đạo cấp uỷ Đảng; trách nhiệm của chính quyền, người đứng đầu về thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở; tiếp tục chỉ đạo cụ thể hoá phương châm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng” ở cơ sở. Phát huy vai trò của Uỷ ban MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội trong việc tuyên truyền, giám sát việc thực hiện chủ trương Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Chủ động xây dựng kế hoạch, tăng cường quán triệt, tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, không ngừng nâng cao nhận thức, xác định rõ trách nhiệm của cơ quan, đơn vị, địa phương, cán bộ, đảng viên, công chức gắn Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở với việc xây dựng văn hoá công sở, đạo đức công vụ.

Tăng cường việc tổ chức đối thoại trực tiếp giữa người đứng đầu cấp uỷ, chính quyền ở địa phương với nhân dân; tiếp nhận, trả lời, kịp thời chỉ đạo giải quyết khiếu nại, tố cáo, phản ánh, kiến nghị chính đáng, hợp pháp và những vấn đề nhân dân quan tâm, dư luận bức xúc theo thẩm quyền, đúng quy định. Chú trọng công tác thi đua, biểu dương, khen thưởng, nhân rộng các gương điển hình tiên tiến, có nhiều thành tích trong việc phát huy, tổ chức thực hiện tốt dân chủ ở cơ sở; phát hiện và xử lý nghiêm cơ quan, đơn vị, tổ chức, cá nhân vi phạm pháp luật về thực hiện dân chủ ở cơ sở.

Thiên Di