Thượng nguồn hồ Dầu Tiếng: Xuất hiện nhiều lục bình

Những năm gần đây ở khu vực hồ Tha La (thị trấn Tân Châu, huyện Tân Châu) có nhiều lục bình xuất hiện. Sáng ngày 15.3, lục bình trôi nổi bồng bềnh trên mặt hồ, một số khác tấp vào những bè nuôi cá ở giữa hồ. Nơi loại bèo tây này tập trung nhiều nhất là ven hai bên bờ hồ, trước và sau đập Tha La. Hồ Tha La là nơi chứa nước phụ của công trình thuỷ lợi Dầu Tiếng. Hiện nay, hồ chứa nước Tha La đang trong quá trình thi công sửa chữa, nên không xả nước xuống hồ Dầu Tiếng. Những năm trước, khi hồ Tha La xả nước xuống Dầu Tiếng, lục bình theo dòng nước trôi qua hồ Dầu Tiếng. Từ đó, chúng sinh sôi nảy nở ngày càng nhiều trong công trình thuỷ lợi nhân tạo lớn nhất Đông Nam Á.

Ông Nguyễn Văn Hộp, ngụ thị trấn Tân Châu, làm ăn sinh sống gần đập Tha La cho biết: “Sau khi lục bình vào hồ Dầu Tiếng, chúng sinh sôi nảy nở ngày càng nhiều, gây khó khăn cho việc đi lại và đánh bắt cá trong hồ”. Người dân này mong muốn cơ quan chức năng sớm xử lý lục bình trong hồ Dầu Tiếng để tránh trường hợp chúng phát triển mạnh như trên sông Vàm Cỏ Đông, gây ảnh hưởng đến đời sống người dân địa phương.

Ông Bùi Ngọc Giàu, ngụ thị trấn Tân Châu, kiếm sống bằng nghề đánh bắt cá trong hồ Dầu Tiếng kể: “Những năm nay, lục bình tập trung về khu vực đập Tha La nhiều lắm. Nếu để tình trạng lục bình như thế này thì chúng sinh sôi ra ngày càng nhiều, gây cản trở dòng chảy từ hồ Tha La qua hồ Dầu Tiếng, gây khó khăn cho việc mưu sinh của người dân”. Ông Giàu nhờ cấp trên có giải pháp tiêu diệt bớt lục bình từ khu vực đập Tha La dài xuống hồ Dầu Tiếng cho thông thoáng, để người dân đi lại dễ dàng và đỡ vất vả trong việc đánh bắt cá.

Hồ Dầu Tiếng là công trình thuỷ lợi nhân tạo được xây dựng trên địa bàn ba tỉnh Tây Ninh, Bình Dương, Bình Phước và là hồ thủy lợi nhân tạo lớn nhất Đông Nam Á. Công trình này có diện tích mặt hồ 270 km² , tổng dung tích 1,58 tỷ m³ nước. Ngoài điều tiết nước xuống sông Sài Gòn, hồ Dầu Tiếng còn có nhiệm vụ tưới tiêu cho hơn 100 ngàn ha đất sản xuất nông nghiệp trên địa bàn tỉnh Tây Ninh cùng các tỉnh Bình Dương, Long An, TP. Hồ Chí Minh. Công trình này chịu sự quản lý của Công ty TNHH MTV Khai thác thủy lợi Miền Nam, thuộc Bộ Nông nghiệp và Môi trường. Hồ Dầu Tiếng có quy mô lớn và vai trò quan trọng trong việc phát triển kinh tế - xã của Tây Ninh và các tỉnh, thành trong khu vực. Vì vậy, nếu để tình trạng lục bình xâm lấn ngày càng nhiều, sẽ gây hạn chế trong việc phát huy vai trò của hồ nước.

Kênh Đìa Xù: Kẹt cứng lục bình

Kênh Đìa Xù là công trình thuỷ lợi nối từ sông Vàm Cỏ Đông tới những cánh đồng gần biên giới Campuchia. Đây vừa là kênh tưới, tiêu, vừa là giao thông đường thủy trên địa bàn huyện Bến Cầu. Những năm trước, dưới dòng kênh này nước trong lành, xuồng ghe đi lại dễ dàng và hầu như không có bóng dáng cây lục bình. Thời gian gần đây, nước kênh Đìa Xù thường xuyên chuyển sang màu đen sẫm, đồng thời lục bình xuất hiện ngày càng nhiều. Ghi nhận thực tế vào một ngày giữa tháng 3 cho thấy, đoạn trước và sau cầu Trắng (xã Long Phước, huyện Bến Cầu), lục bình ken kín mặt kênh Đìa Xù. Loại bèo này dày đặc đến nỗi chiếc xuồng nhựa composite của người dân kẹt cứng, bỏ lại giữa dòng, một chú vịt đã trưởng thành bị lạc giữa rừng cây thuỷ sinh, không tìm được lối về. Trong khi đó, nước dưới kênh đen sẫm, bốc mùi hôi thối nồng nặc.

Bà Nguyễn Thị Riêm, ngụ ấp Rừng Dầu, xã Tiên Thuận, huyện Bến Cầu, làm nghề buôn bán tạp hoá gần cầu Trắng cho hay, hơn một tháng nay, lục bình mọc quá nhiều dưới kênh. Việc có nhiều lục bình như thế, gây trở ngại cho việc đi lại trên kênh và tạo điều kiện thuận lợi cho loài chuột đồng trú ngụ, cắn phá nông sản. Bà Riêm mong muốn: “Chính quyền địa phương sớm trục vớt bớt lục bình, cho việc đi lại dễ hơn và giảm thiểu thiệt hại cho nhà nông trong quá trình canh tác cây lúa”.

Một người nông dân khác có hơn hai ha đất nông nghiệp sát bờ kênh Đìa Xù cũng phản ánh, lục bình dưới kênh Đìa Xù làm ảnh hưởng từ 30 - 50% quá trình sản xuất lúa. Chúng gây cản trở dòng chảy, cản trở vận chuyển nông sản, vật tư nông nghiệp, tạo điều kiện thuận lợi cho côn trùng trú ẩn, sinh sôi. Lục bình còn trở thành “cầu phao” cho lũ chuột di cư từ cánh đồng phía bên Đông sang phía Tây cắn phá lúa và ngược lại.

Lão nông này nhớ rõ, hơn một năm trước, khi ông cất chòi ở sát bờ kênh, lục bình mới xuất hiện vài khóm lưa thưa gần cầu Đìa Xù. Năm nay, không rõ vì lý do gì, lục bình xuất hiện quá nhiều. Người dân này mong muốn chính quyền địa phương, ngành chức năng có biện pháp xử lý nước dưới kênh Đìa Xù cho bớt ô nhiễm và xử lý bớt lục bình, để trả lại môi trường thông thoáng cho dòng kênh.

Hiện nay, bờ Bắc kênh Đìa Xù được quy hoạch khu tái định cư của huyện Bến Cầu. Dự án này có quy mô khu đất khoảng 11,41ha, trải dài qua địa bàn các xã Lợi Thuận, xã Tiên Thuận, thị trấn Bến Cầu. Vì vậy trong tương lai không xa, kênh Đìa Xù không chỉ là tuyến giao thông đường thuỷ, công trình tưới tiêu cho nông nghiệp mà còn là nơi định cư của nhiều hộ dân trong huyện. Tình hình ô nhiễm môi trường và đầy ắp lục bình như hiện nay sẽ ảnh hưởng không tốt về nhiều mặt đối với sự phát triển của huyện biên giới Bến Cầu.

Rạch Tây Ninh: Nhiều lục bình, cỏ dại

Tương tự như thế, hiện nay, trên rạch Tây Ninh cũng có nhiều lục bình và cỏ dại đua nhau phát triển. Theo ghi nhận của phóng viên, sáng ngày 16.3, tại khu vực cầu Hiệp Hoà, nơi giáp ranh giữa phường Hiệp Tân (thị xã Hoà Thành) với xã Thanh Điền (huyện Châu Thành) lục bình mọc thành từng dề lớn cặp hai bên bờ rạch.

Ở khu vực gần Trường Chính trị tỉnh, lục bình kết thành một đám lớn, giăng ngang mặt rạch. Bên kia đầu cầu Hiệp Hoà, chủ quán ăn gia đình phải thường xuyên dùng cây đẩy đuổi đám bèo tây ra khỏi dãy chòi cất theo kiểu nhà sàn trên rạch, để tránh trường hợp chúng gây sập chòi.

Ngược lên thượng nguồn rạch Tây Ninh vài kilomet, dọc theo đường Yết Kiêu (phường 2 TP. Tây Ninh) nhiều đám lục bình mọc xen lẫn với cỏ dại trở thành từng dề hỗn hợp, với kích thước lớn trải dài cả chục mét. Một vài nơi, đám cỏ hỗn hợp này lan rộng ra gần kín mặt rạch.

Người dân làm nghề đánh bắt cá trên rạch, phải khéo léo điều khiển phương tiện đường thuỷ của mình mới len lỏi qua những chướng ngại vật này. Rạch Tây Ninh là tuyến giao thông đường thuỷ uốn lượn rất đẹp giữa lòng thành phố. Việc để nhiều lục bình, cỏ dại um tùm như thế, chẳng những gây cản trở giao thông đường thuỷ mà còn góp phần đẩy nhanh quá trình bồi lắng lòng rạch, ảnh hưởng đến môi trường, mỹ quan của thành phố trẻ.

Những năm qua, tỉnh ta đã có nhiều nỗ lực trong việc xử lý lục bình trên sông Vàm Cỏ Đông. Tuy nhiên qua thực tế cho thấy, chính quyền địa phương và ngành chức năng cần “để mắt” tới loài thuỷ sinh này trên ao hồ, kênh rạch. Nếu không, nhiều khả năng, chúng sẽ trở thành vấn đề nan giải trong tương lai.

Đại Dương – Quốc Sơn