Có 2 hộ cất nhà lầu 3 tầng hợp pháp trong khu đất tranh chấp, vì họ có “giấy đỏ”.

Trên cơ sở xem xét “đơn khiếu nại xem xét khẩn cấp” theo thủ tục giám đốc thẩm của các ông, bà Phạm Thế Hùng, Nguyễn Văn Lòng, Nguyễn Văn Đức, Đàm Thị Điệu, Nguyễn Thị Nụ, ngày 9.12.2015, ông Trịnh Ngọc Phương– quyền Trưởng phòng Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Tây Ninh có văn bản gửi Chánh án TAND cấp cao tại TP.HCM, VKSND cấp cao tại TP.HCM kiến nghị xem xét theo thủ tục giám đốc thẩm đối với 5 bản án sơ thẩm dân sự, phúc thẩm dân sự do TAND Thành phố, TAND tỉnh xét xử về yêu cầu bồi thường thành quả lao động của bà Võ Thu Trinh.

Trên cơ sở văn bản kiến nghị của Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Tây Ninh, ngày 28.12.2015, TAND cấp cao tại TP.HCM có văn bản gửi TAND tối cao đề nghị xem xét, giải quyết theo thẩm quyền. Ngày 30.3.2016, TAND tỉnh Tây Ninh chuyển toàn bộ hồ sơ 5 vụ án dân sự nêu trên đến VKSND cấp cao tại TP.HCM. Nội dung kiến nghị của Đoàn ĐBQH tỉnh Tây Ninh như thế nào mà hai cơ quan cấp cao đã có sự quan tâm đặc biệt như vậy?

Khi nói về nguồn gốc đất tranh chấp trong vụ án hơn 30 năm trên, văn bản kiến nghị của Đoàn ĐBQH nêu rõ: Bà Võ Thu Trinh cho rằng, vào năm 1950, cha của bà là ông Võ Thành Minh khai khẩn 2,1 ha đất rừng tại xã Thái Hiệp Thạnh, quận Phú Khương. Ông Minh được chính quyền chế độ cũ cấp quyền sở hữu đất số 442/TN-KT-PT vào năm 1972. Sau đó ông Minh cất 7 căn nhà, trong đó có 6 căn nhà mà các hộ dân trên đang sử dụng. Trong khi đó, các hộ ông Hùng, ông Lòng, ông Đức, bà Điệu, bà Nụ đều cho rằng nguồn gốc đất do ông Hà Văn Nghiêm khai phá trước năm 1945, sau đó cho vợ chồng bà Huỳnh Thị Mai, ông Nguyễn Văn Ký sử dụng. Do ông Minh (em chồng bà Mai) gặp khó khăn nên bà Mai đưa ông Minh về ở chung trên đất của bà. Bà Mai cất 7 căn nhà phố, 1 căn để ở, 6 căn cho thuê. Qua nhiều lần mua bán, xây dựng lại, các hộ dân trên ở cho đến ngày nay.

Quá trình sinh sống, năm 1972, do hoả hoạn nên các hộ không còn giấy tờ mua bán đất trên. 5 hộ dân trên cho biết, khi về ở trên đất bà Mai, ông Minh cất một số căn nhà cho thuê, sau đó bán luôn những căn nhà này cho người thuê. Những căn hộ ông Minh bán trước đây không phải là 6 căn mà 5 hộ dân (Hùng, Lòng, Đức, Điệu, Nụ) đang ở và tranh chấp hiện nay. Nội dung này thể hiện trong báo cáo của Thanh tra tỉnh ngày 16.10.1995. Giấy đất chính quyền chế độ cũ cấp cho ông Minh không đúng với thực tế tại Quyết định 180 của UBND tỉnh. Giấy đất này bị cạo sửa từ “cao su” thành “thổ cư” (thông báo của Tổ chức giám định KTHS, Công an Tây Ninh). Thời điểm phát hiện giấy cạo sửa là năm 2000, nhưng trước đó Quyết định số 173, 177 đã ban hành.

Qua nghiên cứu hồ sơ và tài liệu do cử tri cung cấp, Đoàn ĐBQH tỉnh cho rằng Quyết định 2464 là quyết định có hiệu lực cuối cùng và có hiệu lực từ ngày ký. Quyết định thể hiện giữ nguyên hiện trạng cho các hộ ông Hùng, ông Lòng, ông Đức, bà Điệu, bà Nụ được tiếp tục sử dụng nhưng phải trả thành quả lao động cho gia đình bà Trinh theo bảng giá đất quy định tại Quyết định số 202 ngày 21.11.1996 của UBND tỉnh. Theo Đoàn ĐBQH, bảng giá đất tại Quyết định 202 là căn cứ để toà án áp dụng tính tiền bồi thường thành quả lao động cho bà Trinh. Tuy nhiên, bản án phúc thẩm của TAND tỉnh áp dụng bảng giá đất tại Quyết định 60 (có hiệu lực từ 1.1.2014) làm căn cứ là không có cơ sở.

Bên cạnh đó, văn bản kiến nghị của Đoàn đại biểu Quốc hội cho rằng bản án phúc thẩm dân sự của TAND tỉnh lập luận rằng, bảng giá đất quy định tại Quyết định 202, đến thời điểm xét xử không còn hiệu lực thi hành, thay thế bằng bảng giá đất tại Quyết định số 60 là thiếu căn cứ. Bởi vì, tại thời điểm ban hành Quyết định 2464 thì bảng giá đất tại Quyết định số 49/2007/QĐ-UBND ngày 20.12.2007 của UBND tỉnh đang có hiệu lực thi hành từ ngày 1.1.2008 nhưng UBND tỉnh vẫn quyết định các đương sự bồi thường thành quả lao động theo giá đất quy định tại Quyết định 202. Đó là sự phù hợp, tương thích giữa Quyết định 177 của UBND tỉnh với Quyết định 202 của UBND tỉnh (có hiệu lực áp dụng, chưa bị thay thế và áp dụng cho cả năm 1998). Từ năm 1996 đến năm 2008, có rất nhiều bảng giá đất được ban hành. Thời điểm trước năm 2000, khi đương sự chưa được cấp giấy CNQSDĐ thì thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai là của UBND cấp huyện và cấp tỉnh. Quyết định 2464 thu hồi Quyết định 80, cùng đó là sự khẳng định lại giá trị pháp lý của Quyết định 177 của Chủ tịch UBND tỉnh. Việc TAND tỉnh xét xử phúc thẩm áp dụng bảng giá đất tại Quyết định số 60 không dựa trên căn cứ pháp lý, lại phủ nhận thẩm quyền, trái với Quyết định 2464 của UBND tỉnh.

Mặt khác, khi xét xử vụ án hành chính, hai cấp toà cấp sơ thẩm và phúc thẩm đều công nhận toàn bộ Quyết định số 177 và Quyết định 2464. Giá trị pháp lý của các quyết định này được khẳng định. Trong khi đó, TAND tỉnh khi xét xử phúc thẩm vụ án dân sự lại không có chứng cứ hay một quy phạm pháp luật nào được viện dẫn để áp dụng giá đất tại Quyết định 60. Điều này không chỉ trái với Quyết định 2464 mà còn phủ định luôn Bản án số 33 của Toà phúc thẩm TAND tối cao tại TP.HCM đã có hiệu lực pháp luật.

Văn bản kiến nghị của Đoàn ĐBQH cũng cho rằng, việc toà án cấp sơ thẩm buộc bị đơn trả lãi suất từ ngày Quyết định 2464 có hiệu lực trong khi nguyên đơn không có yêu cầu là không phù hợp về quyền quyết định và tự định đoạt của đương sự được quy định tại khoản 1 Điều 5 BLDS. 5 bản án sơ thẩm và phúc thẩm đều căn cứ Điều 246, 256 BLDS để chấp thuận yêu cầu khởi kiện của bà Trinh. Trong khi đó, theo Điều 246 (xác lập quyền sở hữu theo bản án, quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền), 256 (Quyền đòi lại tài sản) BLDS, bà Trinh chỉ được xác lập và đòi lại tài sản theo Quyết định 2464, tức phải theo bảng giá đất tại Quyết định số 202. TAND tỉnh áp dụng bảng giá đất có hiệu lực thời điểm xét xử là không đúng quy định của Điều 246 BLDS (xác lập quyền sở hữu theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, tức phải theo Quyết định 2464).

Như vậy, đến thời điểm này, vụ tranh chấp đất đai kèm theo việc bồi thường thành quả lao động hơn 30 năm này vẫn chưa kết thúc. Hiện nay, hồ sơ vụ việc này đang được Toà án và VKSND cấp cao tại TP.HCM xem xét theo thủ tục giám đốc thẩm. Hy vọng các cơ quan có trách nhiệm sớm đưa ra một phán quyết phù hợp với quy định của pháp luật, nhằm bảo vệ quyền lợi cho các đương sự liên quan trong vụ án.

Đức Tiến