Bệnh gout ( goutte trong tiếng Pháp) thuộc nhóm bệnh lắng tụ các tế bào tinh thể, cụ thể là lắn tụ tinh thể monosodium urat trong các khớp do tình trạng axit uric tăng cao trong máy… gây ra các đợt viêm khớp ngoại biên của chân tay, đặc biệt hay xảy ra ở ngón chân cái. Tình trạng viêm này là do các con bạch cầu - được ví như các lính chiến đấu trong cơ thể - gây ra khi đi dọn dẹp các tinh thể urat.

Còn gout cấp có thể kéo dài vài ngày hoặc vài tuần và có thể tự giảm, nhưng nếu không điều trị thì sẽ xuất hiện thường hơn, gây ra biến dạng hủy khớp gây tàn phế. Tăng axit uric trong máu là do thận không thải được hoặc do cơ thể tạo ra quá nhiều ( do ăn uống , dó bệnh lý như ung thư máu dạng lympo, thiếu máu tán huyết, vảy nến …) hoặc do bất thường trong chu trình tạo ra axit này.

Phương pháp chẩn đoán gout

Lâm sàng của cơn gout cấp khá đặc trưng nên thường có thể chẩn đoán được chỉ qua hỏi bệnh sử và thăm khám bệnh nhân, điển hình là viêm của khớp đốt bàn – ngón chân cái đi kèm nồng độ axit uric trong máu cao. Chẩn đoán lâm sàng có độ chính xác hợp lý nhưng không đủ để quyết định, trừ phi có các tinh thể axit uric chứng minh được. Axit uric trong máu cao tuy có giá trị trong chẩn đoán nhưng lại không có tính chuyên biệt.

Thử nồng độ axit uric trong máu thường cao > 7mg/dL. Dù không phái tất cả những người có axit uric trong máu đều bị con gout nhưng nếu nồng độ axit uric trong máu cao và kéo dài càng lâu thì càng có nhiều khả năng bị gout. Có bệnh nhân có kết quả thử axit uric bình thường ( vì có thể đã uống thuốc trước đó) nhưng gối vẫn bị sưng và khi nội soi gối thấy các tinh thể axit uric lắng tụ bên trong khớp, gây viêm màng bao khớp gối.

Cách tốt nhất để khẳng định chẩn đoán gout là chọc hút dịch trong khớp bị gout, đem soi dưới kính hiển vị để thấy các tinh thể monosodium urat hình kim hay tophi. Tuy vậy, trong thực tế, phương pháp này chỉ được thực hiện thật sự khi cần thiết.

Ngoài ra : Nhuộm gram và cấy dịch khớp vì thường có sự kết hợp giữa gout với nhiễm khuẩn. Chụp X – quang khớp cho thấy hình ảnh tổn thương xơ hóa xương dưới sụn hoặc có thể thấy các tophi ở các giai đoạn muộn. Thử glucose và lipids trong máu, vì gout thường két hợp với tăng đường huyết và tăng mỡ máu.

Diến biến của bệnh

Bệnh thường mở đầu bằng các con gout cấp. Con gout cấp được định nghĩa là viêm khớp với sự lắng tụ các tinh thể urat trong các khớp , dẫn đến tình trạng viêm cấp và cuối cùng là sự hư hại các mô làm phá hủy khớp gây tàn phế. Con gout cấp có thể bị đẩy lùi bằng các thuốc và chế độ ăn kiêng.

Tuy nhiên, đây là loại bệnh không thể chữa dứt, bệnh nhân phải ăn kiêng và theo dõi bệnh suốt đời, Nếu không điều trị hoặc để con gout xảy ra nhiều lần , sẽ gây ra hủy khớp daaxn đến tàn phế, phải phẫu thuật tái tạo khớp.

Những bệnh nhân bị các con gout cấp liên tiếp hay dai dẳng, nhiều năm sau sẽ chuyển sang gout mãn tính kèm các tophi. Tophi thường được coi là biến chứng muộn của gout. Đó là những cục thấy ở dưới da tại các khớp, các túi hoạt dịch, sụn, xương ở nhiều nơi trong cơ thể, hình thành do sự lắng tụ các tinh thể urat. Tophi có thể vỡ ra ngoài da , có máu trắng hay vàng nhạt – trắng.

Các biến chứng

Khoảng 20% bệnh nhân gout bị sỏi thận do sự lắng tụ của chính các tinh thể urat ( vốn là thành phần của bệnh gout) cũng như cấc tinh thể canxi lắng tụ gây ra sỏi. Sỏi có thể làm tắc nghẽn đường tiết niệu, dẫn đến nhiễm trùng tiểu và có thể gây suy chức năng thận, nhiễm trùng tiểu … ảnh hưởng đến tính mạng.

Điều trị dự phòng

Đẩy lui các con gout cấp, ngăn ngừa các con gout xảy ra bằng các loại thuốc như : colchicine (có tác dụng giảm đau và kháng viêm, dùng để điều trị và dự phòng các con gout cấp) , allporuiod (ức chế sự hình thành axit uric), các thuốc kháng viêm không steroid, các thuốc giảm đau khác.

Chế độ ăn kiêng các loại thực phẩm có quá nhiều purine, như: thịt, các tạng động vật, một số hải sản, bột yến mạch, đậu nành …; có thể uống chút rượu (ít nhất có 3 ngày nhịn rượu hoàn toàn mỗi tuần), tránh uống bia đen nặng; uống nhiều nước và kiềm hóa nước tiểu bằng natri bicabonat; bỏ thuốc lá; tập thể dục; giảm cân.

Thẽo dõi nồng đồ axit uric định kỳ.Tuy nhiên, không kiêng cữ thái quá vì có thể dùng thuốc để tăng tốc độ thải trừ axit uric.

Điều trị phẫu thuật nội soi khớp có vai trò làm sạch khớp, cắt bớt bao hoạt dịch của khớp khi bị viêm nhiều lần gây dày, hạn chế vận động của khớp.Khi khớp bị hư hoàn toàn, có thể thay khớp bằng khớp nhân tạo.