Cái chết của Eugene Terreblanche – lãnh đạo Phong trào người da trắng ưu việt ở châu Phi Afrikaner Weerstandsbeweging (AWB) đã đẩy Nam Phi rơi vào tình trạng căng thẳng chủng tộc ngay vào thời điểm chỉ còn chưa đầy 10 tuần là đến ngày nước này đăng cai Giải bóng đá Thế giới 2010. Phiên toà xét xử một thiếu niên 15 tuổi và một nông dân 28 tuổi người da đen phạm tội sát hại Terreblanche diễn ra tại một toà án ở thị trấn Ventersdorp, phía tây thủ đô Pretoria hôm 6.4 đã trở thành “điểm nóng” khiến chính phủ của Tổng thống Nam Phi Jacob Zuma “đau đầu”.

Vụ việc càng trở nên phức tạp hơn khi một người phụ nữ da trắng đã xịt nước uống tăng lực vào những người da đen tụ tập trước cổng toà án hát quốc ca Nam Phi bằng tiếng Zulu, trong khi những người da trắng hát quốc ca cũ của chế độ phân biệt chủng tộc Apartheid bằng tiếng Hà Lan (dùng ở Nam Phi)

Cảnh sát đã phải sử dụng dây thép gai để tách hơn 2.000 người da trắng và da đen tụ tập trước cửa toà án. Phe da trắng hô hào những khẩu hiệu ủng hộ gia đình bị hại Terreblanche; Phe da đen ủng hộ 2 bị cáo người da đen. Terreblanche bị đánh bằng dùi cui cho đến chết vì đã quỵt tiền công 2 người da đen làm thuê suốt nhiều tháng liền.  

Trước đó, phong trào AWB tuyên bố sẽ báo thù cho cái chết của Terreblanche. Tuy nhiên, trái với những phát biểu đầy kích động cách đây vài hôm, Pieter Steyn đã xin lỗi việc người phụ nữ da trắng xịt nước vào những người da đen và khẳng định AWB đã từ bỏ bạo lực, “những lời đe doạ trước đó chỉ la do nóng nãy, AWB kêu gọi mọi người phải bình tĩnh”.

Phong trào AWB tố cáo lãnh đạo Liên hiệp Thanh niên thuộc Đại hội Dân tộc Phi Julius Malema phải chịu trách nhiệm cho cái chết của Terreblanche vì duy trì việc biểu diễn những ca khúc chống phân biệt chủng tộc Apartheid, trong đó có những lời hát kêu gọi người da đen làm thuê đứng lên giết những tay địa chủ người da trắng. Ông Malema đã phản đối cáo buộc này và cho rằng những bài hát đó là “di sản” của những năm tháng Đại hội Dân tộc Phi đứng lên đấu tranh chống chủ nghĩa Apartheid và lời của bài hát chỉ đề cập đến những địa chủ da trắng đi theo chủ nghĩa phân biệt chủng tộc.

AWB được thành lập vào năm 1973 với mục tiêu xây dựng nhà nước do người da trắng đứng đầu ở Nam Phi. Từ đó cho đến nay, phong trào này đã thực hiện nhiều chiến dịch chống đối, trong đó có loạt vụ đánh bom trước thềm bầu cử Tổng thống năm 1994. Trong khi đó Eugene Terreblanche từng lãnh án 6 năm tù vì tội âm mưu sát hại cựu nhân viên an ninh người da đen Paul Motshabi vào tháng 3.1996.

K. DUY

(Theo AP/Reuters)