HTML clipboard
(BTN)-
Theo một cán bộ thuộc Chi cục Phát triển nông thôn Tây Ninh, nghề mộc gia dụng
được hình thành và phát triển khoảng trước năm 1960. Những thợ mộc cao tuổi kể
rằng nghề này theo chân cư dân từ Bình Dương và Đồng Nai du nhập vào Tây Ninh từ
hơn nửa thế kỷ trước và kết hợp với nghề mộc bản địa tạo thành bản sắc của nghề
này như hiện nay. Định hướng về sự phát triển nghề mộc gia dụng ở Tây Ninh,
ngành Nông nghiệp đặc biệt chú trọng đến huyện Hoà Thành. “Đây không chỉ là một
nghề mang lại lợi nhuận khá, góp phần giải quyết lao động và chuyển dịch cơ cấu
kinh tế mà còn là một nghề mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc”.
Nghề không phụ người
“Theo kết quả điều tra gần
đây, toàn tỉnh hiện có hơn 280 hộ với khoảng 750 lao động tham gia sản xuất đồ
mộc gia dụng. Nghề này phân bố gần khắp các huyện trong tỉnh nhưng tập trung
nhất vẫn là huyện Hoà Thành, kế đến là huyện Trảng Bàng. Sản phẩm gỗ gia dụng
khá đa dạng, gồm giường, tủ, bàn ghế, tủ thờ…”- một cán bộ Chi cục Phát triển
nông thôn cho biết.
|
Sản phẩm gỗ cao cấp
được trưng bày tại một hội chợ thương mại, tiêu dùng ở Thị xã |
So với các huyện, thị trong
tỉnh, nghề mộc huyện Hoà Thành từ lâu đã có tên tuổi, được nhiều người biết đến.
Ấp Hiệp An (xã Hiệp Tân) trước đây có đến 50% số hộ làm nghề mộc. Nhiều năm qua,
“phố đồ gỗ” ở xã Hiệp Tân là trung tâm thương mại về các sản phẩm gỗ gia dụng
lớn nhất Tây Ninh. “Do đó, định hướng phát triển nghề mộc gia dụng ở Hoà Thành
là khuyến khích các hộ làm nghề mộc gia dụng có điều kiện (tay nghề, tiền vốn và
mặt bằng) vừa sản xuất vừa kinh doanh sản phẩm”- cán bộ Chi cục Phát triển nông
thôn cho biết.
Anh Trần Thành Phương (38
tuổi, ngụ ấp Hiệp Hoà, xã Hiệp Tân, huyện Hoà Thành)– một thợ mộc được truyền
nghề từ ông cha cho biết, so với khoảng 15 năm trước, nghề mộc bây giờ đỡ vất
vả, nhọc nhằn hơn nhờ sự “hỗ trợ” đáng kể của “đồ nghề” hiện đại như: máy cưa,
máy tiện, máy bào, máy khoan… Hầu hết các công đoạn cưa, xẻ, tiện, bào, khoan,
đánh bóng… đều sử dụng máy chuyên dùng, chỉ một số công đoạn còn lại người thợ
phải làm thủ công. Theo anh Phương, hiện người làm nghề mộc gia dụng có thể
“sống được” nếu có tay nghề khá, có sự sáng tạo trong việc thiết kế mẫu mã sản
phẩm và có uy tín. Anh Phương kể nhà anh đã 3 đời làm nghề thợ mộc và hiện gia
đình anh có 3 anh em đều giữ nghề truyền thống. “Tôi tin là mình không phụ nghề
thì nghề sẽ không phụ mình đâu. Đó là lý do mà tôi đã đeo đuổi nghề này hai mươi
năm qua”, anh Phương bộc bạch.
Tuy nhiên, do nguồn nguyên
liệu tại chỗ cũng như trong nước không còn nên hầu như toàn bộ gỗ nguyên liệu
dùng cho sản xuất đồ mộc cao cấp hiện nay chủ yếu nhập khẩu từ Campuchia, Lào,
Malaysia… Các loại gỗ nhập khẩu hầu hết có chất lượng cao như cẩm lai, căm xe
hoặc gõ đỏ nhưng giá khá đắt nên chỉ có một bộ phận người khá giả mới có điều
kiện “xài hàng cao cấp”. Còn lại, giới bình dân chủ yếu sử dụng các vật dụng sản
xuất từ gỗ tạp rẻ tiền có nguồn gốc tại địa phương như gỗ tràm vàng, keo tai
tượng, mít… Tuy được làm từ gỗ rẻ tiền nhưng nhờ sử dụng hoá chất chống mọt, hoá
chất “làm đẹp” và nhờ sự chăm chút của người thợ mộc nên các sản phẩm vẫn đẹp,
bền. Gần đây, sản phẩm mộc gia dụng làm từ gỗ cao su cũng được tiêu thụ mạnh.
Chưa chuyên nghiệp
Điều đáng chú ý là lao động
trong nghề mộc gia dụng tại địa phương hiện không còn nhiều. Theo khảo sát của
ngành Nông nghiệp, thợ mộc được tuyển dụng theo 2 dạng: Dạng thứ nhất- chủ cơ sở
mộc tuyển lao động lành nghề từ các địa phương khác mà chủ yếu là từ các tỉnh
Nam Định, Hải Phòng, Hà Tây, Bình Dương, Đồng Nai… Việc tuyển thợ mộc theo dạng
này có chi phí khá cao nhưng không tốn thời gian đào tạo nghề. Dạng thứ hai-
tuyển lao động giản đơn tại chỗ và truyền nghề tại cơ sở. Ưu thế của hình thức
tuyển dụng này là chi phí thấp, song hạn chế là thời gian truyền nghề phải mất 2
– 3 năm. Thế nhưng, khi thành nghề, đa số người lao động chỉ làm cho cơ sở đã
đào tạo họ một thời gian ngắn rồi thôi việc vì nhiều nguyên nhân, trong đó có
nguyên nhân “lương thấp”.
Sản phẩm đồ gỗ sản xuất ở
Tây Ninh chủ yếu tiêu thụ tại thị trường trong tỉnh. Các chuyên gia về ngành
nghề nông thôn của tỉnh cho rằng thị trường tiêu thụ đồ gỗ của tỉnh Tây Ninh
hiện có tiềm năng lớn để mở rộng. Tuy nhiên, về lâu dài, nếu không có giải pháp
gia tăng chất lượng, đa dạng hoá sản phẩm, chủ động tìm kiếm - mở rộng thị
trường thì nghề mộc sẽ rất khó phát triển, bởi nghề này luôn chịu sự cạnh tranh
quyết liệt của các doanh nghiệp, công ty sản xuất gỗ lớn.
Một hạn chế của nghề mộc gia
dụng Tây Ninh là dù tồn tại và phát triển hàng chục năm qua nhưng các hộ sản
xuất đồ gỗ hầu hết đều làm ăn riêng lẻ, chưa thành lập hợp tác xã, chưa có hội
hoặc hiệp hội nghề. “Đây là một tồn tại lớn trong thực trạng phát triển nghề làm
đồ gỗ gia dụng ở Tây Ninh, bởi khi tham gia hợp tác xã hoặc hiệp hội nghề mộc
thì quyền lợi của cả người sản xuất và người tiêu dùng mới được bảo đảm”- một
cán bộ thuộc Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn nhận định.
Phải “nâng tầm”
Để nghề mộc gia dụng phát
triển, người làm nghề có cuộc sống ổn định, khá giả, ngành nông nghiệp đề ra một
số định hướng chung. Cụ thể, để chiếm lĩnh thị trường nội tỉnh, từng bước vươn
ra thị trường ngoài tỉnh và xuất khẩu, người sản xuất đồ gỗ gia dụng cần đặc
biệt chú trọng khâu tiếp thị, tìm kiếm, phát hiện và chiếm lĩnh thị trường. Các
sản phẩm phải không ngừng được sáng tạo mẫu mã mới. Trong xu thế phát triển du
lịch hiện nay, người làm nghề mộc gia dụng cần chú ý lựa chọn sản xuất những sản
phẩm mỹ nghệ có kích thước nhỏ, gọn, mang tính lưu niệm làm tặng phẩm với giá cả
vừa phải để cung ứng cho cửa hàng tại các điểm du lịch.
Về nguồn lao động, các
chuyên gia cho rằng hiện lao động có tay nghề cao trong sản xuất đồ mộc ở tỉnh
Tây Ninh thường không ổn định bởi phần lớn là những lao động đến từ các tỉnh
phía Bắc và thành phố Hồ Chí Minh. Do vậy, để ổn định nguồn lao động có tay nghề
cao, người làm nghề mộc gia dụng cần tăng cường khâu đào tạo nghề, tạo điều kiện
để thu hút được lao động lành nghề.
Bên cạnh đó, Nhà nước cũng
cần có những chính sách hỗ trợ phù hợp. Theo Sở NN&PTNT, cần sửa đổi một số
chính sách còn bất cập hiện nay. Trong đó có chính sách về thuế, chính sách về
nhập khẩu gỗ phục vụ sản xuất. Đồng thời, hiện tại có nhiều tổ chức và cá nhân
tham gia sản xuất nhưng không đăng ký kinh doanh, tạo ra một môi trường cạnh
tranh không công bằng nên cần được quản lý chặt chẽ hơn nhằm tạo ra môi trường
cạnh tranh lành mạnh.
Ngành NN&PTNT cho rằng, để
bảo vệ quyền lợi của những cơ sở sản xuất, kinh doanh đồ gỗ, trước hết cần thành
lập các hợp tác xã có vai trò xây dựng và điều hành kế hoạch sản xuất, tìm kiếm
thị trường, tiếp thị, quảng bá sản phẩm và làm các dịch vụ đầu vào, đầu ra khác.
Sau đó, tỉnh từng bước thành lập hội hoặc hiệp hội sản xuất đồ gỗ Tây Ninh.
“Trước mắt, cần từng bước tiến hành đăng ký nhãn hiệu sản phẩm độc quyền để hạn
chế dần tình trạng cạnh tranh không lành mạnh do sản xuất không đăng ký kinh
doanh, sản xuất sản phẩm kém chất lượng…”- một cán bộ ngành Nông nghiệp nói.
BẢO TÂM