Theo báo cáo của Sở Kế hoạch và Đầu tư, bên cạnh các đơn vị có tỷ lệ giải ngân khá tốt, cao hơn mức bình quân của tỉnh, vẫn còn 8 đơn vị, địa phương có tỷ lệ giải ngân rất thấp, đến hết quý II tỷ lệ đạt dưới 15%, có 8 đơn vị và 53/182 dự án do các đơn vị, địa phương làm chủ đầu tư đến nay vẫn chưa thực hiện giải ngân. Ngoài ra, theo đánh giá chung của Bộ Tài chính tại Báo cáo số 4391/BTC-ĐT ngày 26.4.2024 về công tác giải ngân vốn đầu tư công trong 4 tháng đầu năm của cả nước, Tây Ninh thuộc nhóm các địa phương giải ngân thấp so với cả nước.

Việc tỷ lệ giải ngân thấp có nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan. Về khách quan, công tác đền bù giải phóng mặt bằng mặc dù đã được quan tâm chỉ đạo thực hiện và triển khai tích cực, song, một số dự án vẫn còn chậm, ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân chung của tỉnh; các văn bản pháp luật về công tác đấu thầu có nhiều thay đổi từ cuối năm 2023 nhưng đến năm 2024 mới có thông tư hướng dẫn thực hiện nên còn nhiều bất cập, ảnh hưởng đến quá trình lựa chọn nhà thầu; việc khan hiếm cục bộ một số loại vật liệu xây dựng (đất đắp, sỏi, đá 4x6, đá 0x4 ...) ảnh hưởng đến tiến độ triển khai dự án.

Trải đá 4x6 tại một dự án thi công công trình giao thông đường bộ.

Về chủ quan, lãnh đạo, chủ đầu tư một số dự án chưa thật sự quyết liệt trong chỉ đạo triển khai dự án; một số chủ đầu tư thiếu quyết tâm, thiếu tính chủ động trong công tác phối hợp thực hiện nhiệm vụ, chưa kịp thời báo cáo cấp có thẩm quyền các vấn đề vướng mắc phát sinh, còn nguyên tắc, cứng nhắc trong việc hiểu và áp dụng pháp luật làm ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân chung của tỉnh.

 Một số sở, ban, ngành, địa phương lập kế hoạch vốn chưa sát thực tế và khả năng giải ngân; công tác chuẩn bị đầu tư chưa tốt, chậm (một số dự án mới đã được phê duyệt chủ trương đầu tư từ lâu nhưng vẫn chưa hoàn thành các thủ tục đầu tư, thủ tục đấu thầu, lựa chọn nhà thầu).

Công tác kiểm tra đôn đốc của các ngành chức năng đối với chủ đầu tư và của chủ đầu tư đối với các nhà thầu, đơn vị tư vấn chưa kịp thời, chưa thường xuyên; chưa có giải pháp và kiên quyết xử lý các nhà thầu chậm tiến độ; công tác cập nhật tình hình giải ngân trên Hệ thống đầu tư công của tỉnh chưa được quan tâm kịp thời, gây khó khăn trong công tác theo dõi, chỉ đạo điều hành của lãnh đạo tỉnh.

Để thực hiện hoàn thành kế hoạch xây dựng cơ bản năm 2024, Chủ tịch UBND tỉnh yêu cầu thủ trưởng các sở, ban, ngành, chủ tịch UBND các huyện, thị xã, thành phố, các chủ đầu tư xác định rõ nguyên nhân chủ quan việc chậm tiến độ, giải ngân chưa cao để có giải pháp chấn chỉnh, khắc phục; xây dựng sơ đồ Gantt tiến độ triển khai giải ngân từng dự án theo từng cấp độ thực hiện nhiệm vụ (công tác chuẩn bị đầu tư, đấu thầu, giải ngân vốn...) làm cơ sở theo dõi, đôn đốc, đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ.

Người đứng đầu cơ quan, đơn vị, chủ tịch UBND các huyện, thị xã, thành phố chịu trách nhiệm chỉ đạo với quyết tâm và trách nhiệm cao nhất đối với các dự án do mình làm chủ đầu tư; thực hiện tốt công tác chuẩn bị đầu tư đối với các dự án mới, bảo đảm chặt chẽ, kịp thời; hoàn thành nhanh các thủ tục đấu thầu lựa chọn nhà thầu; giải quyết tạm ứng sau trúng thầu, thanh toán kịp thời, đầy đủ theo khối lượng thi công của dự án theo quy định; tuyệt đối không để chậm trễ, không để nhũng nhiễu, tiêu cực.

Quyết toán, tất toán đối với các dự án, công trình đã hoàn thành; thực hiện các thủ tục thanh toán vốn đầu tư đầy đủ, kịp thời kể từ ngày có khối lượng được nghiệm thu theo quy định, không để dồn vào cuối năm; kịp thời phát hiện, tháo gỡ ngay các tồn tại, vướng mắc theo thẩm quyền; báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét khi vượt quá thẩm quyền.

Nâng cao trách nhiệm trong công tác phối hợp giữa các ngành, địa phương để tháo gỡ khó khăn, giải quyết các thủ tục đầu tư theo phương châm “chủ động, trách nhiệm, kịp thời, không đùn đẩy, khó, vướng thì phải tìm giải pháp tháo gỡ”; tăng cường kiểm tra, đôn đốc các chủ đầu tư và các nhà thầu…

Chủ tịch UBND tỉnh nhấn mạnh, đến 30.6, chủ đầu tư nào chưa triển khai dự án, chưa giải ngân hoặc giải ngân thấp hơn mức bình quân của cả tỉnh do nguyên nhân chủ quan, giao Sở KH&ĐT tham mưu UBND tỉnh xem xét, điều chuyển vốn từ các dự án không có khả năng giải ngân hết số vốn được giao sang các dự án có nhu cầu bổ sung vốn để đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án.

Căn cứ kết quả tỷ lệ giải ngân vốn, cuối năm, UBND tỉnh sẽ biểu dương đối với các chủ đầu tư có tỷ lệ giải ngân đạt và vượt chỉ tiêu theo quy định; đồng thời phê bình các chủ đầu tư có tỷ lệ giải ngân không đạt do nguyên nhân chủ quan và đưa nội dung này vào tiêu chí đánh giá xếp loại đối với các tổ chức, cá nhân có liên quan.

Tấn Hưng