Hiện tỉnh Tây Ninh đang đầu tư hàng tỷ đồng để thuê nhà thầu xử lý lục bình trên sông Vàm Cỏ Đông. Trong khi đó, một người dân đã bỏ tiền túi ra để thuê người xử lý lục bình. Hiện nay người dân này mỗi ngày xử lý được khoảng 500m3 lục bình. Đó là ông Hà Thanh Hải, chủ trang trại trồng dừa ở ấp Voi, xã An Thạnh, huyện Bến Cầu.

Chúng tôi đến thăm trang trại trồng dừa dứa của ông Hải, vườn dừa xanh tốt nằm giữa cánh đồng lúa rộng lớn đang vào mùa thu hoạch. Gốc dừa được phủ lục bình đang trong thời kỳ phân huỷ. Bao bọc phía ngoài vườn dừa là một dòng kênh đầy lục bình. Dưới kênh, một chiếc máy đang xúc lục bình đưa lên hai chiếc xe cải tiến chở đến điểm ủ làm phân.

Vận chuyển lục bình về địa điểm ủ phân

Ông Hải (SN 1955 là một cựu chiến binh, đảng viên hiện đang sinh hoạt tại chi bộ ấp Voi, thuộc Đảng bộ xã An Thạnh) cho biết, đầu năm 2007, ông về ấp Voi, xã An Thạnh lập trang trại trồng dừa. Cách đây 3 năm, khi thấy lục bình phát triển tràn ngập khắp nơi, trong đó có dòng kênh cặp vườn dừa của ông. Ông Hải nghĩ cách “biến cái bất lợi thành cái có lợi”, biến lục bình thành phân bón cho vườn dừa của mình. Mỗi năm lục bình chỉ tràn về và phát triển mạnh vào vài tháng trong mùa nắng (cũng là thời điểm sản xuất và thu hoạch vụ Đông Xuân). Phải làm cách nào đó để lấy được lục bình một cách nhanh, nhiều và rẻ. Từ đó ông Hải nghĩ ra cách biến chiếc xe xúc đất thành máy xúc (cũng có thể gọi là gắp) lục bình. Đồng thời ông trang bị 2 xe cải tiến để vận chuyển lục bình. Trong 3 năm qua, cứ vào những tháng đầu năm dương lịch (từ  tháng 1 đến tháng 4), lúc mà lục bình phát triển mạnh nhất, ông Hải xúc lục bình để ủ làm phân. Hiện nay mỗi ngày, 3 chiếc máy cùng với 3 người làm công cho ông Hải xúc và vận chuyển được khoảng 500m3 lục bình từ dòng kênh đến điểm ủ lục bình. Lục bình được ủ khoảng 3 tuần thì rục xuống và đem bón cây trồng. Sau khi bón phân lục bình vào gốc cây, ông Hải cho rắc nấm sinh học lên lục bình, để lục bình mau phân huỷ và cây trồng hấp thu nhanh. Ông Hải còn mua ốc bươu vàng để ủ phân. Ông mua ốc bươu vàng tại trang trại của ông với giá 1.000 đồng/kg, mỗi ngày ông mua được vài trăm kg. Ốc bươu vàng được đập bể nát rồi ủ phân (giống như ủ phân cá). Từ khi dùng lục bình và ốc bươu vàng làm phân bón đến nay, ông Hải hạn chế việc bón phân đạm vô cơ. So với trước đây, chi phí phân bón cho vườn dừa của ông rẻ hơn mà cây trồng phát triển tốt tươi.

Chắc ai cũng biết lục bình và ốc bươu vàng là hai “vấn nạn” của nhà nông. Những năm qua lục bình trên địa bàn tỉnh ta phát triển rất mạnh, nhất là vào mùa nắng. Vào mùa thu hoạch lúa vụ Đông Xuân, nông dân các vùng sông nước thuộc hệ thống sông Vàm Cỏ Đông gặp rất nhiều khó khăn trong việc lưu thông đường thuỷ, nhất là việc vận chuyển lúa từ ruộng về nhà do lục bình lấp kín dòng rạch. Còn ốc bươu vàng khắp đồng ruộng đâu đâu cũng có. Nhiều nông dân cũng lo và tốn nhiều tiền thuốc để tiêu diệt, nhưng rồi ốc bươu vẫn tiếp tục phá lúa. Trước nay chỉ nghe nói người ta bắt, hoặc mua ốc bươu vàng cho vịt ăn, chưa nghe nói mua ốc bươu vàng làm phân bón như trường hợp ông Hải nêu ở trên.

Bên cạnh những mặt bất lợi, lục bình và ốc bươu vàng cũng có  mặt lợi ích. Nhưng không phải nông dân nào cũng biết và cũng có điều kiện “biến cái bất lợi thành cái có lợi” như ông Hải. Thiết nghĩ các ngành chức năng cần có biện pháp tuyên truyền, vận động, hướng dẫn và tạo điều kiện thuận lợi cho nhiều nông dân dùng lục bình, ốc bươu vàng làm phân bón cho cây trồng, nhất là nông dân ở các vùng sông nước, nơi gần gũi với hệ thống kênh rạch, phụ lưu sông Vàm Cỏ Đông. Từ đó nông dân sẽ góp phần đáng kể trong việc xử lý lục bình và ốc bươu vàng một cách nhanh, nhiều và rẻ nhất.

D.H