Quang cảnh phiên họp thứ nhất của Tiểu ban Nhân dự Đại hội XIV của Đảng. (Ảnh: TTXVN)

Vấn đề nhận được sự quan tâm sâu sắc, chính đáng của toàn Đảng, toàn dân

Như chúng ta đã biết, nội dung quan trọng nhất của mỗi kỳ Đại hội Đảng là việc thảo luận, quyết định đường lối, nhiệm vụ chính trị của Đảng, gọi tắt là thông qua các văn kiện và bầu ra các cơ quan lãnh đạo của Đảng, gọi tắt là công tác nhân sự. 

Hai nội dung này liên quan chặt chẽ với nhau, đều phải chuẩn bị thật tốt, đặc biệt việc chuẩn bị nhân sự Đại hội có vị trí, ý nghĩa cực kỳ quan trọng, là nhân tố bảo đảm cho thành công của Đại hội và triển khai thực hiện thắng lợi các nghị quyết của Đại hội.

Hai nội dung quan trọng này đã được Đảng ta khởi động cho Đại hội XIV của Đảng. Cụ thể, ngày 23/2, tại Hà Nội, dưới sự chủ trì của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Tiểu ban Văn kiện Đại hội XIV của Đảng đã tiến hành phiên họp thứ nhất và ngày 13/3, tại Hà Nội, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Trưởng Tiểu ban Nhân sự Đại hội XIV của Đảng đã chủ trì Phiên họp đầu tiên của Tiểu ban và có bài phát biểu rất quan trọng với nhan đề: “Một số vấn đề cần được đặc biệt quan tâm trong công tác chuẩn bị nhân sự Đại hội XIV của Đảng”.

Ngay sau khi bài phát biểu được các cơ quan báo chí đồng loạt đăng tải, đông đảo cán bộ, đảng viên và nhân dân đồng tình cho rằng, nội dung phát biểu của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng rất khách quan, có tính định hướng ảnh hưởng nhất định đến việc chuẩn bị nhân sự cho Đại hội XIV của Đảng. Nhiều người đánh giá, công tác nhân sự Đại hội là vô cùng quan trọng, nhưng cũng phức tạp, khó khăn, đòi hỏi Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, cả hệ thống chính trị phải có cách làm thật sự công tâm, khách quan, khoa học, đặt lợi ích của quốc gia - dân tộc, của Đảng, của nhân dân lên trên hết, trước hết.

Mở đầu bài phát biểu, Tổng Bí thư nêu rõ, trong bất cứ giai đoạn cách mạng nào, ở bất kỳ lĩnh vực, địa phương nào, cán bộ bao giờ cũng đóng vai trò quyết định; công tác cán bộ không chỉ là khâu then chốt trong công tác xây dựng Đảng mà còn là mắt xích trọng yếu trong toàn bộ hoạt động của Đảng, nhân tố quyết định sự thành bại của cách mạng. Không phải ngẫu nhiên mà Bác Hồ bắt đầu chuẩn bị thành lập Đảng bằng việc đào tạo và huấn luyện cán bộ.

Tổng Bí thư nhấn mạnh, sau gần 40 năm tiến hành công cuộc đổi mới và sau hơn 25 năm thực hiện Nghị quyết Trung ương 3 khoá VIII về chiến lược cán bộ, đội ngũ cán bộ các cấp ở nước ta đã có bước trưởng thành, phát triển nhiều mặt, chất lượng ngày càng được nâng cao, từng bước đáp ứng yêu cầu của thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước và hội nhập quốc tế; cơ cấu, độ tuổi, giới tính, dân tộc, ngành nghề, lĩnh vực công tác có sự cân đối, hợp lý hơn; nguồn quy hoạch cán bộ ngày càng đáp ứng yêu cầu, cơ bản bảo đảm sự chuyển tiếp và kế tục giữa các thế hệ...

“Sự trưởng thành, lớn mạnh và phát triển của đội ngũ cán bộ trong mấy chục năm qua là nhân tố hàng đầu quyết định làm nên những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử của công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín như ngày nay” - Tổng Bí thư khẳng định.

Song, Tổng Bí thư cũng thừa nhận, những khuyết điểm, yếu kém của một bộ phận cán bộ và những hạn chế, bất cập trong công tác cán bộ cũng là một nguyên nhân quan trọng làm cho đất nước phát triển chưa tương xứng với tiềm năng, thế mạnh và mong muốn của chúng ta, làm suy giảm niềm tin của nhân dân đối với Đảng và Nhà nước. Tình hình đội ngũ cán bộ hiện nay, nhất là cán bộ cấp chiến lược,… có ảnh hưởng nhất định đến việc chuẩn bị nhân sự cho Đại hội XIV của Đảng.

Cùng với đó, tình hình tư tưởng trong Đảng và tâm trạng trong nhân dân, bên cạnh mặt tích cực là cơ bản, cũng có những biểu hiện đáng lo ngại. Nhất là tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống; tệ quan liêu, tham nhũng, tiêu cực trong một bộ phận cán bộ, đảng viên, công chức mới chỉ bước đầu được ngăn chặn, đẩy lùi. Tình hình trên cho thấy nhiệm vụ của toàn Đảng sắp tới là rất nặng nề.

Từ thực tế trên, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng cho rằng, để giải quyết những vấn đề trọng đại của đất nước trong thời gian tới, Bộ Chính trị, Ban Chấp hành Trung ương phải chuẩn bị thật tốt để trình Đại hội thảo luận và quyết định nhân sự Trung ương khoá XIV, bảo đảm thành công của Đại hội và thắng lợi trong quá trình thực hiện Nghị quyết Đại hội.

“Đây là công việc vô cùng quan trọng. Đây cũng là vấn đề nhận được sự quan tâm sâu sắc, chính đáng của toàn Đảng, toàn dân” Tổng Bí thư nhấn mạnh và nêu rõ: “Gần như đi đến đâu, ở chỗ nào, cũng thấy cán bộ, đảng viên và nhân dân tỏ ra quan tâm theo dõi và có phần băn khoăn, lo lắng, đặt câu hỏi: Đảng ta sắp tới dự định lựa chọn, bố trí đội ngũ cán bộ lãnh đạo (Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, nhất là cán bộ chủ chốt) thế nào để đủ sức gánh vác nhiệm vụ cách mạng to lớn mà lịch sử giao phó?”

Kiên quyết không bỏ sót những người thật sự có đức, có tài, đủ tiêu chuẩn

Cũng theo Tổng Bí thư, để chuẩn bị nhân sự Đại hội XIV của Đảng, vấn đề quan trọng hàng đầu là phải xác định đúng yêu cầu xây dựng Ban Chấp hành Trung ương mà hạt nhân là Bộ Chính trị, Ban Bí thư, lãnh đạo chủ chốt của Đảng. Từ đó, Tổng Bí thư gợi mở các yêu cầu liên quan đến xây dựng Ban Chấp hành Trung ương khoá XIV.

Theo đó, Ban Chấp hành Trung ương khoá XIV phải là một tập thể thật sự đoàn kết, trong sạch, vững mạnh, thống nhất cao ý chí và hành động, có bản lĩnh chính trị vững vàng, có phẩm chất đạo đức trong sáng, kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; có tầm nhìn chiến lược; có trí tuệ, tư duy đổi mới, sáng tạo; tiêu biểu cho toàn Đảng về tính chiến đấu, tính kỷ luật; gắn bó mật thiết với nhân dân, quy tụ được sự đoàn kết, thống nhất trong toàn Đảng, toàn dân; đủ uy tín, năng lực lãnh đạo đất nước trong giai đoạn phát triển mới.

Trên cơ sở bảo đảm tiêu chuẩn, Ban Chấp hành Trung ương khoá XIV cần có số lượng và cơ cấu hợp lý để bảo đảm sự lãnh đạo toàn diện, tăng cường số lượng Uỷ viên Trung ương Đảng ở các vị trí, địa bàn, lĩnh vực công tác trọng yếu. Bảo đảm tính kế thừa, ổn định, đổi mới và phát triển liên tục.

Việc giới thiệu nhân sự, nói chung phải trên cơ sở quy hoạch; giữ vững nguyên tắc, quy chế, quy định, phát huy trách nhiệm, dân chủ, công khai, minh bạch, khách quan trong đánh giá, giới thiệu, lựa chọn nhân sự tham gia Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư và các chức danh lãnh đạo chủ chốt của Đảng, Nhà nước nhiệm kỳ tới.

Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương khoá XIV phải thật sự là những cán bộ tiêu biểu của Đảng về bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức và năng lực công tác.

“Nói tóm lại là phải vừa có Đức vừa có Tài, trong đó Đức là gốc” – Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh và lưu ý “kiên quyết không bỏ sót những người thật sự có đức, có tài, đủ tiêu chuẩn”. Điều này cũng kế thừa quan điểm của Bác Hồ về chữ đức và chữ tài, mỗi người cần phải có đủ cả hai yếu tố trên.

Không để lọt vào Trung ương người giàu bất thường, nói nhiều làm ít

Song song với đó, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng kiên quyết, không để lọt vào Ban Chấp hành Trung ương khoá XIV những người có một trong các khuyết điểm sau: Thứ nhất, bản lĩnh chính trị không vững vàng; không kiên định đường lối, quan điểm của Đảng; có biểu hiện cơ hội chính trị, tham vọng quyền lực, xu nịnh, chạy chọt, tham nhũng, quan liêu, cục bộ, vận động cho cá nhân, phe cánh, lợi ích nhóm; thiếu chính kiến, thấy đúng không bảo vệ, thấy sai không đấu tranh;

Thứ hai, vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ, mị dân, chuyên quyền, độc đoán; không công bằng, công minh trong đánh giá, sử dụng cán bộ, trù dập người thẳng thắn đấu tranh, phê bình;

Thứ ba, để nội bộ mất đoàn kết nghiêm trọng hoặc để xảy ra tham nhũng, thất thoát, vụ việc tiêu cực lớn ở địa phương, cơ quan, đơn vị;

Thứ tư, không chịu nghiên cứu học hỏi; bảo thủ, trì trệ, làm việc kém hiệu quả, nói nhiều làm ít, nói không đi đôi với làm; ý thức kỷ luật kém, không chấp hành sự điều động, phân công của tổ chức, uy tín giảm sút;

Thứ năm, kê khai tài sản không trung thực, có biểu hiện giàu nhanh, nhiều nhà, nhiều đất, nhiều tài sản khác mà không giải trình rõ được nguồn gốc; bản thân hoặc vợ, chồng, con có lối sống thiếu gương mẫu, lợi dụng chức quyền để thu lợi bất chính;

Thứ sáu, vi phạm quy định về lịch sử chính trị hoặc chính trị hiện nay.

Có thể nói những khuyết điểm Tổng Bí thư nêu ra nói trên thực ra không mới, đã được nhận diện từ nhiều năm nay, nhất là từ khi Đảng đẩy mạnh công cuộc phòng, chống tham nhũng, tiêu cực. Tuy nhiên, điều đáng nói là Tổng Bí thư đã cụ thể hóa việc nhận diện thế nào là không đủ tiêu chuẩn để được bầu vào Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIV. Và trước khi nêu rõ 6 khuyết điểm này, Tổng Bí thư đã nhấn mạnh quan điểm chung và nhất quán là: “Trên cơ sở bảo đảm tiêu chuẩn, Ban Chấp hành Trung ương cần có cơ cấu hợp lý để bảo đảm sự lãnh đạo toàn diện, tính kế thừa và phát triển; nhưng không nhất thiết lĩnh vực nào, ngành nào cũng phải có người tham gia Ban Chấp hành Trung ương nếu không đủ tiêu chuẩn; không vì cơ cấu mà hạ thấp tiêu chuẩn”. Quan điểm này có nghĩa là chỉ cần vi phạm một trong 6 khuyết điểm thì người đó được xem là “không đủ tiêu chuẩn”.

Nhiệm vụ đặc biệt quan trọng, "then chốt" của "then chốt”

Để chuẩn bị nhân sự Đại hội XIV của Đảng, Tổng Bí thư còn chỉ rõ vấn đề quan trọng hàng đầu là phải xác định đúng yêu cầu xây dựng Ban Chấp hành Trung ương mà hạt nhân là Bộ Chính trị, Ban Bí thư, lãnh đạo chủ chốt của Đảng. Ban Chấp hành Trung ương khóa XIV phải là một tập thể thật sự đoàn kết, trong sạch, vững mạnh, thống nhất cao ý chí và hành động. Việc giới thiệu nhân sự, nói chung phải trên cơ sở quy hoạch; giữ vững nguyên tắc, quy chế, quy định, phát huy trách nhiệm, dân chủ, công khai, minh bạch, khách quan trong đánh giá, giới thiệu, lựa chọn nhân sự tham gia Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư và các chức danh lãnh đạo chủ chốt của Đảng, Nhà nước nhiệm kỳ tới...

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng cũng cho rằng, cùng với việc xác định rõ và nắm vững yêu cầu, tiêu chuẩn Uỷ viên Ban Chấp hành Trung ương, phải tính toán, quy định rõ cơ cấu, số lượng Ban Chấp hành Trung ương, giải quyết tốt mối quan hệ giữa số lượng và chất lượng. Trong cơ cấu của Ban Chấp hành Trung ương khóa XIV, Tổng Bí thư nhấn mạnh, cần chú ý bảo đảm tỉ lệ hợp lý đối với cán bộ trẻ, cán bộ nữ, cán bộ người dân tộc thiểu số; một số nhà khoa học, văn nghệ sĩ, lãnh đạo một số tập đoàn, tổng công ty lớn của Nhà nước đủ tiêu chuẩn, điều kiện tham gia Ban Chấp hành Trung ương... 

Từ những phân tích, gợi mở trên, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đề nghị: “Các cơ quan, tổ chức có liên quan, mà trước hết là Bộ Chính trị, Ban Chấp hành Trung ương, phải dày công chuẩn bị, phải xác định đây là nhiệm vụ đặc biệt quan trọng, là nhiệm vụ "then chốt" của "then chốt”, có liên quan đến sự sống còn của Đảng, vận mệnh của chế độ, sự phát triển, vững mạnh của đất nước. Từng cơ quan, địa phương, từng cán bộ trực tiếp tham gia vào công tác chuẩn bị phải nhận thức đầy đủ, sâu sắc trách nhiệm của mình, toàn tâm, toàn ý lo cho công việc chung, phải đặt lợi ích của Đảng, của đất nước, của nhân dân lên trên hết, trước hết. Phải tiến hành tổng kết, rút kinh nghiệm, chỉ ra những ưu điểm, kết quả cũng như những khuyết điểm, hạn chế của các khoá trước, nhất là của khoá XIII, để có thêm cơ sở đề ra phương hướng, yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng đội ngũ cán bộ của khoá XIV này”.

Có thể nói, nói đến chuẩn bị nhân sự Đại hội XIV của Đảng là nói đến chuẩn bị nhân sự Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, nhân sự lãnh đạo chủ chốt của Đảng và Nhà nước. Ban Chấp hành Trung ương là cơ quan lãnh đạo cao nhất giữa hai kỳ Đại hội Đảng, là bộ tham mưu chiến đấu, hạt nhân lãnh đạo chính trị và là trung tâm đoàn kết, thống nhất cao của toàn Đảng, toàn dân tộc.

Đây là đội ngũ cán bộ cấp chiến lược, là tinh hoa của Đảng, đòi hỏi phải thật sự vững vàng, có đủ bản lĩnh, phẩm chất, trí tuệ và có uy tín cao để giải quyết những công việc ở tầm chiến lược, xử lý kịp thời, đúng đắn, có hiệu quả những tình huống phức tạp có quan hệ đến sự nghiệp xây dựng, phát triển và bảo vệ đất nước, sự sống còn của chế độ.

Thực tế cho thấy, trong bất cứ hoàn cảnh nào, nhất là vào những thời điểm quyết định hoặc có tính bước ngoặt lịch sử, vận nước đặt tất cả vào đội ngũ cán bộ cấp chiến lược. Chính vì vậy, theo Tổng Bí thư, cần phải khẳng định và thấm nhuần sâu sắc vị trí, ý nghĩa của công việc cực kỳ quan trọng này không chỉ đơn thuần đối với việc tổ chức một Đại hội Đảng mà đây là công việc có ý nghĩa chiến lược gắn liền với vận mệnh của Đảng, sự tồn vong của chế độ và sự phát triển của đất nước.

Đội ngũ cán bộ, đảng viên và nhân dân mong muốn công tác nhân sự phải được triển khai trách nhiệm, để chọn lựa được đội ngũ cán bộ cấp chiến lược, thật sự vững vàng, có đủ bản lĩnh, phẩm chất, trí tuệ và có uy tín cao để giải quyết những công việc ở tầm chiến lược, xử lý kịp thời, đúng đắn, có hiệu quả những tình huống phức tạp có quan hệ đến sự nghiệp xây dựng, phát triển và bảo vệ đất nước, sự sống còn của chế độ.

Muốn thế, công tác chuẩn bị nhân sự Đại hội XIV của Đảng cần cẩn trọng, đúng thực chất; tránh tình trạng nể nang, dân chủ hình thức. Do đó, người làm công tác cán bộ phải có thái độ đúng, khách quan, công tâm, vô tư, có tấm lòng trong sáng, toàn tâm, toàn ý vì lợi ích chung của tập thể, của Đảng, của Tổ quốc và nhân dân. Lựa chọn cán bộ không chủ quan, mang tính cá nhân, cục bộ, không để các mối quan hệ xã hội khác tác động, ảnh hưởng đến việc lựa chọn chính xác phẩm chất, năng lực của cán bộ. Đặc biệt công tác nhân sự Đại hội phải được thực hiện nghiêm túc không để xảy ra tình trạng “lợi ích nhóm”, “chạy” phiếu bầu, “chạy” tín nhiệm. Làm công tác nhân sự cần tránh tư tưởng bè phái những người cùng hợp với mình thì cho là tốt, làm việc mắc lỗi nhưng che đậy, bảo vệ, ủng hộ lẫn nhau. Những người không hợp, thì tìm mọi cách gièm pha.

Nhân dân kỳ vọng công tác nhân sự Đại hội XIV của Đảng cần tiếp tục làm trách nhiệm, thận trọng như Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh: “Mục đích của chúng ta, trách nhiệm của chúng ta là phải xây dựng được một Ban Chấp hành Trung ương mạnh, một Bộ Chính trị mạnh, một Ban Bí thư mạnh, thật sự đoàn kết, thống nhất cao xung quanh người đứng đầu để đủ sức gánh vác trọng trách vinh quang nhưng rất nặng nề của mình là lãnh đạo hoàn thành sứ mạng lịch sử, nhiệm vụ chính trị của mình, tổ chức toàn Đảng, toàn quân, toàn dân ra sức phấn đấu, vượt mọi khó khăn, gian khổ, xây dựng Đảng ta ngày càng trong sạch, vững mạnh; đất nước ta ngày càng phát triển; nhân dân ta ngày càng ấm no, hạnh phúc, xứng đáng với niềm tin yêu và sự mong đợi của toàn Đảng, toàn dân".  Đây là quyết tâm chính trị rất lớn của Tiểu ban Nhân sự Đại hội XIV và cũng là của đồng chí Tổng Bí thư, Trưởng Tiểu ban Nhân sự Đại hội XIV của Đảng.  

Và nhân dân đang mong chờ tại nhiệm kỳ 2026 - 2031, Đảng ta sẽ có một Ban Chấp hành Trung ương không chỉ đủ tiêu chuẩn về phẩm chất và năng lực mà còn thường xuyên rèn luyện, trau dồi, không ngừng giữ vững và phát huy được các tiêu chuẩn ngời sáng ấy, xứng đáng với sự kỳ vọng của toàn Đảng, toàn dân./. 

Trung Anh

Nguồn dangcongsan.vn