Một vựa thu mua ve chai tại khu phố Hiệp Thạnh, phường Hiệp Ninh, TP Tây Ninh.

Bên cạnh đó, trong mỗi hộ gia đình, việc sử dụng gas để nấu ăn đã và đang diễn ra rất thường xuyên, phổ biến. Hầu như nhà nào cũng sở hữu ít nhất một bộ bếp gas. Trước nhu cầu sử dụng gas rất cao của người tiêu dùng, nhiều cơ sở kinh doanh, sang chiết gas trái phép mọc lên, góp phần làm tăng thêm mối nguy cơ cháy nổ khó lường.

Nghề thu mua ve chai, phế liệu kể ra cũng khá đơn giản, thu nhập cũng tạm ổn. Một chủ vựa có trong tay hàng chục bạn hàng đi thu mua ve chai từ các ngõ ngách khắp nơi trên địa bàn tỉnh đem về bán lại. Hằng ngày, đội quân ve chai rảo khắp các thôn xóm để tìm mua đủ thứ phế thải như giấy vụn, sắt vụn, nhôm, vỏ lon bia, vỏ chai nhựa, bọc ni lông… Thường họ đi từ 6 giờ sáng tới 5 giờ chiều là đem hàng về cân cho chủ vựa, trung bình mỗi người một ngày cũng kiếm được khoảng 150.000 đồng trở lên.

Các vựa ve chai là nơi thu mua mọi thứ do những người đi mua ve chai dạo đem về. Vựa thường nằm giữa khu dân cư, hàng tích trữ trong vựa phần lớn là những thứ dễ gây cháy nổ nhưng không ít chủ vựa rất coi nhẹ việc phòng, chống và bảo vệ môi trường. Để ý quan sát, chúng tôi nhận thấy tại nhiều vựa ve chai nhỏ, tạm bợ với những sợi dây điện giăng mắc chằng chịt, trong khi đó các chủ vựa thường sử dụng bình hàn gió đá- ôxy và gas để cắt, phân loại các thứ phế liệu kim loại. Chi cần chút lơ đễnh, không cẩn thận, hoặc có sự cố trục trặc kỹ thuật xảy ra là cháy nổ như chơi!

Hồi hộp sống cùng… vựa ve chai

Đầu tháng 1.2016, trong thời tiết nắng nóng, kho phế liệu trên đường Lý Thường Kiệt, thị trấn Hoà Thành, huyện Hoà Thành đã bốc cháy. Đám cháy lớn khiến cho chiếc xe ô tô tải chứa đầy thùng giấy đậu gần đó cũng bắt lửa cháy lây lan gây thiệt hại nặng.

Dạo một vòng qua một số tuyến đường lớn, nhỏ tại địa bàn thành phố Tây Ninh, đặc biệt là trên đường Trường Chinh, thuộc khu phố Hiệp Thạnh, phường Hiệp Ninh, không khó để bắt gặp hình ảnh các bãi phế liệu nằm phơi bày toàn bộ vẻ nhếch nhác ngay giữa khu dân cư. Phế liệu được thu gom từ nhiều nguồn khác nhau với đủ chủng loại chất đống la liệt trông như một bãi rác.  Nghe hỏi về các dụng cụ phòng cháy chữa cháy tại chỗ, anh H– một chủ vựa ve chai trên đường Trường Chinh cho biết, vựa của anh có diện tích khoảng 40m2, cả mái và vách đều bằng tôn mỏng. Qua hơn 10 năm làm nghề mua bán ve chai, anh chưa từng được tập huấn về công tác phòng cháy, chữa cháy (PCCC) vì vậy, đến nay cũng… chưa mua bình chữa cháy vì không biết các quy định PCCC như thế nào. Tại vựa ve chai của anh H, bắt đầu từ khoảng 9 giờ sáng đã có nhiều người đem phế liệu thu mua được đến đây bán lại. Theo phản ánh của người dân xung quanh, mỗi ngày có hàng chục chuyến xe chất đầy phế liệu thu gom từ các nơi đổ về. “Quả thật chúng tôi rất khổ sở khi phải sống chung với điểm kinh doanh này vì không chịu nổi tình trạng hôi hám và bụi bặm. Tại đây, người mua kẻ người bán cứ vô tư quăng hàng xuống, mặc cho bụi bay khắp nơi. Chưa kể khi trời mưa, phế liệu bị ướt bốc mùi rất khó chịu, và nếu không may gặp phải thứ phế liệu có hoá chất thì còn đáng sợ hơn rất nhiều”- một người dân than phiền.

Trên đường Bàu Cốp, thuộc địa bàn ấp Ninh Hiệp, xã Bàu Năng, huyện Dương Minh Châu có hơn 4 vựa ve chai nằm sát mặt đường. Qua quan sát, tại đây có nhiều loại phế liệu đã được phân loại đóng trong các bao lớn. Những loại phế liệu ế ẩm, không bán được thì chủ vựa dồn lại đốt bỏ. Khi đốt, ngọn lửa sẽ bén sang những vật liệu dễ cháy, bùng lên dữ dội, có khi cháy lan sang khu vực các hộ sinh sống gần đó. Nhiều người dân sống gần vựa ve chai này tỏ ra lo lắng. Có người nói: “Thời gian qua, theo dõi trên báo chí chúng tôi thấy xảy ra nhiều vụ cháy nổ ở vựa ve chai. Nhà tôi cũng ở gần vựa nên cảm thấy rất bất an. Cơ quan chức năng cần tổ chức tập huấn cho các chủ vựa ve chai các quy định về PCCC. Chúng tôi hy vọng chủ vựa sẽ có biện pháp PCCC có hiệu quả để người dân an tâm hơn”.

Phải nói, trong số các vựa thu mua ve chai, phế liệu, không ít vựa sẵn sàng thu mua cả những loại phế liệu nguy hiểm, tiềm ẩn nguy cơ cháy, nổ cao như đạn, bom, bình gas, thùng sơn, thùng hoá chất. Khi thu mua về, chủ vựa ít vốn thì sẽ bán nhanh để xoay vòng vốn; còn người vốn nhiều thì thường trữ để đó chờ giá lên mới bán. “Chính vì muốn ôm hàng chờ giá mà nhiều chủ vựa ve chai đã chấp nhận mạo hiểm để chứa chấp các loại vật liệu dễ cháy ngay trong vựa”, một chủ vựa ve chai lớn trên đường Nguyễn Trãi, phường IV, TP. Tây Ninh tiết lộ như thế.

Thiết nghĩ, Cảnh sát PCCC tỉnh cần thường xuyên kiểm tra, mở các lớp tập huấn cho các chủ vựa ve chai, giúp họ nắm được các quy định về PCCC để áp dụng thực hiện ngay tại cơ sở của mình.

Sang chiết gas- mối tai hoạ chực chờ

Sang chiết gas, chiếm dụng vỏ bình gas trái phép... là những hành vi vi phạm pháp luật. Nó không những làm thiệt hại tài sản và uy tín của các doanh nghiệp kinh doanh gas chân chính mà còn gây nguy cơ đe doạ đến tính mạng con người.

Không khó để bắt gặp việc đổi, sang chiết bình gas mini (du lịch) tại các chợ và các tiệm tạp hoá lớn nhỏ. Khách chỉ đưa bình gas rỗng của mình để đổi lấy bình gas đầy mà ít quan tâm đến khâu an toàn khi sử dụng. Nhiều khách hàng vẫn biết rõ bình gas mini mua ở tiệm tạp hoá thường là bình gas được chiết nạp lại, gas không có nguồn gốc rõ ràng, có thể gây ra sự cố nghiêm trọng, nhưng vì tính thuận tiện, giá rẻ lại có thể đổi trả một cách dễ dàng nên họ vẫn cứ chọn bình gas mini để nấu ăn hằng ngày.

Chị Thu Đông 32 tuổi, ở TP. Tây Ninh cho biết: “Do ở nhà trọ, tôi thường nấu ăn bằng bếp gas mini. Hết gas, tôi đem bình rỗng đến tiệm tạp hoá gần nhà để bơm hoặc đổi chai khác. Tôi nghĩ đây là chuyện bình thường, chuyện cháy nổ chắc chỉ xảy ra khi bếp gas bị hư mà thôi” (?).

Khi được hỏi về mức độ nguy hiểm của việc sang chiết gas, anh P- chủ tiệm tạp hoá kiêm sang chiết gas mini tại chợ Trường Lưu, xã Trường Đông, huyện Hoà Thành trả lời rằng: một bình gas 12kg có thể chiết sang ra 70 bình gas mini, với dụng cụ rất đơn giản là một cục nước đá, một khay chiết và một ít nước sôi. Khi bình gas mini đầy, nếu như chậm rút ra khỏi khay chiết trong khoảng vài giây, bình có thể nổ tung do vượt quá khối lượng. Vỏ bình gas mỏng sẽ không chịu được áp suất. Người thợ chiết gas liều lĩnh có thể mất mạng, còn nếu may mắn thì bị bỏng cấp độ nặng.

Được biết, theo tiêu chuẩn, bình gas mini chỉ được dùng một lần, không được tái sử dụng bằng bất kỳ hình thức nào. Bình gas loại 12kg có tỷ lệ hỗn hợp khí gas (propane và butane) khác nhau, cho nên áp suất tác động lên vỏ bình mini sẽ lớn hơn. Trong quá trình sử dụng, bình gas bị sự hao mòn và tác động gas, dẫn đến hở, xì gas gây nguy cơ cháy nổ rất cao. Việc tự ý làm trái kỹ thuật trong một môi trường không bảo đảm là điều cực kỳ nguy hiểm. Chỉ một sự cố nhỏ như thay đổi áp suất, các bình gas sẽ nổ bất cứ lúc nào. Những người sang chiết gas trái phép đã nghĩ ra cách hạn chế tai nạn bằng việc chỉ bơm một lượng gas rất nhỏ vào bình gas mini, vừa để phòng tránh tai nạn xảy ra vừa để được lợi nhiều hơn trong kinh doanh.

Một cơ sở sang chiết gas mini ở chợ Trường Lưu, xã Trường Đông, huyện Hoà Thành.

Theo thông tin từ Chi cục Quản lý thị trường tỉnh, vừa qua Chi cục đã kiểm tra và phát hiện 8 vụ vi phạm kinh doanh LPG (gas) không có giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh, sang chiết gas vào chai gas mini không được phép nạp lại. Ngành chức năng đã phạt tiền tổng cộng 52.900.000 đồng (8 vụ). Trên thực tế, nhiều đại lý gas nhỏ lẻ, thậm chí là các hộ gia đình sang chiết trái phép hoạt động rất kín đáo nhằm che mắt lực lượng chức năng. Người tiêu dùng cần có ý thức tự bảo vệ an toàn tính mạng cho mình và người thân của mình; nếu như phải sử dụng bình gas mini thì cũng đừng vì ham rẻ mà phớt lờ những yếu tố nguy cơ có thể gây tai hoạ, và chỉ nên sử dụng bình gas mini một lần sau khi mua.

Phải kiên quyết xử lý

Tại phiên họp thường kỳ của UBND tỉnh vào tháng 3.2016, ông Nguyễn Thanh Ngọc- Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh phát biểu: trong thời gian qua, trên các phương tiện thông tin đại chúng có đưa tin nhiều vụ cháy nổ gây hậu quả nghiêm trọng về tài sản cũng như tính mạng con người; yêu cầu các cơ quan chức năng phải đẩy mạnh công tác tuyên truyền tham gia PCCC tại các cơ sở, doanh nghiệp trong khu công nghiệp, khu dân cư để bảo đảm tính hiệu quả trong công tác phòng chống cháy nổ. Đặc biệt, cần tiến hành thống kê, rà soát lại những nguồn nguy hiểm về cháy nổ trong khu dân cư. Cần rà soát lại các cơ sở mua bán phế liệu trên địa bàn hiện nay. Những cơ sở nào có nguy cơ gây cháy nổ cao, không tuân thủ các quy định về phòng, chống cháy nổ thì chính quyền địa phương phải kiên quyết xử lý, lên kế hoạch di dời ra khỏi khu dân cư hoặc cho ngưng hoạt động. Riêng với các cơ sở có hành vi sang chiết gas trái phép, các cơ quan chức năng cũng phải tiến hành xử lý nghiêm.                                                                                     

THANH NHI