Trong thời gian qua, chất lượng môi trường trong tỉnh đang tiếp tục xuống cấp. Có nơi, có lúc đã xảy ra tình trạng ô nhiễm nghiêm trọng dù đã thực hiện nhiều biện pháp bảo vệ, khắc phục. Nguyên nhân do đâu?

Chưa quyết liệt trong “cuộc chiến” bảo vệ môi trường

Theo một cán bộ lãnh đạo Sở Tài nguyên & Môi trường có mấy nguyên nhân chính, trong đó vai trò của các đoàn thể, các tổ chức chính trị, chính trị- xã hội chưa được phát huy vào nhiệm vụ tuyên truyền vận động để hình thành thói quen, ý thức bảo vệ môi trường trong nhân dân. Các ngành và chính quyền địa phương các cấp chưa triển khai thực hiện đầy đủ, đồng bộ và kịp thời các chiến lược, quy hoạch, kế hoạch bảo vệ môi trường; chưa đảm bảo sự kết hợp hài hoà giữa phát triển kinh tế với bảo vệ môi trường, thường chỉ chú trọng kinh tế mà ít quan tâm đến việc bảo vệ môi trường.

Cơ chế phối hợp giữa các sở, ngành, chính quyền địa phương và Cảnh sát môi trường trong công tác thanh, kiểm tra chưa được chặt chẽ và thiếu đồng bộ, chỉ mang tính thời điểm cho từng sự việc, nhiệm vụ cụ thể. Công tác quản lý nhà nước về môi trường hiện nay cũng là điều đáng quan tâm bởi chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển kinh tế – xã hội của địa phương. Công tác thanh tra, kiểm tra việc thực hiện Luật Bảo vệ môi trường và giải quyết khiếu nại về môi trường vẫn còn không ít tồn tại, chưa đáp ứng được yêu cầu hiện nay. Công tác thanh tra, kiểm tra sau khi phê duyệt hồ sơ về môi trường của các hồ sơ hiện rất yếu… Những lý do trên đã dẫn đến một hệ quả: Tỷ lệ các cơ sở sản xuất, kinh doanh xử lý chất thải đạt tiêu chuẩn môi trường còn thấp.

Một lĩnh vực khác có liên quan mật thiết đến công tác bảo vệ môi trường là công tác quản lý bảo vệ rừng. Trong thời gian qua, dù có chuyển biến tích cực nhưng hiệu quả của công tác này chưa cao. Do đó, tình trạng trộm cắp lâm sản, phá rừng làm rẫy, bao lấn chiếm đất quy hoạch lâm nghiệp vẫn còn diễn biến phức tạp và chưa được khắc phục kịp thời.

Công tác thu phí nước thải trong thời gian qua cũng còn nhiều bất cập, chưa khai thác hết khả năng thu: Số phí nước thải công nghiệp thu được chủ yếu dựa vào kê khai của cơ sở; chưa thực hiện được khâu lấy mẫu phân tích, đánh giá đầy đủ các yêu cầu để thẩm định và thu phí. Các cấp chính quyền cơ sở chưa triển khai thu phí nước thải sinh hoạt đối với các hộ gia đình, cơ sở nhỏ sử dụng nước ngầm ở các vùng nông thôn.

Nhiều khó khăn, bất cập

Mức xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực môi trường hiện còn thấp, chỉ mang tính nhắc nhở, chưa đủ sức răn đe nên chưa tạo được sự chuyển biến mạnh trong việc khắc phục ô nhiễm môi trường. Trong khi đó, phần lớn các cơ sở sản xuất công nghiệp có quy mô nhỏ thuộc ngành chế biến khoai mì, chăn nuôi, giết mổ gia súc, sản xuất gạch thủ công… có công nghệ lạc hậu, vốn ít, thiếu khả năng khắc phục ô nhiễm môi trường. Đã vậy, việc áp dụng biện pháp di dời các cơ sở này ra khỏi khu dân cư lại gặp khó khăn khi các khu, cụm công nghiệp từ chối tiếp nhận bởi e ngại tình trạng ô nhiễm môi trường do các cơ sở này gây ra.

Hiện nay, kinh phí ngân sách đầu tư cho các công trình xử lý môi trường của tỉnh còn rất hạn chế. Tỉnh cũng chưa thành lập được Quỹ Bảo vệ môi trường để huy động các nguồn vốn phục vụ công tác môi trường địa phương. Bên cạnh đó, các văn bản hướng dẫn thu phí nước thải còn một số điểm chưa cụ thể, rõ ràng nên ngành chức năng còn gặp khó khăn trong khâu đánh giá, thẩm định phí nước thải công nghiệp.

HOÀNG THI