Ông Mới- nguyên Xã đội trưởng xã Hoà Hội, Châu Thành.

Đã nhiều năm nay, năm nào cũng vậy, cứ đến tháng bảy, những người thân của anh Hồ Văn Mạng lặng lẽ giấu những giọt nước mắt buồn tủi. Anh Hồ Văn Thắng- em ruột anh Mạng, hiện ngụ ấp Tà Lọt, xã Hoà Hội kể, trước đây, gia đình anh sinh sống ở Campuchia.

Khi anh Mạng được mười tuổi, anh Thắng lên năm, cả nhà về xã Hoà Hội ở. Khi chiến tranh biên giới Tây Nam xảy ra, anh Mạng viết đơn xin tình nguyện nhập ngũ để được cầm súng đánh đuổi quân thù. Rời quân trường, anh Mạng được đưa sang Campuchia làm nghĩa vụ quốc tế cao cả.

Theo anh Thắng, thời gian đó thỉnh thoảng anh Mạng có viết thư gửi về nhà. Trong thư anh kể đang làm bộ đội trinh sát ở Siem Reap. Sau khi chiến tranh biên giới Tây Nam kết thúc, hết thời hạn thực hiện nghĩa vụ quân sự, một số đồng đội của anh Mạng lần lượt trở về, riêng anh vẫn biền biệt. Cha mẹ, anh chị em tất tả tìm kiếm, hỏi han khắp nơi, nhưng không có thông tin gì, không ai thấy bóng dáng của anh ở đâu cả.

Chị Trần Thị Nhỏ- chị dâu của anh Mạng cho biết, vợ chồng chị nhiều lần đến Xã đội Hoà Hội, Huyện đội Châu Thành và Tỉnh đội Tây Ninh hỏi thăm tung tích, nhưng không có kết quả. Anh chị cũng đã đến nghĩa trang liệt sĩ Đồi 82 ở huyện Tân Biên, nhờ người quản trang hướng dẫn tìm từng ngôi mộ, nhưng cũng không thấy.

Sau đó, vợ chồng chị đến Quân khu 7 ở TP Hồ Chí Minh gửi đơn tìm thân nhân. Cuối cùng, ngày 10.8.2004 (25 năm sau, kể từ ngày anh Mạng nhập ngũ - PV), Phòng Quân lực- Bộ Tham mưu Quân khu 7 phúc đáp: Sau khi kết hợp với các cơ quan liên quan tiến hành truy lục hồ sơ lưu trữ, kiểm tra, xác minh, nay đã có kết luận: Hồ Văn Mạng năm 1979 thuộc Tiểu đoàn 51, Đoàn 7705, Mặt trận 479 Quân khu 7, cấp bậc binh nhất.

Trong thời gian đơn vị làm nghĩa vụ quốc tế tại Campuchia, quân nhân Hồ Văn Mạng đã đào ngũ vào tháng 3 năm 1982, Mặt trận 479 đã thông báo về địa phương.

Mặc dù đã có văn bản phúc đáp rõ ràng như thế, nhưng tất cả người thân của anh Mạng và chính quyền địa phương đều không tin đó là sự thật. Vì sao? Theo anh Thắng, nếu anh Mạng đào ngũ, đã gần 40 năm trôi qua, chắc anh đã về thăm gia đình hoặc có thông tin cho biết anh đang làm ăn, sinh sống ở đâu. Nhưng đến nay, chẳng có tin tức gì về anh cả.

Chúng tôi tìm gặp những người có trách nhiệm thời điểm 37 năm trước để hỏi han về người chiến sĩ này. Ông Trần Văn Mới- 68 tuổi, ngụ ấp Hoà Bình, xã Hoà Hội kể lại: năm 1979, ông là Xã đội trưởng xã Hoà Hội, huyện Châu Thành.

Thời điểm đó, anh Mạng đã là du kích xã, thấy xã thiếu quân đi nghĩa vụ quân sự, anh đã viết đơn xin tình nguyện nhập ngũ. Những năm sau đó, ông Mới chỉ biết anh Mạng đi nghĩa vụ đến nay chưa trở về, chứ chưa từng được nhận bất kỳ thông báo nào của cấp trên cho biết anh Mạng đã đào ngũ.

Ông Kim Ngọc Huy- 57 tuổi, nguyên Bí thư Đoàn xã Hoà Hội nhận định, lúc đó Xã đoàn kết hợp với Xã đội và chính quyền địa phương tổ chức lễ tiễn quân tại UBND xã. Anh Mạng cũng như các chiến sĩ khác rất hăng hái và tự hào khi được làm người lính cầm súng bảo vệ quê hương.

Năm 1987, ông và nhiều cán bộ khác được chính quyền địa phương tổ chức đi tham quan ở Campuchia, ông có để ý tìm kiếm nhưng không biết tung tích của anh Mạng.

Ông Trần Văn Bé Thanh- Bí thư Đảng uỷ xã Hoà Hội xác nhận, ông có biết trường hợp của anh Mạng qua lời kể của các cựu lãnh đạo xã, nhưng không biết giải quyết như thế nào. Nhiều năm nay, địa phương cũng có văn bản gửi về cấp trên kiến nghị giải quyết trường hợp này.

Từ khi nhận được văn bản phúc đáp của Quân khu 7, gia đình anh Mạng đau buồn và kể như anh đã chết, chứ không chấp nhận anh đào ngũ. Anh em trong gia đình thống nhất lấy ngày đám giỗ cha làm luôn đám giỗ cho anh.

Từ đó, mặc dù cúng cơm đều đặn hằng năm, nhưng những người thân trong gia đình vẫn thầm mong một ngày nào đó người chiến sĩ trinh sát Hồ Văn Mạng trở về với những chiến công hiển hách, chứ không phải đau lòng vì “đào ngũ”.  

Đại Dương - Đức An