Cán bộ Kiểm dịch y tế quốc tế đo thân nhiệt cho người xuất nhập cảnh qua cửa khẩu quốc tế Xa Mát, huyện Tân Biên (ảnh: Phương Thuý)

Trung tâm được thành lập từ năm 2007 với số biên chế được giao là 43 người, hoạt động tại 4 trạm kiểm dịch y tế cửa khẩu, gồm cửa khẩu quốc tế Mộc Bài, Xa Mát, Chàng Riệc và Kà Tum. Tại thời điểm đó, chỉ tiêu biên chế được giao đúng theo Thông tư liên tịch số 08/2007/TTLT-BYT-BNV ngày 5.6.2007.

Năm 2016, căn cứ quyết định của UBND tỉnh và được sự đồng ý của Sở Y tế, đơn vị triển khai thêm 3 trạm kiểm dịch y tế ở Tống Lê Chân, Phước Tân và Vạc Sa. Dự kiến năm 2020, tỉnh triển khai hoạt động thêm 2 cửa khẩu là cửa khẩu quốc tế Tân Nam và nâng cấp cửa khẩu Vàm Trảng Trâu. Do đó, đơn vị gặp khó khăn về nhân lực bố trí cho các trạm kiểm dịch y tế tại các cửa khẩu trên địa bàn tỉnh.

Trung tâm Kiểm dịch y tế quốc tế thực hiện nhiệm vụ kiểm tra về khai báo y tế, xử lý y tế đối với người, phương tiện vận tải nhập cảnh, xuất cảnh, quá cảnh, hàng hoá nhập khẩu, xuất khẩu, quá cảnh Việt Nam. Trung tâm còn có nhiệm vụ kiểm tra, giám sát việc vận chuyển thi thể, hài cốt, tro cốt, mẫu vi sinh học, sản phẩm sinh học, mô, bộ phận cơ thể người qua biên giới Việt Nam.

Trung tâm Kiểm dịch y tế quốc tế là đơn vị sự nghiệp y tế, được giao quyền tự chủ về tài chính, bảo đảm toàn bộ chi phí hoạt động thường xuyên, được quyền tự chủ trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn được giao theo phân cấp của Sở Y tế, chịu trách nhiệm trước Sở Y tế và trước pháp luật về hoạt động của mình.

Hoạt động của Trung tâm mang tính chất cung cấp dịch vụ công, nguồn thu tài chính hoạt động của Trung tâm chủ yếu từ thu dịch vụ kiểm dịch y tế, sử dụng viên chức theo quy định của pháp luật về quản lý viên chức.

Hiện đơn vị đã được Sở Tài chính phê duyệt phương án tự chủ, tự chịu trách nhiệm về tài chính thuộc loại hình đơn vị sự nghiệp tự bảo đảm chi thường xuyên giai đoạn 2020 - 2022. Gần đây nhất, ngày 21.2.2020, Sở Tài chính có quyết định phê duyệt phương án tự chủ, tự chịu trách nhiệm về tài chính và phân loại đơn vị sự nghiệp của Trung tâm Giám định y khoa và Trung tâm Kiểm dịch y tế quốc tế. Quyết định giao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về tài chính giai đoạn 2020-2022 cho Trung tâm thuộc loại hình đơn vị sự nghiệp tự bảo đảm chi thường xuyên.

Thực hiện quyết định của cấp có thẩm quyền, đơn vị đã xây dựng quy chế chi tiêu nội bộ đúng theo các quy định tài chính, trên tinh thần dân chủ, lấy ý kiến đóng góp của toàn thể viên chức và người lao động. Nguồn thu tài chính được sử dụng trong quy chế chi tiêu nội bộ của đơn vị là phần được để lại từ nguồn thu dịch vụ kiểm dịch y tế do đơn vị thu theo quy định của Bộ Tài chính. Kết quả quản lý hiệu quả về tài chính cho thấy, Trung tâm hoạt động không sử dụng ngân sách Nhà nước (NSNN), ngược lại còn nộp ngân sách hơn 3,3 tỷ đồng. Cuối năm 2019, nguồn dành cải cách tiền lương còn tích luỹ được gần 26 tỷ đồng.

Thực hiện chi thường xuyên, ngoài tự chi trả tiền lương và các khoản phụ cấp (bình quân 2 tỷ đồng/năm), đơn vị còn chủ động mua sắm trang thiết bị, vật tư y tế, hoá chất phòng, chống dịch bệnh tại các cửa khẩu (trung bình mỗi năm hơn 500 triệu đồng). Trong thực hiện phòng, chống dịch Covid-19 vừa qua, đơn vị đã sử dụng số tiền hơn 500 triệu đồng để mua hoá chất, vật tư, thiết bị phòng hộ…

Thực hiện trích lập và sử dụng quỹ phát triển hoạt động sự nghiệp (trung bình 1,5 tỷ đồng/năm), Trung tâm đã trang bị đầy đủ máy móc, thiết bị, sửa chữa nhà làm việc tại các Trạm Kiểm dịch y tế quốc tế ở cửa khẩu Mộc Bài, Xa Mát, xây dựng được 2 phòng cách ly bệnh tạm thời, có trang bị internet cho người nước ngoài thuận tiện trong việc liên lạc với người thân và đại sứ quán.

Phân tích những thuận lợi, khó khăn trước và sau khi được giao quyền tự chủ, lãnh đạo Trung tâm nhìn nhận, việc tự chủ, tự chịu trách nhiệm về thực hiện nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, biên chế và tài chính mang lại nhiều mặt tích cực, giúp đơn vị chủ động hơn trong công tác tài chính, đầu tư phát triển đơn vị, sáng tạo hơn trong thực hiện công tác chuyên môn, bảo đảm hoạt động phòng, chống dịch bệnh tại các cửa khẩu đạt hiệu quả.

Ngoài việc không sử dụng NSNN, đơn vị còn nộp vào NSNN số tiền đáng kể. Việc tăng thu, tiết kiệm chi đã tạo nguồn thu nhập ổn định cho viên chức, người lao động. Họ an tâm công tác, nâng cao hiệu quả và trách nhiệm trong công việc.

Khó khăn Trung tâm đang gặp là văn phòng Trung tâm thuộc khu nhà tạm, đã xuống cấp, chuẩn bị phá dỡ, trả lại mặt bằng. Một số trạm kiểm dịch y tế cửa khẩu chính, phụ chưa có nhà làm việc, còn ở nhờ với cơ quan hữu quan. Số lượng người làm việc còn thiếu, nhưng việc tổ chức tuyển dụng còn gặp nhiều khó khăn. Nguồn cải cách tiền lương quá nhiều nhưng không sử dụng được.

Sau khi nghe báo cáo, thành viên đoàn nêu một số vấn đề liên quan cơ chế tự chủ tài chính của đơn vị, cơ chế này có những ưu điểm gì so với trước, chất lượng phục vụ, dịch vụ có được cải thiện hay không. Một ý kiến khác chỉ ra, nếu đơn vị đã tự chủ tài chính, trong đó có tự chủ chi thường xuyên, tức không phụ thuộc ngân sách thì cũng cần được tự chủ về con người. Bộ máy tổ chức cũng có thể tự chủ nhưng đơn vị phải trình cấp có thẩm quyền xem xét, phê duyệt vì đây là cấu trúc bộ máy.

Ông Nguyễn Thanh Phong- Phó Chủ tịch HĐND tỉnh khuyến nghị Trung tâm, nếu đã chuẩn bị được tài chính, tự chủ hoàn toàn thì cần thiết phải tuyển thêm người để bảo đảm sức khoẻ cho người lao động. Bà Kim Thị Hạnh, trưởng đoàn khảo sát nêu, việc thực hiện tự chủ tài chính của Trung tâm hiện vẫn làm theo Nghị định 43 năm 2006, trong khi nghị định này đã được bổ sung, thay thế bởi Nghị định 16 năm 2015.

Giải trình một số ý kiến, lãnh đạo Trung tâm cho biết, việc tuyển dụng nhân sự gặp khó khăn một phần do dịch bệnh Covid- 19. Liên quan cơ sở vật chất xuống cấp, thực tế đã có kế hoạch xây mới trụ sở nhưng lại đang chờ xem năm 2021, Trung tâm có sáp nhập với đơn vị khác hay không (theo lộ trình sắp xếp, tổ chức lại đơn vị sự nghiệp công lập). Trong thời gian dài, Trung tâm vẫn thực hiện tự chủ tài chính theo Nghị định 43 năm 2006 là do trước đó chưa có hướng dẫn thực hiện Nghị định 16 năm 2015.

VIỆT ĐÔNG