Ngay sau khi nhậm chức, tân Tổng thống Philippines Benigno Aquino III đã cam kết chống tham nhũng và một trong những việc đầu tiên để hiện thực hoá cam kết này là quyết định mở một cuộc điều tra những cáo buộc liên quan đến người tiền nhiệm Gloria Macapagal Arroyo.

Theo tân Tổng thống, một “uỷ ban tìm hiểu sự thật” sẽ tập trung xem xét cáo buộc bà Arroyo gian lận trong cuộc bầu cử Tổng thống hồi năm 2004; các đồng minh của bà thu lợi bất chính từ một hợp đồng Internet băng thông rộng trị giá 329 triệu USD của Philippines với một công ty Trung Quốc và cáo buộc các đồng minh của bà Arroyo sử dụng sai mục đích một quỹ trị giá 728 triệu Peso (15,68 triệu USD) của chính phủ. Nếu thu thập đủ bằng chứng, “Uỷ ban tìm hiểu sự thật” sẽ tiến hành các thủ tục truy tố ngay lập tức.

Tuy nhiên, bà Arroyo có khá nhiều kinh nghiệm để “đào thoát” khỏi nguy cơ ra trước vành móng ngựa. Trước khi rời khỏi vị trí Tổng thống, bà Arroyo đã kịp giành được một ghế nghị sĩ trong cuộc bầu cử Hạ viện hồi tháng 5 vừa qua để có được quyền miễn tố. Hơn hai tuần trước khi ông Aquino tuyên thệ nhậm chức, bà Arroyo đã bổ nhiệm đồng minh của mình là Phó Chánh án Renato Corona làm Chánh án Toà án tối cao.

Mặt khác, đảng Laskas của bà hiện nắm 108 ghế trong hạ viện, dù không thể chiếm đa số tuyệt đối, nhưng cựu Tổng thống hy vọng sẽ được bầu làm Chủ tịch Hạ viện, tạo thế đối trọng quyền lực với tân Tổng thống Aquino. Từ lợi thế này, bà Arroyo sẽ vận động sửa đổi hiến pháp để “tạo” vị trí Thủ tướng, cắt giảm bớt quyền lực của Tổng thống.

Theo các nhà phân tích, những toan tính trên cho thấy bà Arroyo vẫn còn muốn tiếp tục duy trì quyền lực sau 9 năm cầm quyền tại Philippines. Tuy nhiên, trên thực tế, ngay cả khi còn tại nhiệm, đôi ba lần bà Arroyo đã đề nghị sửa đổi hiến pháp nhằm thu hút đầu tư nước ngoài, nhưng lần nào cũng thất bại vì các nghị sĩ nghi ngờ bà Arroyo muốn kéo dài ảnh hưởng trên chính trường.

Bên cạnh đó, dù đảng Laskas chiếm đa số so với đảng Tự do của tân Tổng thống Aquino (chỉ có 45 ghế trong hạ viện), nhưng hàng chục nghị sĩ của đảng Laskas ngấm ngầm ủng hộ con trai hai biểu tượng dân chủ của Philippines. Cha của tân Tổng thống là cố Thượng nghị sĩ Benigno Aquino Jr. - người bị sát hại năm 1983 khi chuẩn bị ra tranh cử Tổng thống. Sau cái chết của chồng, bà Corazon Aquino từ một người nội trợ trở thành nhân vật đối lập hàng đầu, rồi trở thành nữ Tổng thống đầu tiên của Philippines cho tới năm 1992. Bản hiến pháp hiện nay cũng do chính nội các của bà Corazon Aquino dự thảo và trình quốc hội phê chuẩn ngay sau khi nhà độc tài Ferdinand Marcos bị lật đổ năm 1986.

KHANG DUY

(Tổng hợp)