Theo báo cáo của Sở Tài chính, năm 2010 tổng thu cân đối ngân sách địa phương ước đạt 4.600 tỷ đồng, trong đó có khoản thu chuyển nguồn ngân sách từ năm 2009 sang lên đến 844 tỷ đồng. Trong năm 2009, khoản chi chuyển nguồn từ năm 2008 sang cũng không nhỏ- khoảng gần 700 tỷ đồng. Đồng thời, Sở Tài chính cũng đã ước tính khoản chi chuyển nguồn ngân sách từ năm 2010 sang năm sau vào khoảng 370 tỷ đồng- tuy có giảm bớt nhưng vẫn còn khá lớn. Vì sao khoản chi chuyển nguồn vẫn còn lớn và kéo dài nhiều năm?

Theo phân tích của Sở Tài chính thì nguồn chi chuyển nguồn phát sinh từ 2 lý do chính. Lý do thứ nhất là ngân sách bố trí nhiệm vụ chi nhưng trong năm chưa thực hiện chi. Lý do thứ hai là vẫn còn các khoản ngân sách tạm ứng nhưng chưa thu hồi. Trong năm 2009, ngân sách bố trí nhiệm vụ chi nhưng chưa chi phải chuyển nguồn sang năm 2010 là gần 430 tỷ đồng. Trong đó: phần nguồn cân đối ngân sách chưa chi là 250 tỷ đồng; phần các chương trình mục tiêu quốc gia, Chương trình 135, dự án trồng mới 5 triệu ha rừng chưa chi là 36,5 tỷ đồng và nguồn quản lý qua ngân sách chưa chi là 142 tỷ đồng. Phân tích về nội dung chi chuyển nguồn chiếm tỷ trọng lớn là thuộc các nguồn: nhiệm vụ chi thường xuyên, nguồn cải cách tiền lương, nguồn đầu tư xây dựng cơ bản, nguồn quản lý qua ngân sách… Về khoản tạm ứng chưa thu hồi phải chuyển nguồn từ năm 2009 sang năm 2010 chiếm đến 409 tỷ đồng. Trong đó hầu hết là tạm ứng hạn mức vốn đầu tư, vốn sự nghiệp và vốn các chương trình mục tiêu quốc gia- chiếm đến 404 tỷ đồng. Năm 2010, tuy chưa có con số thống kê chính xác, nhưng Sở Tài chính ước tính khoản chi chuyển nguồn từ năm nay sang năm sau vẫn còn đến 370 tỷ đồng.

Tạm ứng vốn đầu tư chưa thu hồi phải chuyển nguồn còn khá lớn

Đánh giá về mức độ chi chuyển nguồn trong những năm qua, Sở Tài chính cho rằng có một số mục chi chuyển nguồn được cải thiện hơn. Tuy nhiên, phần tạm ứng chưa thu hồi phải chuyển nguồn thì tăng khá cao- năm 2009 chuyển sang năm 2010 tăng đến gần 80% so với chuyển nguồn từ năm 2008 sang năm 2009. Thậm chí có những khoản tạm ứng vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ năm 2004 đến nay vẫn chưa thanh toán. Đáng quan tâm là số tạm ứng vốn đầu tư xây dựng cơ bản chiếm tỷ trọng khá lớn- chiếm khoảng gần 50% trong tổng số chi chuyển nguồn ngân sách. Thậm chí trong đó có những khoản tạm ứng vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ năm 2004 đến nay vẫn chưa thanh toán. Ngoài ra, việc bố trí nguồn ngân sách để trả nợ chưa hợp lý, một số chương trình mục tiêu quốc gia triển khai còn chậm- có chương trình kéo dài nhiều năm như chương trình bố trí dân cư, giải quyết việc làm… cũng làm chi chuyển nguồn kéo dài. Riêng phần chi chuyển nguồn từ các chương trình mục tiêu quốc gia, Chương trình 135 vẫn còn khá cao.

Làm thế nào hạn chế bớt khoản chi chuyển nguồn là điều được nhiều người quan tâm. Có ý kiến cho rằng để có giải pháp phù hợp và hiệu quả, Sở Tài chính cần phân tích rõ nguyên nhân làm tăng từng khoản chi chuyển nguồn- nhất là các khoản chi tạm ứng vốn đầu tư và một số nhiệm vụ chi thường xuyên để có biện pháp hạn chế trong những năm sau. Các ngành chức năng sớm rà soát lại, có đánh giá và phân tích cụ thể nguyên nhân, xác định rõ trách nhiệm của các cấp, các ngành liên quan và có giải pháp xử lý kiên quyết hơn nhằm nâng cao chất lượng xây dựng dự toán, nâng cao hiệu quả quản lý điều hành trong việc sử dụng ngân sách Nhà nước để hạn chế tối đa khoản chi chuyển nguồn ngân sách trong những năm sau.

Sơn Trần