Bắp được mùa

Ông Võ Văn Chơn (ngụ ấp Bình Lương, xã Đồng Khởi, huyện Châu Thành) cho biết, năm nay bà con trồng bắp được mùa, do điều kiện thời tiết thuận lợi, không có nhiều cơn mưa lớn bất thường, hệ thống kênh tưới cấp nước đầy đủ. Đa số nông dân chọn trồng giống bắp do Công ty TNHH Syngenta Việt Nam (trụ sở tại quận Bình Thạnh, Thành phố Hồ Chí Minh) cung cấp, tổ chức hướng dẫn quy trình sản xuất, bao tiêu sản phẩm.

Ông Chơn chia sẻ, gia đình ông vừa thu hoạch xong 8ha bắp, trung bình 1ha cho năng suất trên 8 tấn trái bắp đã lột vỏ. Với giá được Công ty bao tiêu thu mua là 17.500 đồng/kg, sau khi trừ các khoản chi phí đầu tư, cho lãi khoảng 80 triệu đồng/ha.

Nguồn lãi này còn tuỳ vào mức độ đầu tư và năng suất cây trồng trên thực tế, có thể đạt cao hơn. Do đó, người trồng bắp mạnh dạn thuê nhân công bẻ bắp với quy mô lớn, kể cả các đội bốc vác và vận chuyển nông sản đến điểm tập kết.

Người trồng bắp muốn thuê nhân công với số lượng lớn phải thông qua chủ đầu công. Người này có vai trò tập hợp nhiều nhân công tại địa phương, linh động điều phối lao động kịp thời khi các chủ bắp có nhu cầu thu hoạch vụ mùa nhanh chóng trên diện rộng. Ông Phạm Văn Trắng (ngụ xã Mỏ Công, huyện Tân Biên) là một trong số các chủ đầu công tập hợp được nhiều lao động trong vụ bắp năm nay, khoảng 160 người.

Ông Trắng cho hay, ngay từ khi cây bắp còn non, ông đã lân la theo địa bàn các xã Mỏ Công, Tân Phong, Tân Bình, Tân Lập (huyện Tân Biên)… để tuyển chọn nhân công, lập danh sách và lưu số điện thoại. Hầu hết số người được ông Trắng chọn đều trong độ tuổi trung niên, do nguồn lao động trẻ tại nông thôn hiện nay đa số đã vào làm tại các khu công nghiệp. Mặc dù vậy, ông Trắng vẫn ưu tiên chọn những người bảo đảm về mặt sức khoẻ, kinh nghiệm trong sản xuất nông nghiệp.

Trong vụ bắp, nguồn lao động nêu trên chủ yếu làm hai việc chính là rút cờ cây bắp cái khi đến kỳ thụ phấn từ cờ cây bắp đực và thu hoạch bẻ trái. Thời điểm này, ông Trắng và nhân công luôn tất bật với công việc của mình, thậm chí đã nhiều đêm thiếu ngủ. Nhằm đáp ứng nhu cầu về nguồn lao động cho nhiều chủ bắp trong cùng mùa vụ, ông Trắng chia nhân công ra thành nhiều nhóm để tiện điều phối làm việc trên các diện tích khác nhau.

Nhìn chung, cây bắp đến ngày thu hoạch (khoảng 100 ngày) cao ngang tầm vai người đứng bẻ trái, cũng có những ruộng bắp tốt cao quá đầu người, rậm rạp nhiều lá, bụi bẩn và “lông” nhuyễn trên lá bắp khô giòn.

“Với mùa nắng nóng như hiện nay, nếu tôi cho nhân công vào ruộng bẻ bắp sẽ rất dễ bị sốc nhiệt, mồ hôi đổ nhiều gây mệt mỏi, khó thở, làm không chạy việc. Đã có một số trường hợp bị ngất xỉu do bẻ bắp dưới trời nắng, nên tôi phải thống nhất với chủ bắp là chỉ cho nhân công thu hoạch khi trời mát hoặc ban đêm”- ông Trắng cho biết.

Giải pháp an toàn lao động như trên được nhiều bà con trồng bắp ủng hộ, thế là thời gian bẻ bắp thường bắt đầu từ lúc 15 giờ đến sáng ngày hôm sau, nếu xong việc sớm sẽ nghỉ sớm. Số tiền được chủ bắp trả cho nhân công tính theo giờ (40.000 đồng/giờ/người), nên nhân công nào mệt có thể xin nghỉ sớm hơn, tuỳ theo sức khoẻ. Riêng chủ đầu công được chủ bắp trả số tiền gấp đôi một nhân công làm việc từ lúc xuống ruộng cho đến khi cùng nhau ra về.

Người dẫn công được trả số tiền hậu hĩnh như vậy vì phải làm rất nhiều việc: sắp xếp người lao động phù hợp theo từng hàng bắp, bẻ bắp tiếp sức cho những người bị chậm lại phía sau, cung cấp nước uống, quan sát địa hình đám bắp để nhân công bố trí các dãy bao đựng bắp thuận tiện cho xe vào ruộng vận chuyển, điều phối nhân công kịp thời khi chủ bắp cần đẩy nhanh tiến độ…

Thu hoạch xuyên đêm

Qua quan sát nhân công bẻ bắp cho ông Võ Văn Chơn, chúng tôi nhận thấy công việc này khá vất vả, đòi hỏi phải có kinh nghiệm và sức khoẻ dẻo dai. Khoảng 15 giờ, ông Trắng điều hơn 50 nhân công đến ruộng bắp. Đồ nghề của mỗi nhân công gồm một thùng rỗng (khoảng 20 lít) dùng để đựng trái bắp, đèn pin đội đầu, khẩu trang che bụi, bao tay chống trầy xước, một cây ghim bằng sắt nhọn có cán cầm để tiện tách vỏ bắp, chân mang ủng để lội qua những chỗ ruộng còn đọng nước và phòng khi giẫm đạp lên các loài vật có nọc độc hay vật sắc nhọn.

Khi đến ruộng bắp, ông Trắng bắt lối cho nhân công dàn hàng ngang, mọi người phải tuân thủ theo sự bố trí của chủ đầu công chứ không được tự ý chọn các hàng bắp ít trái, thấp, ngắn. Việc này nhằm phân bổ sức lao động và chiều cao của từng người cho phù hợp với hàng bắp trên thực địa để công việc được trôi chảy. Chờ đến khi chủ đầu công hô khẩu hiệu “bẻ bắp dòng họ mình ơi” thì mọi người mới đồng loạt xuống ruộng làm việc.

Bà Võ Thị Màu (ngụ xã Mỏ Công), một người có 4 năm kinh nghiệm với công việc bẻ bắp chia sẻ, bẻ bắp nhanh hay chậm phụ thuộc rất nhiều vào kỹ năng tách vỏ và giữ sức khoẻ bền bỉ. Vỏ bắp được tách nhanh khi cây ghim đâm xiên qua vị trí đỉnh chóp cùi bắp, kết hợp các đầu ngón tay móc xé toạc lớp vỏ làm hai phần và lận ngang trái bắp là xong.

Nhiều nhân công chưa có kinh nghiệm đâm ghim trúng cùi, không xiên qua lớp vỏ bên kia nên cứ loay hoay lột từng lớp, dẫn đến chậm việc và sớm mất sức bền. Mặt khác, nhân công cũng phải biết đánh giá khối lượng công việc để dụng sức hợp lý, tránh tình trạng ban đầu dụng quá nhiều sức để rồi về sau lực kiệt phải xin về nghỉ sớm.

Hơn 50 người bẻ bắp đến khoảng 20 giờ, nhận thấy không thể hoàn thành công việc trong đêm, ông Trắng điều thêm khoảng 100 nhân công vừa bẻ bắp xong cho các chủ ruộng tại khu vực gần đó, đến để tăng cường thu hoạch bắp của ông Chơn.

Khoảng 30 phút sau, trên ruộng bắp của ông Chơn có khoảng 160 người dàn hàng ngang bẻ bắp. Khung cảnh trời đêm giữa cánh đồng rộng lớn bổng trở nên rơm rả tiếng nói cười. Hàng loạt ánh đèn pin tạo thành dãy sáng rực kéo dài, pha lẫn bụi bay từ hoạt động bẻ bắp càng làm cho môi trường làm việc thêm phần hối hả.

“Người dân địa phương làm công việc này theo vụ mùa, hết vụ chặt mía thì đến vụ bẻ bắp, nhổ mì. Thời điểm này, người dân tại xóm tôi (xã Mỏ Công) hầu hết đều xin theo đầu công của anh Trắng đi bẻ bắp. Công việc khá vất vả, mọi người tự tạo niềm vui bằng cách bắt chuyện nói cười để quên mệt nhọc.

Nhiều đêm thiếu nhân công, mọi người đoàn kết cố gắng làm việc cho đến khi trời rạng sáng. Chúng tôi phải làm hết trách nhiệm của người công lao động đối với chủ thuê, để bảo đảm thu hoạch bắp kịp thời vụ theo yêu cầu của bên thu mua nông sản”- ông Nguyễn Văn Thành, một nhân công bẻ bắp tâm sự.

Bắp sau khi được nhân công cho vào bao tải, mỗi bao nặng khoảng 40kg, để thành dãy tại ruộng, chờ nhóm nhân công chuyên bốc vác đến chất lên rơ moóc máy cày chở về nơi tập kết ngay trong đêm. Đây là công việc nặng nhọc nên nhóm này thường có hơn 10 người, luân phiên khiêng (để lên vai người vác) và vác các bao bắp đến xe máy cày, trên rơ moóc được bố trí sẵn 3 người để tiếp tục vác và chất ngay ngắn.

Ông Võ Văn Chơn cho biết, do công việc nặng nhọc nên tiền trả công vác được tính theo ha, 1,2 triệu đồng/ha, nhân công trong nhóm tự chia nhau số tiền này. Riêng tiền xe vận chuyển là 800 nghìn đồng/ha, bao gồm chở tới điểm tập kết và vác bao bắp trên rơ moóc xuống mặt đất chất thành dãy.

Công bẻ bắp, bốc vác cặm cụi làm việc cho đến khoảng 3 giờ sáng thì thu hoạch xong diện tích bắp rộng lớn của ông Chơn. Mọi người ai cũng mệt lả người, toàn thân lắm bụi bẩn, đôi mắt thâm quầng do thiếu ngủ nhưng vẫn cười đùa rôm rả. Ông Trắng chủ đầu công hô to: “Bà con mình tập trung về tranh thủ ngủ nghỉ lấy lại sức để chiều mai tiếp tục lên đường đi bẻ bắp”.

Trường Lộ