Theo Quyết định 447, xã Tân Lập - một xã biên giới thuộc huyện Tân Biên không phải là xã đặc biệt khó khăn nhưng trong các quyết định khác thì Tân Lập lại là xã thuộc vùng kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn.

Theo thông tin người viết nắm được, câu chuyện xác định xã đặc biệt khó khăn được bắt nguồn từ chuyện tỷ lệ người dân tham gia bảo hiểm y tế (BHYT) ở những xã được chọn làm điểm xây dựng xã nông thôn mới ở huyện Bến Cầu. Tháng 4.2015, UBND huyện Bến Cầu có công văn gửi UBND tỉnh xin ý kiến xung quanh việc cấp thẻ BHYT cho những người dân thuộc xã nông thôn mới (xã vùng sâu, vùng xa) như thế nào cho đúng quy định, đúng đối tượng và đúng chính sách. Ngày 1.6.2016, UBND tỉnh có Công văn số 1443/UBND–DT (Công văn 1443) phúc đáp, nguyên văn như sau: “Căn cứ vào Văn bản số 449/UBDT-VP135 ngày 29.5.2016 về việc xác định xã đặc biệt khó khăn và Văn bản số 1458/UBDT–VP135 ngày 31.12.2015 của Uỷ ban Dân tộc về việc hướng dẫn xác định địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn. Theo đó, xã đặc biệt khó khăn thuộc vùng dân tộc và miền núi là xã khu vực III được quy định tại Quyết định 447/QĐ–UBDT ngày 19.9.2013, Quyết định số 601/QĐ–UBDT ngày 29.10.2015 của Bộ trưởng, Chủ nhiệm Uỷ ban Dân tộc. Như vậy, tất cả 20 xã trong diện đầu tư Chương trình 135 năm 2016 trên địa bàn tỉnh quy định tại Quyết định số 204/QĐ–TTg ngày 1.2.2016 của Thủ tướng Chính phủ không thuộc xã đặc biệt khó khăn”.

Không biết hiểu theo hướng nào cho đúng

Theo Quyết định 447/QĐ–UBDT (Quyết định 447) ngày 19.9.2013 của Uỷ ban Dân tộc (một cơ quan ngang Bộ trực thuộc Chính phủ) thì xã đặc biệt khó khăn thuộc vùng dân tộc và miền núi là xã khu vực III. Căn cứ vào Quyết định 447 thì Tây Ninh có 21 xã thuộc khu vực I, không có xã nào thuộc khu vực III. Như vậy, UBND tỉnh căn cứ Quyết định 447 để phúc đáp UBND huyện Bến Cầu rằng Tây Ninh không có xã nào thuộc xã đặc biệt khó khăn là có cơ sở.

Thế nhưng, việc xác định xã đặc biệt khó khăn không chỉ có trong Quyết định 447.

Ngày 10.12.2013, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 2405/QĐ–TTg, Điều 1 của Quyết định này ghi: “Phê duyệt danh sách 2.333 xã đặc biệt khó khăn, xã biên giới, xã an toàn khu của 49 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương vào diện đầu tư của Chương trình 135 năm 2014 và năm 2015 (danh sách kèm theo)”. Trong số 2.333 xã đó, Tây Ninh có 20 xã thuộc địa bàn của 5 huyện: Tân Châu, Tân Biên, Châu Thành, Bến Cầu và Trảng Bàng. Như vậy, nếu căn cứ theo Quyết định 447 thì Tây Ninh không có xã nào được xác định là xã đặc biệt khó khăn, nhưng nếu dựa theo Quyết định 2405 thì Tây Ninh lại có 20 xã. (Xin lưu ý: Quyết định 447 ra đời trước Quyết định 2405).

Ngoài Quyết định 2405, ngày 26.6.2014, Thủ tướng Chính phủ có Quyết định số 1049/QĐ–TTg (Quyết định 1049) ban hành “Danh mục các đơn vị hành chính xã, phường, thị trấn thuộc vùng khó khăn giai đoạn 2014 - 2015, làm căn cứ thực hiện chế độ, chính sách đặc thù để phát triển kinh tế- xã hội, giảm nghèo bền vững, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho nhân dân, giảm sự chênh lệch về trình độ phát triển giữa các vùng trong cả nước, bảo đảm quốc phòng an ninh”. Theo quyết định này thì 20 xã thuộc 5 huyện biên giới của Tây Ninh tiếp tục có tên trong danh sách.

Ngày 14.8.2014, UBND tỉnh Tây Ninh có công văn gửi Bộ Nội vụ đề nghị hướng dẫn việc thực hiện quy định tại Nghị định số 116/2010/NĐ-CP (Nghị định 116) về chính sách đối với cán bộ, công chức, viên chức và người hưởng lương trong lực lượng vũ trang công tác ở vùng có điều kiện kinh tế, xã hội đặc biệt khó khăn. Văn bản phúc đáp ngày 5.9.2014 của Bộ Nội vụ cho biết, việc thực hiện chính sách theo tinh thần của Nghị định 116 được căn cứ vào Quyết định số 2405 năm 2013 của Thủ tướng Chính phủ, có nghĩa rằng các đơn vị hành chính (xã) có tên trong danh sách của quyết định này thuộc phạm vi áp dụng của Nghị định 116. Nhận được công văn phúc đáp của Bộ Nội vụ, ngày 12.9.2014, UBND tỉnh đã có văn bản gửi các cơ quan liên quan về việc thực hiện chính sách quy định tại Nghị định 116, qua đó chỉ đạo các sở và UBND huyện có liên quan tổ chức triển khai thực hiện chính sách đối với cán bộ, công chức công tác tại vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn.

Mới nhất, ngày 1.2.2016, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 204/QĐ–TTg (Quyết định 204) “phê duyệt danh sách 2.275 xã đặc biệt khó khăn, xã biên giới, xã an toàn khu của 48 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương vào diện đầu tư của Chương trình 135 giai đoạn 2016 – 2020”. Theo Quyết định 204 thì trong số 2.275 xã đặc biệt khó khăn, xã biên giới của cả nước có 20 xã của Tây Ninh.

Đến đây, với sự thận trọng cần thiết, người viết cho rằng: việc xác định xã đặc biệt khó khăn đang có sự thiếu thống nhất giữa các văn bản do cơ quan cấp Trung ương ban hành. Theo Quyết định 447 (của Uỷ ban Dân tộc) thì Tây Ninh không có xã nào thuộc xã loại III- tức xã đặc biệt khó khăn, nhưng theo cả 3 quyết định sau đó (của  Thủ tướng Chính phủ), Tây Ninh lại có 20 xã thuộc vùng khó khăn. Và cả 3 quyết định này đều được ban hành sau Quyết định 447. Xét theo logic pháp lý, văn bản pháp luật ban hành sau có giá trị thực hiện cao hơn so với văn bản trước đó.

Một con đường ở Khu dân cư Chàng Riệc, xã Tân Lập, huyện Tân Biên.

Rắc rối là không tránh khỏi

Trong một diễn biến có liên quan, vừa qua, một số nơi trong tỉnh đã bắt đầu truy thu khoản tiền phụ cấp thu hút (theo tinh thần của Nghị định 19 năm 2013) đã phát cho những giáo viên sau khi tốt nghiệp sư phạm được điều thẳng về vùng sâu công tác. Nhóm giáo viên này cho biết, mức thu hồi mỗi tháng 2,5 triệu đồng (không phân biệt mức lương và tổng thu nhập của mỗi người) là không hợp lý. Nhiều giáo viên phản ánh: cách thu hồi và mức tiền bị truy thu khiến cho họ bị “vỡ kế hoạch tài chính”; có người kiến nghị: nên giảm mức truy thu xuống 1 triệu đồng/tháng để giáo viên còn xoay xở được.

Từ lâu nay, khi các chính sách ưu đãi đối với vùng sâu, vùng xa được ban hành, nhiều người hưởng lương ngân sách hoặc các chế độ khác có tính chất lương ở 20 xã thuộc 5 huyện ở Tây Ninh có đường biên giới vẫn đinh ninh rằng: nơi họ đang làm việc thuộc xã đặc biệt khó khăn. Từ khi Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 204 đến nay, việc thực hiện chế độ đối với những người đang làm việc trong khu vực công ở những xã này chưa có sự thống nhất. Trong đó, giáo viên – lực lượng đông nhất vẫn đang hưởng lương và phụ cấp ưu đãi như đồng nghiệp của họ ở vùng nội địa. Vì thế, nếu chậm trễ trong việc xác định xã thuộc diện đặc biệt khó khăn chắc chắn sẽ nảy sinh nhiều rắc rối liên quan đến chế độ chính sách.

VIỆT ĐÔNG