Cá thửng thân tròn, mình dài cỡ gang tay người lớn, thường sinh sống ở vùng biển ven bờ. Những ngày sóng yên, ngư phủ vùng biển bãi ngang thong thả chèo thúng hay dong ghe ra biển câu cá thửng trong nắng hanh vàng.

Cách bờ khoảng 100m, họ dừng lại rồi buông dây câu gắn khoảng 2 - 3 lưỡi với những chùm kim tuyến quanh lưỡi sắc. Cá bị kim tuyến sáng lấp lánh dẫn dụ lao tới đớp câu bị ngư dân kéo lên khỏi mặt nước vẫn còn tươi rói.

Nguyên liệu chủ yếu chế biến món canh cá thửng nấu với lưỡi long - Ảnh: Minh Kỳ

Chỉ loại cá rẻ tiền, nhưng những bà nội trợ vùng quê nghèo từ lâu đã biết khéo léo chế biến cá thửng thành nhiều món ăn dân dã mà ngon: kho, nướng, nấu canh chua với lá giang… nhất là nấu canh với lưỡi long.

Cá mang về dùng dao chặt vi, móc mang, cạo vảy rồi mổ ruột, nạo bỏ gân máu dọc theo sống lưng và cắt khúc ngắn vừa ăn.

Dạo quanh vườn nhà bẻ vài nhánh lưỡi long to bằng ba, bốn ngón tay rồi dùng dao gọt bỏ những nốt u quanh thân, sau đó rửa sạch rồi thái thành sợi mỏng.

Đun sôi nước trên bếp rồi cho cá thửng vào nồi cùng với ít muối hạt và dăm lát ớt để khử mùi tanh của cá. Khi cá vừa chín tới thì cho lưỡi long thái sợi vào nồi dùng vá đảo nhẹ.

Vài phút sau, thêm ít muối, đường, bột ngọt cho vừa ăn cùng với rau thơm thái nhỏ rồi nhấc xuống khỏi bếp thế là đã có món canh cá thửng nấu lưỡi long dân dã nhưng đậm đà hương vị.

Gắp cá ra đĩa đặt cạnh chén nước mắm pha chanh, đường, ớt, tỏi... tô canh lưỡi long sóng sánh cứ như mời gọi. Vị ngọt từ thịt cá xen lẫn với vị chua dịu từ lưỡi long, phảng phất hương thơm của rau hòa cùng với vị mặn của mắm, vị cay của ớt… cứ lưu mãi nơi đầu lưỡi.

Thưởng thức canh rau lưỡi long với vị chua dịu và mát lạnh khiến bao mỏi mệt dường như tiêu tan, bữa cơm gia đình thêm phần ấm cúng.

Món cá thửng nấu canh chua lá giang chế biến khá đơn giản nhưng cũng không kém phần thơm ngon. Cũng với cá đã sơ chế, chọn thêm lá giang non tươi xanh, thêm ít giá đỗ, mớ rau thơm, rửa sạch rồi để riêng từng loại rau trước khi cho vào nấu.

Khi nước đun với ít muối đã sôi thì cho cá vào nồi, thêm vài lát ớt thái mỏng để khử mùi tanh. Đợi nước sôi trở lại vò sơ lá giang cho vào, dùng vá đảo nhẹ. Khi lá giang chuyển sang màu vàng dịu thì cho giá đỗ cùng với rau thơm cắt ngắn vào nồi, nêm thêm gia vị cho vừa ăn rồi nhấc xuống khỏi bếp.

Bát canh chua với khúc cá “lửng lờ” cạnh lá giang và giá đỗ, rau thơm nhìn đã thấy hấp dẫn. Thịt cá chấm với nước mắm pha chanh, đường, ớt, tỏi hay với muối ớt đều ngon.

Bát canh với vị ngọt từ cá lẫn vị chua của lá giang hòa cùng hương thơm của rau nêm khiến khách sành ăn cứ xuýt xoa khen ngợi.

Cá thửng nướng chấm muối ớt - Ảnh: Minh Kỳ

Nhanh gọn và đơn giản nhất là món cá thửng nướng chấm muối ớt. Cá vừa được vớt lên từ biển rửa sạch, chờ ráo nước rồi đặt lên vỉ sắt, nướng trên bếp than hồng. Giã nhuyễn muối hạt với ớt kim để chấm với món cá nướng.

Khi vảy cá cháy sém thì nhấc xuống khỏi bếp rồi bày ra đĩa. Thế là đã có món cá thửng nướng chấm muối ớt mang đậm hương vị biển khơi. Mùi cá nướng thơm phức, lan tỏa theo gió khiến nhiều người “ngẩn ngơ”.

Bóc lớp vảy bên ngoài lộ ra lớp thịt cá trắng tinh trông thật bắt mắt. Vị ngọt từ thịt cá hòa quyện cùng vị mặn của muối xen lẫn vị cay của ớt cứ “vấn vương” nơi đầu lưỡi.

Cá thửng nướng chấm muối ớt là món mồi “bắn bổng” dăm ly rượu đế của các ngư phủ sau những giờ lênh đênh trên sóng nước.

S.T